ترک عادت موجب مرض نیست

ترک بسیاری از عادت‌ها برایمان بسیار سخت است و بااینکه می‌دانیم به دلیل همین عادت‌ها لطمه می‌بینیم اما باز هم نمی‌توانیم آنها را ترک کنیم و گاهی هم فکر ترک‌ آنها برایمان غیرممکن …

ترک بسیاری از عادت‌ها برایمان بسیار سخت است و بااینکه می‌دانیم به دلیل همین عادت‌ها لطمه می‌بینیم اما باز هم نمی‌توانیم آنها را ترک کنیم و گاهی هم فکر ترک‌ آنها برایمان غیرممکن است...

این باور هم در عموم مردم وجود دارد که ترک عادت موجب مرض است، پس به این نتیجه می‌رسیم کنار گذاشتن عادات‌، کار درستی نیست! البته عده‌ای معتقدند که افراد می‌دانند که چه عادت‌های نادرستی دارند اما آنها را ترک نمی‌کنند چون اطلاعاتشان کامل و کافی نیست. مثلا می‌دانند که سیگار کشیدن باعث ایجاد بیماری‌های ریوی می‌شود اما علت اصلی آن را نمی‌دانند. از طرف دیگر، آگاهی از اینکه یک عادت یا یک روش زندگی، نادرست است، کافی نیست و باید به دنبال دلایل روان‌شناسانه ماجرا بود. مساله مهم در ترک عادت‌های ناپسند، شناسایی علل به وجود آورنده آنها است. مثلا بسیاری از افراد بنا به دلایل مختلف خانوادگی، اجتماعی، مشکلات شخصیتی و... در زندگی روزمره، مرتب دروغ می‌گویند و گاهی این دروغ‌گویی هیچ سودی هم برایشان ندارد. برای ترک این عادت باید ریشه‌یابی کنیم تا علت به وجود آورنده آن آشکار شود زیرا افرادی که بدون توجه به این موضوع اقدام به ترک عادت می‌کنند، هیچ ضمانتی برای بازگشت دوباره عادت ناپسندشان وجود ندارد. در علم روان‌شناسی، ترک عادت‌های ناپسند یک مقوله کاملا جا افتاده است و بعد از ترک این عادت‌ها است که قسمت عمده‌ای از سلامت روانی فرد به او بازمی‌گردد. بسیاری از متخصصان بر این باورند که استرس یکی از عوامل زمینه‌ساز بروز عادت‌های ناپسند در افراد است و بسیاری از عادت‌های ما صرفا برای کاهش استرس‌ها و فشارهای روانی زندگی به وجود آمده‌اند و رفع این استرس‌ها و تنش‌ها با استفاده از ابزارهای اصولی موجب ترک بسیاری از عادت‌های نادرست از قبیل سیگار کشیدن، دروغ‌گویی، جویدن ناخن و... می‌شود.

البته نقش کودک درون را نمی‌توان نادیده گرفت زیرا همه ما یک کودک درون داریم که معمولا لجباز و علاقه‌مند به انجام کارهای نادرست و عادت‌های ناپسند است و همواره سعی بر توجیه این عادات دارد. پس در واقع می‌توانیم بگوییم این کودک درون ما است که وقتی تصمیم می‌گیریم عادت نادرست‌مان (مثلا دروغ‌گویی یا سیگار کشیدن) را کنار بگذاریم، می‌گوید ترک عادت، موجب مرض است! بنابراین آشنایی افراد با کودک لجباز درون می‌تواند تاثیرات مثبتی بر ترک عادت‌های نادرست داشته باشد. خودتان هم می‌توانید امتحان کنید. اگر عادت نادرستی دارید، در یک اتاق آرام، تنها بنشینید و با کودک درون‌تان ارتباط برقرار کنید و با تمرین و جمع‌آوری اطلاعات صحیح علت به وجود آمدن و ادامه این عادت در وجودتان و ناتوانی در ترک آن آگاه شوید و سعی کنید برای تمام سوالات این کودک لجباز، یک جواب قانع کننده داشته باشید تا بتوانید عادت خود را ترک کنید. در عین حال می‌توانید برای این کار از کمک یک روان‌شناس هم بهره بگیرید.

یادداشت - دکتر حسین اسعدی

روان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد