استفاده از پلاک در خشکی چشم

چنانچه اشک ساختگی در بیمارچشم خشک مؤثر نبود, بستن مجرای اشکی برای مدت کوتاه یا طولانی توصیه می شود

چنانچه اشک ساختگی در بیمارچشم خشک مؤثر نبود، بستن مجرای اشکی برای مدت کوتاه یا طولانی توصیه می‌شود.

علائم خشکی چشم در کلینیک با شکایتهای مختلفی از سوی بیمار مطرح می‌شود.

البته می‌دانیم که درمان کاملی برای این بیماری وجود ندارد و بیمار از عوامل متعددی در رنج است که ممکن است ثانویه به محیط باشد (گرما، تهویه هوا، رطوبت کم) و یا نوع فعالیت (کارها با کامپیوتر، مطالعه).

نشانه‌های چشم خشک به طور واضحی با مصرف مکرر اشک مصنوعی بهبود یافته و با تغییر ویسکوزیتی، بیمار احساس راحتی نموده و شکایاتش کم می‌شود و البته پلاک نیز در این موارد کمک می‌کند.

بستن مجرای اشکی به صورت عمده‌ علائم چشم خشک را بر طرف نموده اما زمان استفاده و یا اینکه کدام نوع مزیت دارد و توصیف چگونگی بستن مجرا برای بیمار ضروری است. اکثر بیماران از مجاری اشکی خود بی‌خبرند و زمانی‌که پزشک از گذاشتن لوله‌ی سیلیکون صحبت می‌کند هراسان می‌شوند و شاید باور نکنند که این وسیله بتواند بیماری ایشان را درمان کند و یا اینکه وی را از مصرف مداوم اشک مصنوعی برهاند.

روش‌های متعددی برای بستن مجرا وجود دارد، موقتی، نیمه موقتی و دائمی. روش موقت استفاده از پلاک‌های کلاژن بوده که ظرف کمتر از یک هفته تجزیه می‌شوند. نیمه موقتی با استفاده از مواد قابل انعطاف مانند سیلیکون و یا پلیمرهای آکریلیک می‌باشد. انسداد دائمی با استفاده از کوترلیزر و یا حرارت صورت می‌گیرد.

در یک بیمار مرد، پلاک کلاژن که صرفه‌ی اقتصادی داشته و مشخص می‌کند که این روش بستن مفید است، انجام می‌شود.

● درمان را ازکجا شروع کنیم:

اول از اشک مصنوعی، بیمار چشم خشک نیاز بیشتری به سطح روغنی lubricant برای درمان و تخفیف علائم دارد. به بیمار باید تفهیم کرد که می‌توان از قطره‌ی سیکلوسپورین موضعی و یا پلاک هم استفاده کرد در صورت عدم موفقیت با موارد قبلی، می‌توان پلاک‌ را پیشنهاد کرد.

مگر در مواردی که یک بیماری جدی چشمی هم در کار باشد (اولسراستریل و یا دلن) و یا در موارد قبل و بعد از عمل لیزیک باید با پلاک ۲ طرفه و از مجاری پائینی شروع کرد و پلاکهای بالایی را در صورتی که پیگیری نیاز بود، کار گذاشت. اگر با بستن موقت نتیجه گرفتیم پلاک را نصب می‌کنیم. بستن سرپایی موقتی جالب نیست. اگر بیمار نتیجه نگرفت می‌توان از پلاک نیمه موقت استفاده کرد.

اگر پلاک موقتی جواب داد مشوقی برای گذاشتن پلاک دائمی است. اگر پلاک نیمه موقت به خودی خود خارج گردید باید از بیمار پرسیده شود که آیا در خروج آن کمک کرده است.

در محل گذاشتن پلاک، ممکن است بلافاصله مشاهده نشود.

عوارض، ساده، مطمئن و مؤثر بوده اما بدون خطر هم نیست.

عوارض شامل ناراحتی چشمی و تحریک، خروج خود به خودی، گم شدن، گرانولوما و جا به جایی در مجاری اشکی ناشی از انسداد بینی مجرایی، کانالیکولیت یا داکریوسیستیت که منجر به دخالت جراحی گردد. عارضه‌ی شایع‌ گم شدن پلاک است. احتباس یا گیر افتادن پلاک از ۵ تا ۶۳% در ظرف مدت ۶ ماه در پلاکهای استاندارد دیده شد. جابه جایی پلاک درصد گیرافتادن آن را کاهش می‌دهد.

طراحی پلاکهای جدید از نظر سهولت کارگذاری و بهبودی نسبت احتباس بوده است.

اگر بیمار با پلاک راحت بوده اما مرتباً آن را گم می‌کند، اسمارت پلاک‌های جدید مدنیوم و یا بستن دائمی با کوتر برای جلوگیری از صدمه به نسوج اطراف ضروری است.

زمان مناسب برای بستن پونکتوم چه موقع است؟ ابتدا از بستن نیمه موقت با پلاک سیلیکون در هر دو پلک تحتانی در بیماری که چشم خشک داشته و از درمان با قطره نتیجه‌یی نگرفته است شروع کرده، باید پونکتوم‌ها را زیر اسلیت لامپ از نظر اندازه‌ بررسی کرد. بزرگترین اندازه‌ را انتخاب می‌کنیم.

این مرحله‌ی ارزیابی است.اولین پلاک را که گذاشتیم باید به سادگی فیت شود. اندازه‌ی پلاک را برای چشم‌ دیگر در حدود ۱/۰ میلیمتر بزرگتر انتخاب می‌کنیم. موقعی‌که پلاک را گذاریم بعضی توصیه می‌کنند با کمک اسلیت لامپ آن را دید. پس از اطمینان از فیت بودن پلاک بیمار مرخص می‌گردد.

انواع جدید تک سایز بوده و نیاز به اندازه‌گیری پونکتوم نیست فقط باید باز بودن آن کنترل شود. با اسلیت لامپ دو سوم اندازه‌ی اسمارت پلاک را کار گذارده و سپس در کانالیکول کاملاً جمع می‌شود.

قسمت پایین پلاک طوری است که نمی‌توان به وجود آن پی برد. به هرحال نتایج خوب و عالی با استفاده از پلاک مجاری اشکی توجه به بهبودی نشانه‌های خشکی چشم کاملاً مطمئن و مؤثر است.

ممکن است بیمارانی باشند با وجود حداکثر تدابیر درمانی با مواد اشکی، سیکلوسپورین، پلاک رژیم و تدابیر محیطی، علائم بیماری را ادامه دهند که نیاز به تحقیقات بیشتر در این بیماری را می‌طلبد.

دکتر محمدحسین کوچک زاده