روز جهانی مبارزه با ایدز

بیماری ایدز یا سندرم نقص ایمنی اكتسابی بیماری است كه سبب اختلال سیستم ایمنی بدن میشود به صورتی كه بدن قادر به مبارزه با برخی عفونتها نمیباشد

اپیدمی جهانی ایدز و ویروس آن، با توجه به مقیاس و تأثیر ویرانگری که دارد یک مورد اضطراری جهانی و یکی از وحشتناک ترین چالشها را در برابر زندگی و حیثیت انسان و همچنین در برابر برخورداری مؤثر ازحقوق بشر تشکیل می دهد، که رشد اجتماعی و اقتصادی را در سراسر جهان تضعیف می کند و بر تمامی سطوح جامعه ملی، اجتماعی، خانوادگی و فردی تاثیر می گذارد. همانگونه که اطلاع داریم از زمان شناسایی بیماری ایدز، بیش از ۲۲ میلیون نفر بعلت این بیماری جان خود را از دست داده اند و انتظار میرود تا سال ۲۰۱۰ این تعداد به دو برابر افزایش یابد.

مردم بیش از بیست سال است که درباره "اچ. آی. وی." و "ایدز" هشدار داده می شوند. ایدز تا به حال جان میلیون ها انسان را گرفته است و در سرتاسر جهان هر ساله میلیون ها انسان به ویروس "اچ. آی. وی." آلوده می شوند. تاکنون هیچ راهی برای درمان قطعی آن پیدا نشده است.

● اطلاعات ما در این باره چقدر به واقعیت نزدیک است؟

اول دسامبر/ دهم آذر ماه، روز جهانی مبارزه با ایدز نامگذاری شده است و این روز در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود. اهمیت این روز در این است كه به عموم مردم یاد‌آور می شویم كه HIV از بین نرفته است و هنوز كارهای زیادی است كه باید انجام شود.

در این روز از پیشرفت‌هایی كه در زمینه مقابله علیه اپیدمی این بیماری صورت گرفته تقدیرمی‌شود و چالش‌های باقی مانده مورد توجه قرار می‌گیرند. در روز جهانی ایدز ۲۰۰۵ با موضوع «ایدز را متوقف كنید، به عهد خود پایبند باشیم» بر روی تعهداتی متمركز می‌شود كه بر اساس آن‌ها ایدز باید در تمام سطوح از جمله فردی، اجتماعی، سازمانی و دولتی متوقف شود.

در این روز از تلاش‌های برنامه حمایت جهانی مبارزه با ایدز برای اجرای بیانیه تعهد سازمان ملل در زمینه ایدز و تعهدات خط مشی پس از آن در این حوزه حمایت و پشتیبانی می‌شود. در این حال، کوفی عنان دبیر کل سازمان ملل متحد با انتشار اعلامیه از سرعت افزایش بیماری ایدز در جهان ابراز نگرانی کرده است. در این پیام آمده است که در کشور هایی که دارای بیشترین آمار مبتلایان به ایدز هستند طول عمر به سرعت کاهش می یابد.

نماینده صندوق کودکان ملل متحد، یک عامل عمده مشترک که سبب انتشار گسترده ویروس در سراسر جهان می شود را وجود اقشار آسیب پذیر جوامع، مانند معتادان تزریقی مواد مخدر و کسانی دانست که با هدف درآمد، خون خود را می فروشند.

نمایندگان سازمان جهانی بهداشت (who)، صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (unfpa) و یونیسف نیز بر این موضوع تأکید داشتند که باید یک استراتژی جدید برای مراقبت و جلوگیری از بیماری ایدز در جهان ایجاد شود.

● و اما ویروس ایدز چیست؟

ویروس ایدز همان ویروس نقص ایمنی اكتسابی انسان است كه بیماری ایدز را به وجود میآورد. ویروس ایدز عضو گروهی از ویروسها به نام رترویروسها است كه سلولهای انسان را آلوده میكند و انرژی و مواد غذایی این سلولها را صرف رشد و تولیدمثل خود میكند.

● بیماری ایدز چیست؟

بیماری ایدز یا سندرم نقص ایمنی اكتسابی بیماری است كه سبب اختلال سیستم ایمنی بدن میشود به صورتی كه بدن قادر به مبارزه با برخی عفونتها نمیباشد.

این عفونتها عبارتند از: عفونتهایی كه عفونتهای فرصت طلب نام دارند و سایر بیماریهایی كه در شرایط ضعف سیستم ایمنی عمل میكنند.

وقتی فردی با ویروس ایدز آلوده میشود و ویروس وارد بدن او میگردد، ابتدا ویروس در سلولهای سفید خون او زندگی و تكثیر پیدا میكند. این سلولهای سفید سلولهای ایمنی هستند كه بطور طبیعی ما را در مقابل بیماریها محافظت میكنند. شاه علامت آلودگی با ویروس ایدز بصورت از بین رفتن پیشرونده گروه خاصی از سلولهای ایمنی به نام سلولهای T كمكی یا سلولهای CD۴ میباشد. ویروس در حین رشد خود در بدن سبب از بین رفتن این سلول وسلولهای دیگر میشود. انهدام این سلولها سیستم ایمنی را تضعیف میكند در نتیجه باعث مستعد شدن شخص به عفونتها و بیماریهای فرصت طلب مختلف میشود از عفونت ریه گرفته تا سرطان.

مركز كنترل و پیشگیری بیماریهای ایالات متحد (CDC) فردی را مبتلا به بیماری ایدز میداند كه تست ویروس ایدز (تستHIV) وی مثبت بوده ویك یا هر دو شرط زیر را داشته باشد:

۱) مبتلا به حداقل یك نوع عفونت یا بیماری وابسته به ایدز شده باشد.

۲) تعداد سلولهای كمكی از ۲۰۰ عدد در میلیمتر مكعب خون بیشتر نباشد (به این معیار تعداد سلولهای T میگویند). در یك شخص سالم تعداد سلولهای T بین ۴۵۰ تا ۱۲۰۰ عدد است.

● فاصله زمانی ورود ویروس تا بروز علایم بیماری چقدر است؟

در برخی افراد علایم ایدز كه همانا كاهش تعداد سلولهای T و عفونتهای فرصت طلب میباشد خیلی زود بعد از اولین آلودگی با ویروس اتفاق میافتد. اما اغلب افراد به مدت ۱۲-۱۰ سال و تعداد كمی حتی مدتهای طولانی تری بدون علامت باقی میمانند. همانند بیشتر بیماریهای دیگر رسیدگیهای بموقع پزشكی میتواند عمر شخص را طولانی تر سازد.

● تعداد افراد آلوده به ویروس یا مبتلا به بیماری ایدز چقدر است؟

مجمع برنامه ریزی برای ویروس/بیماری ایدز سازمان ملل متحد تعداد مبتلایان به ویروس/بیماری ایدز را در دنیا در حال حاضر حدود ۱/۳۶ میلیون نفر تخمین زده است. اغلب این افراد نمیدانند كه حامل ویروس ایدز هستند وممكن است كه سبب انتقال ویروس به افراد دیگر بشوند.

از زمان شروع همه گیری ایدز در دنیا حدود ۲۲ میلیون نفر بر اثر ایدز درگذشته اند. ایدز در دنیا چهارمین علت اصلی مرگ بالغین را تشكیل میدهد و بعد از مالاریا و سل كشنده ترین بیماری عفونی بالغین است. در اثر همه گیری ایدز در دنیا تابحال بیش از ۱۳ میلیون كودك یتیم شده اند.

● چگونه ویروس ایدز منتقل میشود؟

فرد آلوده به ویروس ایدز ویروس را در مایعات خاص بدنش از جمله خون، شیر و ... حمل میكند. انتقال ویروس فقط در صورتی میسر است كه این چنین مایعات آلوده به ویروس ایدز وارد جریان خون فرد دیگری بشوند.

معمولاً انتقال ویروس ایدز از یكی از این راهها اتفاق میافتد: تماس جنسی بدون پیشگیری با فرد آلوده به ایدز.

استفاده از سوزن یا سرنگ مشترك با یك فرد آلوده به ویروس ایدز: بررسیهای آزمایشگاهی نشان داده است كه ویروس ایدز در یك سرنگ آلوده میتواند حتی بیشتر از یك ماه زنده بماند، ومعتادان تزریقی به منظور پیشگیری از ایدز هرگز نباید سرنگ، آب و وسایل تهیه مواد مخدر را بطور اشتراكی مصرف نمایند یا اینكه بیشتر از یك بار مصرف كنند. این شامل سوزنها و سرنگهایی میشود كه برای تزریق مواد مخدر و حتی داروهایی مثل استروئیدها به كار میرود. سایر انواع سوزن و سرنگ مثل آنهایی كه برای سوراخ كردن گوش و خالكوبی یا تاتو كردن به كار میرود نیز میتواند سبب انتقال ایدز شود.

انتقال ویروس از مادر به فرزند در حین بارداری، زایمان، یا شیردهی: هر زنی كه باردار است یا قصد بارداری دارد و به هر دلیل مشكوك است كه احتمال آلودگی با ویروس برای وی وجود دارد لازم است قبل از بارداری آزمایش و مشاوره مربوط به ایدز را دریافت كند. اگر آزمایش ایدز خانم بارداری مثبت باشد باید داروهای لازم برای پیشگیری از انتقال ایدز به فرزندش را دریافت كرده و از شیر دادن وی خودداری نماید.

● ویروس ایدز از چه راههایی منتقل نمیشود؟

انتقال ویروس ایدز از یك فرد به فرد دیگر به آسانی ویروسهای دیگر نمیباشد. این ویروس از راه هوا یا غذا منتقل نمیشود (به عنوان مثال از طریق عطسه یا سرفه كردن). هیچ موردی از انتقال ایدز از طریق تماسهای عادی روزانه یك فرد آلوده با همخانه ای ها، همكاران، خویشاوندان، یا دوستانش كه از ظروف و توالت مشترك استفاده میكنند دیده نشده است. ایدز همچنین از طریق در آغوش گرفتن و بوسیدن منتقل نمیشود. انتقال ایدز از طریق تزریق خون در صورتی كه آن قبلا از نظر آلودگی با ویروس كنترل شده باشد اتفاق نمیافتد. همچنین اهدا خون در یك مركز معتبر باعث آلوده شدن با ویروس ایدز نمیشود. ویروس ایدز در عرق، استفراغ، مدفوع و ادرار وجود دارد ولی تاكنون مواردی از انتقال توسط آنها گزارش نشده است. (بجز دو مورد كه انتقال ویروس از طریق تماس مدفوع با پوست بریده شده اتفاق افتاده است.) مگس، پشه و حشرات دیگر ویروس را منتقل نمیكنند.

---