عبور از بحران در دوران سالمندی

ریشه های استرس سالمندان و راه های کنترل آن

یکی از مشکلات در دوران سالمندی استرس‌هاست که مانند هر دوره دیگر زندگی ممکن است فرد را درگیر کند...

هرکدام از علل استرسی که در کادر روبه‌رو آمده است، می‌تواند به تنهایی یا همراه هم از علایم استرس باشند؛ تپش تندتر و شدیدتر از حالت عادی قلب، فشارخون بالا، دست‌ها،

پاهای سرد و مرطوب، افزایش تعداد و سرعت تنفس، احساس ضعف و خستگی، سیاهی رفتن چشم، احساس گزگز در انتهاها، سردردهای تنشی، سایش دندان‌ها روی هم، لرزش دست‌ها و دردهای عضلانی، مشکلات گوارشی (کاهش اشتها، حالت تهوع، نفخ شکم، استفراغ، سوزش معده، یبوست و گاهی اسهال) و مشکلات ادراری (کاهش حجم ادرار و افزایش تکرر ادرار). بی‌خوابی، کابوس‌های شبانه، کاهش حافظه، کاهش تمرکز (بی‌توجهی)، احساس خستگی، ترس و دلهره، کاهش اعتماد‌به‌نفس، حواس‌پرتی، زود عصبانی شدن، احساس گناه، ناامیدی، افسردگی، بی‌نظمی در افکار و گفته‌ها و ناتمام گذاشتن کارها، تصمیم‌گیری و نتیجه‌گیری‌های غلط، گاهی مرتب راه?رفتن، زیر لبی حرف زدن یا کارهایی را مکرر انجام دادن مثل بازی با دکمه‌ها یا با انگشت روی میز زدن، کج‌خلقی، فریاد زدن و سایر رفتارهای پرخاشگرانه نیز از علایم استرس هستند.

توجه داشته باشید که بیشتر عوامل استرس‌زای دوره سالمندی از نوع فقدان و برگشت‌ناپذیر است مثل از دست دادن فرزند، همسر، دوست، بینایی، شنوایی، شغل، موقعیت اجتماعی و... که از اختیار خارج است. وقتی تعداد این استرس‌ها زیاد و فاصله آنها کم شود، به‌خصوص مواقعی که به دلیل ابتلا به بیماری‌های دیگر قوای بدنی نیز تحلیل رفته باشد، آثار مخرب بیشتر است. موثرترین و بهترین روش برای مقابله با استرس، تقویت قوای روحی و روانی و به‌کارگیری روش‌های سازگاری است.

● توصیه های مقابله با استرس

وقتی به کمک نیاز دارید، از درخواست آن کوتاهی نکنید.

درباره احساسات و نگرانی‌هایتان صحبت کنید و آنها را با دیگران در میان بگذارید.

اعتمادبه‌نفس داشته باشید، پیری و مسایل مربوط به آن را بپذیرید.

از خود، اطرافیان و محیط زندگی‌تان انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید.

استفاده از وسایل کمکی مثل عصا، دندان مصنوعی، سمعک، عینک و... می‌تواند به شما در انجام راحت‌تر کارها کمک کند، بنابراین در صورت نیاز از آنها استفاده کنید.

ارتباط خود را حتی‌‌الامکان با خانواده‌تان حفظ کنید.

سعی کنید ارتباط نزدیک‌تر و صمیمانه‌تری با نوه‌های خود برقرار کنید.

خواندن نماز و دعا در آرامش قلبی و روحی بسیار موثر است.

به مجالس مذهبی و مساجد بروید و در امور فرهنگی و مذهبی شرکت کنید.

باید بدانید سختی‌ها پایان‌پذیرند. زندگی‌های سخت‌تر دیگران را به یاد آورید.

خود را در خانه به کاری مشغول کنید؛ مثلا وسایل خود را مرتب کنید، آشپزی کنید، چیزی بدوزید، قلاب‌بافی یا گلدوزی کنید، خود را با باغبانی سرگرم کنید، درختی بکارید، انباری را مرتب کنید. خود را با حیوانات کوچک خانگی سرگرم کنید.

به هر کاری که مورد علاقه‌تان است و از آن لذت می‌برید یا قبلا وقت انجام آنها را نداشتید، بپردازید.

به موسیقی گوش دهید زیرا موسیقی در درمان و پیشگیری از بیماری‌ها و تقویت روحیه بسیار کمک‌کننده است، وابستگی عاطفی را افزایش و وابستگی به دیگران را کاهش می‌دهد، تحمل مشکلات را آسان‌تر می‌کند، اعتماد‌به‌نفس را بالا می‌برد و تمایل به ورزش را زیاد می‌کند. موسیقی انگیزه می‌دهد، احساسات را برمی‌انگیزد، محبت ایجاد می‌کند، به درون نفوذ می‌کند و به شما لذت می‌بخشد، وابستگی به دارو را تا حد ممکن و هزینه‌های درمانی را کم می‌کند. موسیقی نقش موثر و ثابت‌شده‌ای در کاهش بی‌قراری، گیجی، تنش،‌ آلزایمر، افسردگی، اضطراب و تحمل درد دارد.

برنامه‌های تلویزیونی می‌توانند سرگرم‌کننده و آموزنده باشند.

اگر می‌توانید حضوری یا تلفنی و در غیر این صورت با یک نفر دوست یا اقوام نزدیک صحبت کنید.

ارتباط خود را با همسالانتان حفظ و در کارهای گروهی شرکت کنید.

در صورت امکان با دوستان خود به مسافرت‌های تفریحی و زیارتی کوتاه‌مدت بروید.

از خانه خارج شوید. برای مدت کوتاهی به دیدن مغازه‌ها بروید یا در پارک قدم بزنید.

به مراکزی که از سالمندان حمایت می‌کنند مثل فرهنگسراهای سالمند، مراکز روزانه سالمندی، باشگاه‌های جهاندیدگان و کلوپ‌های ورزشی مخصوص سالمندان و... بروید.

در کارهای داوطلبانه برای کمک به دیگران شرکت کنید تا احساس خوب «مفید بودن» را از دست ندهید.

از سالمندان باتجربه و موفق کمک بگیرید.

خود را با خواندن کتاب و مجله سرگرم کنید.

به‌طور منظم به ورزش‌هایی که به آنها علاقه‌ دارید و برای سلامت شما مفید هستند، بپردازید. تمرین‌های بدنی منظم، علاوه بر آثار خوبی که بر سلامت جسم دارد، سلامت ذهن را نیز افزایش می‌دهد و در کاهش فشارهای زندگی موثر است.

سعی کنید روحیه خود را شاد نگه دارید، بخندید و به آینده خوشبین و امیدوار باشید.

سیگار و موادمخدر بسیار مضرند و کمکی در کاهش استرس نمی‌کنند.

استرس و بیماری رابطه نزدیکی با هم دارند. استرس زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌هاست ولی با کنترل استرس می‌توان از بروز آنها پیشگیری کرد.

الهه رضاییان