ارگونومی در کار با کامپیوتر

تولید کنندگان تجهیزات و وسایل کامپیوتر سعی می کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومی طراحی , تولید کنند رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش ضایعات چشم , سردرد , کمردرد و فشار در نواحی مچ دست , شانه و گردن در اپراتورهای کامپیوتر خواهد شد

● ارگونومی چیست؟

واژه ارگونومی ( Ergonomics ) آمیزه ای از دو واژه ای یونانی ارگو Ergo ( به معنای کار ) و نوموس Nomos ( به معنای قانون ) است . هدف اصلی ارگونومی طراحی است طراحی بصورتی که کار با انسان حداکثر تطابق را داشته باشد و در صورت عدم امکان آن تطبیق انسان با کار .

نتایج بکارگیری اصول ارگونومی در محیط های کاری :

۱) پیشگیری از اختلالات اسکلتی - عضلانی در بین شاغلین ( مانند کمردرد ،‌سندرم تونل کارپال یا درد شدید در مج دست و ناحیه گردن ، درد ناحیه زانو یا آرنج و .... )

۲) کمک به پیشگیری از حوادث شغلی

۳) افزایش میزان رضایت مندی کارکنان

۴) کمک به افزایش بهره وری در کار

۵) کمک به افزایش تولید

● ارگونومی در کار با کامپیوتر :

تولید کنندگان تجهیزات و وسایل کامپیوتر سعی می کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومی طراحی ،‌تولید کنند . رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش ضایعات چشم ، سردرد ، کمردرد و فشار در نواحی مچ دست ، شانه و گردن در اپراتورهای کامپیوتر خواهد شد. از آنجایی که بیشتر کاربران کامپیوتر در محیط های سربسته و فضاهای کوچک کار می کنند .

▪ حداقل شرایط محیط کاری مناسب برای کاربران آنرا بصورت زیر می توان نام برد :

۱) وجود سیستم تهویه مطبوع

۲) نور کافی و مناسب

۳) استفاده از میز خصوصی که دارای عرض و ارتفاع استاندارد باشد .

۴) استفاده از صندلی ارگونومیک با قابلیت تنظیم ارتفاع

۵) استفاده از زیر پایی برای قرارگیری مناسب و راحت پاها

۶) استفاده از copy holder برای خم نکردن بیش از حد کمر و گردن

با رعایت نکات فوق ، باز هم امکان بروز بیماریهای خاص برای اپراتور وجود دارد از جمله کم تحرکی هنگام کار با کامپیوتر ، چشم دوختن طولانی مدت به صفحه مانیتور و انجام حرکات یکنواخت و تکراری مچ دست که ممکن است سبب بروز انواع عوارض شود .

▪ برای پیشگیری از این عوارض رعایت نکات ساده و مهم زیر هنگام کار با کامپیوتر توصیه می شود :

۱) به تناوب از پشت میز کامپیوتر برخاسته و با نرمشهای خیلی ساده ، گردن ، بازو ، مچ دست و پاها را حرکت دهید.

۲) صفحه مانیتور ( صفحه نمایش ) را طوری تنظیم کنید تا ستون فقرات شما به صورت مستقیم قرار گرفته و چشمان شما با قسمت بالایی صفحه نمایش در یک خط مستقیم قرار گیرند . این وضعیت برای چشمان شما راحتی بیشتری به همراه خواهد داشت .

۳) فاصله صفحه مانیتور تا چشمان شما باید بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر باشد .

۴) هر ۳۰ دقیقه به اشیائی که در فاصله حداقل ۶ متری قرار دارند چند دقیقه چشم بدوزید .

۵) ارتفاع میز کامپیوتر باید بین ۶۶ تا ۷۱ سانتی متر باشد .

۶) ترجیحاً از یک زیرپایی استفاده نمایید و پاها را روی آن قرار دهید . این وسیله به راحت بودن وضعیت پاهای شما کمک می کند .

۷) میز کار را طوری قرار دهید که روشنایی لامپ های سقف در طرفین قرار گیرد و از قرار دادن میز در محلی که نور لامپ مستقیماً در برابر شما باشد خودداری شود . در استفاده از روشنایی طبیعی نیز نباید صفحه مانیتور در برابر پنجره قرار گیرد .

۸) سطح صفحه کلید تقریباً هم ارتفاع با دسته صندلی و آرنج باشد و مچ ها به طور عادی روی صفحه کلید ها قرار گیرد به طوری که هنگام کار ساعدها تقریباً موازی با افق قرار گرفته و زاویه بین مچ دست و ساعد ۵ تا ۱۰ درجه باشد . موقعیت موس از نظر ارتفاع و فاصله همانند صفحه کلید است .

۹) روشنایی محل کار باید مخلوطی از نور سفید و زرد بوده ( ترجیحاً از لامپ مهتابی استفاه شود ) و شدت آن در حدود ۳۰۰ لوکس باشد .

۱۰) برای اتاق کار ، دمای ۱۹-۲۳ درجه سانتی گردا و رطوبت حدود ۵۰ درصد مناسب است .

۱۱) بهتر است با بازکردن درب و پنجره ها و یا تعبیه دستگاه تهویه هوای اتاق به طور مرتب تعویض شود .

● ویژگیهای صندلی ارگونومیک :

۱) ارتفاع صندلی باید قابل تنظیم باشد ، ارتفاع صندلی ۴۱ تا ۵۲ سانتی متر توصیه می شود .

۲) سطح نشیمنگاه صندلی باید دارای طول و عرض ۴۰ تا ۴۸ سانتی متر باشد ، برای افراد چاق صندلی های پهن تر توصیه می شود .

۳) ضخامت تشک در حدود ۴ تا ۵ سانتی متر باشد و رویه آن از جنسی باشد که اصطلاحاً بتواند تنفس کند و لبه جلو صندلی گرد و لبه بیرونی آن نرم باشد .

۴) پشتی صندلی با تشک آن زاویه بین ۱۹۵ تا ۱۱۰ درجه داشته باشد .

۵) عرض پشتی صندلی باید حداقل ۳۲ تا ۳۶ سامتی متر باشد . ارتفاع پشتی صندلی نیز بین ۵۰ تا ۸۲ سانتی متر توصیه می شود . صندلی باید در قسمت قرار گرفتن گودی کمر ( ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر ز پایین ) دارای یک قوس محدب و در قسمت پشت دارای یک قوس مقعر باشد .

۶) صندلی های مورد استفاده در کار با رایانه بهتر است دسته دار بوده و دسته آن با ارتفاع میز کار مطابقه داشته باشد . همچنین دارای ۵ چرح بوده و چرخان باشد . شیب کف صندلی ۵ تا ۱۵ درچه برای تمایل به جلو و ۵ درجه تمایل به عقب را امکان پذیر سازد .

● ارگونومی مانیتور

۱) Refresh Rate ( میزان فرکانس روشنایی ) حداقل ۷۵ هرتز باشد .

۲) شیب صفحه نمایش قابل تنظیم بوده و به میزان ۱۰ تا ۱۵ درجه به سمت بالا باشد .

۳) اندازه کاراکترها به طول حداقل ۵ میلی متر باشد .

۴) کنتراست و نور قابل تنظیم باشد .

۵) فاصله از چشم ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر باشد .

۶) سطح فوقانی مانتیور در سطح چشم یا کمی پایین تر از ان باشد .

۷) تا حد امکان بدون بازتابش آزاردهنده و نور خیره کننده باشد .