نگاهی به بازار خودروهای کلکسیونی

حراج معروف اسکاتزدیل در ایالت آریزونای آمریکا هفتۀ گذشته میزبان چندین خودروی کلاسیک و مشتاقان و خریداران احتمالی آن­ها بود خودروی معروفی که در سری تلویزیونی بتمن در سال ۱۹۶۰ زیر پای قهرمان فیلم بود, یکی از معروفترین خودروهای این حراج بود که در نهایت در ازای ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار به فروش رفت

حراج معروف اسکاتزدیل در ایالت آریزونای آمریکا هفتۀ گذشته میزبان چندین خودروی کلاسیک و مشتاقان و خریداران احتمالی آن­ها بود. خودروی معروفی که در سری تلویزیونی بتمن در سال ۱۹۶۰ زیر پای قهرمان فیلم بود، یکی از معروفترین خودروهای این حراج بود که در نهایت در ازای ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار به فروش رفت.

مرسدس بنز ۳۰۰ SL کلارک گیبل، بازیگر معروف هالیوود، خودروی دیگری بود که حلق­ه‌های فشرده از جمعیت را دور خود جمع کرد. کلارک گیبل این مرسدس بنز را به قیمت ۷ هزار و ۲۹۵ دلار خرید، اما در حراج اسکاتزدیل در نهایت در ازای ۲ میلیون و ۳۵ هزار دلار به خانۀ جدیدش رفت. این نمایشگاه تنها جولانگاه خودروهای کلاسیک متعلق به تلویزیون­های سیاه و سفید نبود. اولین شورولت کوروت سال ۲۰۱۴ هم در این نمایشگاه آمادۀ فروش بود. از این خودرو اخیراً برای اولین بار در نمایشگاه بین‌­المللی دیترویت رونمایی شد و در این حراج، ریک هنریک، مالک تیم اتومبیل­رانی ناسکار، آن را به قیمت ۱ میلیون و ۵۰۰۰ دلار خرید. اما گران­ترین خودرو یک فراری مدل سال ۱۹۵۸ بود که به قیمت ۸ میلیون و ۲۵۰ هزار دلار فروخته شد. گفتنی آنکه در نهایت این حراج ۲۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار خرج روی دست کلکسیونرها گذاشت، یعنی ۴۰ میلیون دلار بیش از سال ۲۰۱۱ و ۶۰ میلیون دلار بیش از سال ۲۰۰۷ و قبل از شروع بحران اقتصادی.

سانتا مونیکا دیگر حراج معروف آمریکاست که پروندۀ سال ۲۰۱۲ خود را با فروشی بالغ بر ۱۸۹ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار به ازای ۲۹۶ خودرو بست، یعنی میانگین ۶۴۰ هزار دلار برای هر خودرو و افزایشی ۴۴ درصدی به نسبت سال ۲۰۱۱. از فهرست حراج سانتا مونیکا در سال گذشته یک مرسد بنز ۵۴۰ K مدل سال ۱۹۳۶ به قیمت ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار و یک فراری ۲۵۰ GT LWB به قیمت ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار به فروش رفت.

ارقام سرسام ­آورند. واقعیت این است که طی چند سال اخیر از بحران فراگیر اقتصادی که پیش و بیش از همه گریبان خودروسازان و فروش آن­ها را گرفت، اثری در فعالیت‌­های فروشندگان و عشاق خودروهای کلاسیک دیده نمی­‌شود. این در حالی است که از سال ۲۰۰۹ به این سو میانگین قیمت خودروهای کلکسیونی ۳۳ درصد افزایش یافته و برای مثال حدود قیمت خودروهای پرطرفداری که در سال­‌های پس از جنگ جهانی دوم ساخته شده‌­اند از ۹۴۰ هزار دلار به ۱ میلیون و ۲۵۰ هزار دلار رسیده است.

اما تناقض آنجاست که، گذشته از جنون کلکسیونرهای خودرو، درست همین رکود اقتصاد است که از نظر تحلیلگران موجب رونق گرفتن چنین بازارهایی شده است. وگرنه بعید است در روزهایی که بیکاری و چشم‌­انداز تاریک آینده بر زندگی شهروندان کشورهای غرب سایه افکنده، کسی هوس کلکسیونری خودرو کند و به تعداد اعضای این باشگاه اضافه کند. مسئله این است که میلیاردهایی هستند که پول در جیب دارند اما در این روزهای پرنوسان اعتمادی به بازارهای رسمی همچون بازار سهام و یا بنگاه‌­های سرمایه­‌گذاری ندارند (که البته حق کمابیش با آن­هاست)، بنابراین خودروی کلکسیونی می­‌خرند. هر چه باشد سر و کله زدن با مرسدس بنزی که روزگاری مرکب کلارک گیبل بوده حتماً لذت­بخش است. اما این همۀ ماجرا نیست. خرید چنین خودروهایی در واقع سرمایه‌­گذاری نسبتاً مطمئنی است. بسیاری از خودروهایی که در حراج­‌های اصلی سال ۲۰۱۲ به قیمت­‌های گزاف فروش رفتند آن­هایی بودند که صاحبانشان سال­‌ها پیش به قیمت‌­هایی بسیار کمتر از این‌ها خریده­‌اند. در نتیجه بسیاری معتقدند که افزایش قیمت خودروهای کلکسیونی حبابی است که در پی افزایش تقاضا پدید آمده و احتمالاً با بازگشت ثبات نسبی به اقتصاد خواهد شکست.

دلایل و نتایج هر چه باشند، بحران و رکود اقتصادی در سال‌های اخیر آب به آسیاب برگزارکنندگان حراج‌­ها در کشورهای غربی ریخته است و ایام را به کامشان کرده. پیش­‌بینی‌­ها حاکی از آنند که این روند در سال ۲۰۱۳ هم ادامه خواهد یافت. مدیر شرکت بیمۀ Hagerty می­‌گوید مشتریان گرسنۀ این خودروها می­‌دانند که برای صاحب شدن خودروی جذابی که در یک حراج چشم‌شان را گرفته باید سر کیسه را شل کنند. بنابراین دست به نقد پا به این حراج‌­ها می­‌گذارند و تا زمانی که چنین خودروهای جذابی در حراج‌­ها به نمایش درمی‌­آیند، بازارشان پررونق باقی خواهد ماند.

در آخر نگاهی به برخی از معروف‌ترین کلکسیونرهای خودرو خالی از لطف نخواهد بود. بر اساس آخرین گزارش‌­ها سلطان برونئی، که علاوه بر خودرو صاحب هر چیز دیگری در این دنیا هم هست، بیش از ۵۰۰۰ خودرو دارد. ممکن است در مورد سلطان این پرسش به ذهن برسد که واقعاً این تعداد خودرو به چه کار او می­‌آید، اما همان ذهن می­‌گوید احتمالاً همۀ خودروهای نیکلاس کیج، بازیگر محبوب فیلم‌­های حادثه‌­ای هالیوود، حتماً به کارش می‌­آید. او یک خورۀ خودروست و حتی لامبورگینی میورای شاه سابق ایران را هم به جمع دارایی‌­هایش اضافه کرده است. نیکلاس کیج در ردۀ هشتم بزرگترین کلکسیونرهای خودرو در دنیاست و سلطان برونئی در ردۀ دهم. چارلی واتس از اعضای گروه راک رولینگ استونز هم صدها خودرو دارد و در ردۀ هفتم نشسته، اما مسئله اینجاست که او گواهی رانندگی ندارد. برایان جانسون مدیردیگر گروه راک AC/DC هم مجموعه‌­های گران­قیمت از خودرو دارد، از جمله یک موتور وسپای مدل ۱۹۵۷. او در ردۀ پنجم این فهرست است. اما از همه عجیب‌تر نشستن نیک میسون عضو گروه افسانه‌­ای پینک فلوید در ردۀ سوم است، چون قرار بود هیچ­‌کدامشان اهل ظواهر دنیوی نباشند یا دست‌کم این­‌طور به نظر می‌­رسید.