كشاورزی جهان

هلند كشوری كوچك با ۱۶ ۵ میلیون نفرجمعیت در غرب اروپا است كه به عنوان سومین صادر كننده كشاورزی جهان با تلفیق چشمگیر كشاورزی و صنعت, تحولی عظیم در صنایع فرآوری كشاورزی و غذایی پدید آورده است

● كشور هلند

هلند كشوری كوچك با ۱۶‎/۵ میلیون نفرجمعیت در غرب اروپا است كه به عنوان سومین صادر كننده كشاورزی جهان با تلفیق چشمگیر كشاورزی و صنعت، تحولی عظیم در صنایع فرآوری كشاورزی و غذایی پدید آورده است.

ساختار اقتصادی هلند با رشدی پر شتاب در اتحادیه اروپا ماهیتی كاملاً تجاری دارد. ۲۵ درصد صادرات كشاورزی اروپا از این كشور صورت می گیرد. تجارت كشاورزی در هلند بسیار رقابت پذیر و سود آور است. سهم كشاورزی در تولید ناخالص داخلی ۲‎/۱ درصد است و ۲ درصد از نیروی كار كشور به فعالیتهای كشاورزی اشتغال دارند .

اولویت بخش كشاورزی هلند، بهره گیری از ساز وكارهای صنعتی برای ارتقا كمی و كیفی عملكرد تولیدی و صادراتی است. برنامه های توسعه كشاورزی در این كشور با گرایش ویژه به بخشهای زراعت، باغبانی و دامپروری سازماندهی می شود و حمایت راهبردی از گسترش فعالیتهای این مجموعه و رویكردهای حاكم بر روند كاركرد آن منجر به كسب رده های نخست جهانی شده است.

از سوی دیگر توسعه تحقیقات كاربردی و ترویج یافته های پژوهشی در توفیق كشاورزی هلند نقش عمده ای داشته است ناگفته نماند هلند یكی از مراكز جذب سرمایه خارجی در اروپا محسوب می شود و رونق پروژه های عظیم صنایع كشاورزی مرهون بهره گیری مناسب از این منابع است .

یكی از ویژگی های بارز كشاورزی این كشور، توسعه موفق كشت ارگانیك است. در حال حاضر ۲‎/۱ درصد از اراضی كشاورزی هلند با ایجاد ۲۰۰۰ مزرعه به این فعالیت پرسود اختصاص دارد. جالب آن كه در كل قاره اروپا سهم كشاورزی ارگانیك صرفاً ۳‎/۴ درصد از اراضی است.

البته رونق كشت گلخانه ای نیز از مهمترین خصیصه های بارز كشاورزی هلند به شمار می رود و بخش اعظم گل و گیاه، میوه و سبزی و صیفی در گلخانه های بسیار پیشرفته كشور تولید می شود. در شرایط حاضر ۲۲ هزار هكتار از اراضی كشاورزی هلند به تولید گل اختصاص دارد و صادرات گل و گیاه این كشور نقش بسزایی در درآمد ارزی آن دارد.

شایان ذكر است میانگین تولید غله در هلند ۲ میلیون تن، گوشت ۲‎/۵ میلیون تن، میوه و سبزی ۴‎/۵ میلیون تن و نیشكر ۶‎/۵ میلیون تن است. حجم صادرات كشور ۳۳ میلیارد دلار بر آورد می شود و واردات آن ۲۶ میلیارد دلار است . با این اوصاف، انتظار می رود صنعت كشاورزی هلند با دستاوردهای كم نظیر خود، در آینده نه چندان دور در تولید ارگانیك و كشت گلخانه ای یكه تاز عرصه های جهانی تلقی شود.

● كشور سوریه

سرزمینی با نزدیك به ۱۹ میلیون نفر جمعیت و تنوع اقلیمی چشمگیر در منطقه خاورمیانه است كه همزمان با رشد درآمد های نفتی، ساختار اقتصادی خود را نیز نوسازی می كند.

نظام اقتصادی سوریه با اولویت بخش های نفت و كشاورزی در چارچوب حمایت و نظارت فراگیر دولت دوران اصلاحات را سپری می كند. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی این كشور در سال میلادی گذشته ۲‎/۹ درصد بود. با عنایت به ساختار دولتی اقتصاد سوریه، روند سرمایه گذاری بخش خصوصی در فعالیت های زیربنایی مطلوب ارزیابی نمی شود و دولتمردان سوری در رویكردهای جدید خود، مشاركت مؤثر سرمایه های داخلی و بین المللی در برنامه های اقتصادی را مورد اهتمام قرار داده اند.

بخش كشاورزی جایگاه ارزشمندی در توسعه اقتصادی و اجتماعی سوریه دارد سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی ۲۴ درصد است و ۲۶ درصد از نیروی كار كشور به فعالیت های كشاورزی اشتغال دارند. افزون بر آن كشاورزی مؤلفه اساسی در تحقق اهداف خودكفایی غذایی و همچنین ارتقای جایگاه تجاری كشور قلمداد می شود و رشد كمی و كیفی این بخش، شكوفایی زیرساخت های اقتصادی دیگر را نیز به ارمغان می آورد .

آنچه بدیهی است بحران آب در سوریه نیز همچون دیگر كشورهای منطقه خاورمیانه كم و بیش وجود دارد بویژه آلودگی آب و بهره برداری بی رویه، منابع ارزشمند كشور را تهدید می كند. شایان یادآوری است، در سال های پیش سرمایه گذاری عظیمی در زمینه توسعه نظام آبیاری قسمت های شمالی و شمال شرق سوریه انجام شده است و در سال های آتی نیز تداوم خواهد یافت.

در دهه گذشته روند تولید كشاورزی با شتاب مناسبی تداوم یافت و سوریه در تأمین نیازهای غذایی جمعیت روز افزون خود و همچنین مواد اولیه ضروری برای گسترش صنایع غذایی كارنامه مقبولی ارائه نمود . هم اكنون میانگین تولید غله در كشور ۶‎/۲ میلیون تن، گوشت ۳۶۷ هزار تن، میوه و سبزی ۴‎/۲ میلیون تن و نیشكر ۱‎/۱ میلیون تن است. ارزش صادرات كشاورزی ۱‎/۲ میلیارد دلار و واردات آن ۷۸۲ میلیون دلار برآورد می شود.

گفتنی است در سایه این دستاوردهای ممتاز، سوریه از وارد كننده صرف محصولات كشاورزی به صادر كننده بین المللی پنبه، میوه و سبزی ارتقا یافته است. از سوی دیگر سوریه ششمین كشور عمده تولیدكننده روغن زیتون جهان به شمار می رود و در حدود ۷ درصد از نیاز بازارهای بین المللی را تأمین می كند. در دهه گذشته توسعه كشت زیتون و صنایع جانبی با حمایت قاطعانه دولت پیگیری می شود.

شواهد موجود بیانگر آن است كه چشم انداز آتی صنعت كشاورزی سوریه با تأكید ویژه بر تولید مبتنی بر مزیت نسبی و آزاد سازی تجارت و در چارچوب بهره گیری از الگوهای موفق صادرات كشاورزی جهان ترسیم خواهد شد.

دكتر فرید اجلالی