جشن نوروز کهن ایرانی در خراسان بزرگ ایران افغانستان کنونی

گفته می شود که یکی از باشکوه ترین مراسم نوروزی در شهر شیعه نشین مزارشریف بلخ در افغانستان, برگزار می شود مردم افغانستان اعتقاد دارند که برپایی جشن باستانی گل­سرخ به درازای تاریخ بلخ باستان قدمت دارد

جشن باشکوه و جهانی نوروز، در گذشته به مردم ایران بزرگ تعلق داشته است اما امروز با تغییرات سیاسی و جغرافیایی چشم گیر در منطقه ( و سلطه استعمار روس و انگلیس و در نتیجه پیدایش کشورهای کوچک از بطن ایران بزرگ ) این جشن باستانی ، به همه ایرانیانی تعلق دارد که امروزه در کشورهای افغانستان ، پاکستان ، هند ، تاجیکستان ، ارمنستان ، جمهوری آذربایجان ، کردستان عراق ، کردستان ترکیه ، جنوب ازبکستان ، ترکمنستان و برخی کشورهای همسایه دیگر پراکنده اند . از دیدگاه نژادی همه این مردمان یا ایرانیان آریایی هستند یا بخشی از ملت تاریخی ایران محسوب می شوند و فقط توطئه های بیگانگان از خاک آنان کشورهای ساختگی بنا نموده و موجب گردیده است که از پیکره ایران بزرگ دور بمانند .

گفته می شود که یکی از باشکوه‌ترین مراسم نوروزی در شهر شیعه نشین مزارشریف بلخ در افغانستان، برگزار می‌شود. مردم افغانستان اعتقاد دارند که برپایی جشن باستانی گل­سرخ به درازای تاریخ بلخ باستان قدمت دارد. این جشن را«میله گل­سرخ» نام نهاده‌اند، زیرا دشت­های بلخ در این فصل غرق گل­سرخ شقایق می‌شود.

در منابع مختلفی آمده است که مزار شریف کنونی، جایگاه آتش­کده نوبهار بلخ و آرام­گاه اشوزرتشت، پیامبر زردشتیان بوده که پس از چیرگی نیروهای «خالد بن ولید» بر این سرزمین، وی آن را ویران کرد و به جای آن، مسجدی بنا کرد.

پس از چندی، با به خاک سپرده شدن علی بن ابیطالب بن زید بن علی بن حسین بن علی بن ابی­طالب در محل کنونی روضه سخی، این مکان که به اعتقاد مردم، مکانی مقدس بود، مرکز برپایی جشن­های نوروزی شد.از این رو، مزار شریف، مرکز برگزاری جشن گل سرخ‌ است‌ که همه‌ساله با برافراشتن علم مبارک زیارت «سخی شاه اولیا»، آیین­های نوروزی آغاز می­شود.

برخلاف ایرانیانی که در ایران زندگی می کنند و جشن نوروز در کنار خانواده و اقوام نزدیک، در خانه برگزار می شود، افغانی ها این جشن را در حضور هم وطنان خود در خیابان ها و کوچه های مزار شریف برگزار می کنند. هزاران نفر از سراسر افغانستان برای شرکت در این آیین ملی و دینی، خود را به مزار شریف می‌رسانند.

به همین دلیل، شهریان مزار در این ماه‌، مهمان­خانه‌ها، مسافرخانه‌ها، هتل­ها، رستوران­ها و چای­خانه‌ها را برای استقبال از مهمانان آماده می‌کنند.

پارک «روضه»‌، جاده‌ها و ساختمان­های پیرامون آن تزیین و چراغان می‌شود.

در شب سال نو هزاران زن و مرد، پیر و جوان‌، کودک و بزرگ در پارک روضه زیارت سخی جمع می‌شوند و شب را با خوشی و شادمانی بی­صبرانه در انتظار لحظه ورود نوروز و برافراشتن علم مبارک شاه اولیا به پایان می‌رسانند.

پس از آنکه سال نو تحویل شد، در ساعت ۹ صبح، علم مزارشاه اولیا، در حالی که با تکه های سبز پوشیده شده‌ است‌، در مراسم رسمی و در میان شور و هیجان هزاران نفر برافراشته می‌شود. با بلند شدن بیرق‌، موزیک احترام نواخته می­شود و توپ­هایی به رسم احترام شلیک می‌شود.

خیل انبوهی از کبوتران سپیدبال زیارت سخی نیز در فضای نیلگون آرام­گاه پرشکوه شاه اولیا و بر فراز شهر مزار شریف به پرواز درمی‌آیند. گاهی رییس دولت یا یکی از مقام­های بلندپایه حکومت یا استاندار بلخ در مراسم حاضر می­شوند. پس از سخنرانی و منقبت خوانی و دعای شکر، مسابقه سنتی «بزکشی» در دشت شادیان برگزار می‌شود و تیم برنده در مراسمی شکوه­مند، جام قهرمانی را به دست می‌آورد.

اگر در ایران، سفره هفت سین، چیده می شود، پس از تحویل سال در مزار شریف، زنان و مردان‌، کودکان و جوانان و سالمندان با سینی‌های هفت­میوه و غذاهای گوناگون در دست و لباس­های تازه و رنگارنگ بر تن، در آغوش طبیعت و سبزه‌ها به جشن و شادمانی می‌پردازند. آنان سفره‌های مشترک پهن می‌کنند و غذاهای خویش را مشترکا می خورند. البته پیش از صرف غذا به همدیگر شادباش می­گویند ودعای شکر به جا می­آورند.

در روز نوروز بسیاری از بیماران لاعلاج از گوشه و کنار افغانستان و حتی کشورهای همسایه‌، به امید شفایابی به شهر مزار شریف و زیارت شاه مردان رو می‌آورند و در پای علم جا می‌گیرند.

با برافراشته شدن علم مزار سخی در روز نوروز، جشن گل­سرخ تا چهل روز ادامه می‌یابد و در روز چهلم، علم پایین آورده می‌شود.

گفته می شود که پیش از روی کار آمدن حکومت طالبان، هنرمندان سرشناس افغانستان مانند زنده­یادان استاد غلام­حسین‌، استاد سرآهنگ‌، استاد نتو، احمدظاهر، استاد صابر، استاد رحیم‌بخش و دیگر استادان موسیقی و خوانندگان محبوب و مردمی در جشن گلسرخ شرکت می کردند و به اجرای موسیقی می­پرداختند.