دلیل شیعه شدن ایرانیان چیست

بهترین و برترین دین, آن دینی است كه جواب گوی همه نیازهای انسان در دنیا و موجب سعادت او در آخرت باشد و سایر ادیان آسمانی, گرچه برای مردم زمان خود مناسب بوده اند, ولی جامعیت دین اسلام را نداشته اند و علت آن, نبودن زمینه و آمادگی در مردم آن زمان ها بوده است چون افراد بشر در همه زمان ها, از نظر فهم و درك مطالب, یكسان نیستند

● دلیل شیعه شدن ایرانیان چیست؟

این مسئله، از دو دیدگاه قابل بررسی است؛ یكی نگرش عاطفی و دیگری عقلی و معرفتی.

الف) از نظر عاطفی و روان‏شناختی (Psychologic)،۱ هر كسی ممكن است ابتدا دین، مرام، مسلك و فرهنگ خود و نیاكان و یا حتی نژاد خویش را برتر از مرام و مسلك دیگران بپندارد و تا زمانی كه شخص در چنین گرایشی محصور بماند و پرده پندار را با تیغ عقل و معرفت ندرد، یك احتمال آن است كه تا «ابدالدهر در جهل مركب» بماند و احتمال دیگر آن كه از گمراهی نجات یابد و راه حق را بیابد.

ب) از دیدگاه عقلی و معرفتی (Cognitive)، ۲ هر انسانی می‏تواند بر اساس خرد و اصول منطقی مشترك بین همه انسان‏ها - كه موهبتی الهی بوده و در متون اسلامی، «پیامبر باطنی» نامیده شده است - به تحقیق و پژوهش تطبیقی بین دین خود و دیگر ادیان و مسلك‏ها بپردازد. در این صورت، می‏تواند دین حق و كامل را بر اساس امتیازاتی كه بر دیگر ادیان دارد، بشناسد و از آن پیروی كند. یكی از امتیازات بزرگ اسلام همین است كه جهانیان را به چنین فرآیندی دعوت نموده و فرموده است: «مژده دِه بندگانی را كه سخنان مختلف را شنیده و پس از جست‏وجو، برترین را برمی‏گزینند». نكته جالب توجه آن است كه بسیاری از پژوهش‏گران غربی در قرون اخیر، از امتیازات اسلام بر دیگر ادیان - در ابعاد مختلف - سخن گفته، به ضعف دین و آیین خویش، در برابر دین اسلام، اذعان نموده‏اند.

بهترین و برترین دین، آن دینی است كه جواب‏گوی همه نیازهای انسان در دنیا و موجب سعادت او در آخرت باشد و سایر ادیان آسمانی، گرچه برای مردم زمان خود مناسب بوده‏اند، ولی جامعیت دین اسلام را نداشته‏اند و علت آن، نبودن زمینه و آمادگی در مردم آن زمان‏ها بوده است؛ چون افراد بشر در همه زمان‏ها، از نظر فهم و درك مطالب، یكسان نیستند.

آنان مانند دانش‏آموزانی هستند كه هر كدام آمادگی برای شركت در كلاس مخصوصی را دارند و آن چه برای كلاس اول ابتدایی به عنوان درس مطرح می‏شود، با آن چه در سطح متوسطه و كارشناسی و بالاتر در نظر گرفته می‏شود، تفاوت دارد و چون از زمان ظهور اسلام به بعد، رشد فكری بشر رو به كمال بود و روز به روز كامل‏تر می‏شد، از این رو، دینی هم كه برای هدایت چنین افرادی در نظر گرفته شده، كامل‏ترین و جامع‏ترین دین می‏باشد. قرآن نیز صریحاً این معنا را این گونه بیان می‏كند: «تنها دین كامل، از نظر خدا، اسلام است و هر كس در آخرت، دینی غیر از این دین داشته باشد، از او پذیرفته نمی‏شود».

حقانیت دین اسلام و برتری آن بر سایر ادیان الهی، با اندك تأملی آشكار و روشن می‏شود؛ زیرا كتاب‏های آسمانی، مثل تورات و انجیل، تحریف شده‏اند و عقاید نادرستی نسبت به خدا و برخی از پیامبران الهی در آنها وجود دارد. افزون بر این، دین اسلام، از همه ادیان، كامل‏تر است و در بردارنده همه معارف مورد نیاز زندگی مادی و معنوی فرد و جامعه است و علاوه بر معارف و اصول فكری، اعتقادی و اخلاقی، دارای برنامه‏های اجتماعی، سیاسی و حكومتی است.

برای آگاهی بیشتر به كتاب‏های زیر مراجعه كنید:

۱. دفاع از اسلام، دكتر واكلیدی.

۲. پیامبر اسلام از نظر دانشمندان شرق و غرب.

۳. اسلام و انتقادات غرب محمد عبدالغنی حسن، ترجمه انصاری

۴. عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن، جان دیون پورت.

۵. تمدن اسلام و عرب، گوستاو لوبون.

۶. فرهنگ اسلام در اروپا، زیگرید هونكه.

۷. دانشمندان را به گواه می‏گیریم، مهدی نیری (پاشا).

۸. محمد، پیامبری كه از نو باید شناخت، كنستان ویرژیل كتورگیو، ترجمه محمدی.

درباره حقانیت تشیّع باید بگوییم مسأله تشیع نیز از دو دیدگاه قابل بررسی است؛

الف) دیدگاه منطقی‏

در این نگرش فلسفه تشیع به طور كلی و جایگاه اصلی آن در مكتب گران قدر اسلام، بررسی می‏شود.

تشیع، یعنی مكتب اهل بیت علیهم‏السلام و این، همان اسلام واقعی است كه با اشاره پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله و از زمان خود او به وجود

آمد و در واقع، تسنن (مكتب خلفا) نوعی تحزب و انشعاب از مسیر اصلی اسلام است كه مبدأ آن، اجتماع سقیفه می باشد.

برای آگاهی بیشتر به كتاب‏های زیر مراجعه كنید:

۱. تشیع مولود طبیعی اسلام، سید محمدباقر صدر.

۲. شیعه در اسلام، علامه طباطبایی.

۳. آن گاه هدایت شدم، دكتر تیجانی.

ب) دیدگاه تاریخی‏

از نظر تاریخی، گرایش ایرانیان به مكتب اهل‏بیت علیهم‏السلام، علل متعددی دارد كه برخی از آنها عبارتند از:

۱. برخورد خلفا با ایرانیان، تبعیض‏آمیز بود. آنان، در دعاوی حقوقی، جانب اعراب را مقدم می‏داشتند؛ در صورتی كه سیره امامان شیعه، پافشاری بر عدالت در حق هر كس و از هر نژاد بوده است.

۲. ایرانیان، بیش از اعراب، به تحقیق و كاوش‏های عمیق در متون دینی پرداختند؛ به گونه‏ای كه بسیاری از عالمان بزرگ و بیشتر نویسندگان صِحاح اهل تسنن، ایرانی بوده‏اند و این مسئله، باعث شد كه ایرانیان با سخنان پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله درباره اهل‏بیت علیهم‏السلام و نیز با ذخایر علمی بر جای مانده از ائمه علیهم‏السلام بیشتر آشنا شوند و در نتیجه، به تدریج و در طی قرون متمادی، گرایش شیعی در ایران گسترش یافت كه اكنون، اكثریت قاطع جامعه ما را پوشش داده است.

۳. خلفا در ایران، سلطه كمتری داشته و كمتر توانسته‏اند سیاست سانسور و خفقان خود را عملی سازند. از این رو، ایرانیان، با آزادی بیشتری به بررسی‏های عمیق دینی پرداخته و آزادانه توانسته‏اند پیام واقعی دین را كشف و تبلیغ نمایند.(۱)

پی‏نوشت:

۱. ر.ك: مرتضی مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران.