چرا «ایران برای همه ایرانیان»

درباره شعار اصلی جبهه مشارکت ایران اسلامی

۱) یکی از شعارهای کلیدی جبهه مشارکت ایران اسلامی از زمان تاسیس، شعار «ایران برای همه ایرانیان» بوده است. این شعار در برابر تز انحرافی و خطرناک «خودی- غیرخودی کردن» شهروندان توسط حکومت یا «ایران برای بعضی ایرانیان» و برای سهیم کردن همه ایرانیان از جمله حاشیه‌نشینان در قدرت مطرح شد. به اعتقاد ما حکومت حق جمهور مردم صرف‌نظر از گرایش‌ها و سلایق تک تک آنان است. ما کشور را ملک مشاع همه ایرانیان می‌دانیم. هر که شناسنامه ایرانی دارد در تعیین هیات مدیره یا مدیر عامل این شرکت و نیز اینکه منتخبان چه مدت و در کدام محدوده وظایف و اختیارات دارند، حق و سهم مساوی دارد. «ایران برای همه ایرانیان» یعنی «مشارکت همگان در قدرت» و نیز توزیع قدرت که پیش‌نیاز توسعه همه‌جانبه و پایدار کشور است و تنها از این طریق می‌توان با فساد مقابله کرد. پس از درگذشت رهبر فقید انقلاب، عده‌‌ای نظریه «جمهور ناب» را مطرح کرده‌اند و در جهت تحقق آن ‌کوشیده‌اند. در این نگاه میزان رای ملت نیست بلکه ملاک مشروعیت حکومت «جمهور ناب» است یعنی شهروندانی که به اقتدارگراها رای می‌دهند و حدود ۱۵ درصد ایرانیان را شامل می‌شوند.

۲) از آنجا که این شعار برای مقابله با درجه‌بندی و خودی- غیرخودی کردن شهروندان مطرح شد، بر «همه» ایرانیان تاکید کرده‌ایم. زیرا اگر می‌گفتیم «ایران برای ایرانیان»، ممکن بود این تلقی ایجاد شود که منظور حذف غیرایرانیان است که نمی‌گذارند ایران برای ایرانیان باشد. بطور مثال اگر حزبی در فرانسه شعار دهد «فرانسه برای فرانسویان» تلقی ملی و جهانی این خواهد بود که منظور آن است که خارجی‌ها نباید فرصت‌ها را از فرانسویان بگیرند یا در اداره فرانسه سهیم باشند. اما اگر شعار دهد «فرانسه برای همه فرانسویان» به این معنا خواهد بود: هرکه شهروند فرانسه است با هر نژاد،‌ مذهب،‌ رنگ،‌ جنسیت و طبقه حق دارد از مواهب و فرصت‌های عمومی استفاده و در عرصه سیاسی مشارکت کند.

۳) به نظر عده‌ای مناسب‌تر است شعار اصلاح طلبان «همه ایرانیان برای ایران» باشد. هدف آنان خیر است و بر یکپارچگی سرزمینی، وحدت ملی و استقلال کشور تاکید مبرم دارند و اینکه ایرانیان عنداللزوم باید فدای کشور بشوند. به اعتقاد پیشنهادکنندگان، شعار مذکور قومیت‌گرایی به معنای جدایی‌طلبی را در ایران منتفی خواهد کرد.

▪ «ایران برای همه ایرانیان» ضمن تاکید بر تامین حقوق همه شهروندان،از یکپارچگی سرزمینی و استقلال کشور دفاع می‌کند. چرا که بهترین راه مقابله با جدایی‌خواهی یا واگرایی را تامین حقوق همه ایرانیان از جمله اقوام ایرانی می‌داند. بستن راه بر هرگونه انحصار، تبعیض، تحقیر، ستم، سرکوب و استبداد، زمینه را برای همبستگی ملی، دموکراتیک و پایدار فراهم می‌کند.

▪ تاکید صرف بر ایران مخاطره‌‌آمیز است و می‌تواند مرزهای ما را با ملی‌گرایی افراطی (شونیسم) و فاشیسم مخدوش کند. در واقع شعار تمام دیکتاتوری‌های جهان این است که همه شهروندان باید فدای کشور شوند. روشن است که در عالم واقع مرجع تشخیص منافع و مصالح میهن عملا حکومت خواهد بود. به همین دلیل شعار «همه ایرانیان برای ایران» می‌تواند مورد سوء‌استفاده ملی‌گرایان افراطی و پان‌ایرانیست‌ها در داخل و ملی‌گرایان غیرستیز در کشورهای همسایه قرار گیرد. ناسیونالیست‌های افراطی با تاکید بر اینکه ایران آنقدر مهم است که همه چیز و همه کس باید در پای آن قربانی شود، علاوه بر نقص حقوق مدنی هموطنان خود، حقوق فرهنگی اقوام را نیز مورد هجوم قرار می‌دهند. در حقیقت شعار پیشنهادی دوستان می‌تواند مورد سوءاستفاده اقتدارگراهای طرفدار یکسان‌سازی همه‌جانبه قرار گیرد و با نقض حقوق اقوام حساسیت آنان را برانگیزد. منظور، این نیست که پیشنهاددهندگان خواهان «استبداد و یکسان‌سازی» هستند بلکه استعداد این شعار برای دموکراسی و دیکتاتوری و صلح و جنگ یکسان است. به بیان روشن ‌با شعار «همه ایرانیان برای ایران» امکان نقض حقوق شهروندان و اعمال استبداد به نام حفظ یکپارچگی ایران وجود دارد، اما «ایران برای همه ایرانیان» اجازه چنین سوءاستفاده‌ای را نمی‌دهد.

▪ قانون اساسی تصریح دارد که نه به نام استقلال کشور می‌توان آزادی‌های مردم و نه به نام آزادی می‌توان استقلال کشور را نقض کرد. «ایران برای همه ایرانیان» هم استقلال کشور را حفظ و هم از حقوق آزادی‌های همه شهروندان دفاع می‌کند و ترجمان همین اصل قانون اساسی است.

۴) تنها شعاری که می‌تواند پیام اصلاح‌طلبان ایرانی به منطقه و حتی سراسر جهان باشد همین است و ترجمه آن می‌شود «عراق برای همه عراقیان»، «فلسطین برای همه فلسطینیان»، «افغانستان برای همه افغانی‌ها»، «خاورمیانه برای همه خاورمیانه‌ای‌ها» و «جهان برای همه جهانیان». شعار فوق وحدت‌طلبانه، دموکراتیک، برابری‌خواه و صلح‌طلبانه است. تا زمانی که دولت– ملت مهم‌ترین بازیگر عرصه سیاست در جهان است، «ایران برای همه ایرانیان» حقوقی‌ترین،‌ عادلانه‌ترین، دموکراتیک‌ترین و جذاب‌ترین شعار باقی خواهد ماند.

سیدمصطفی تاج‌زاده