نگذارید ماکارونی دم بکشد

ارزش غذایی ماکارونی طی فرایندی که از مرحله خرید تا طبخ آن طی می‌کند دستخوش تغییرهای زیادی می‌شود...

ارزش غذایی ماکارونی طی فرایندی که از مرحله خرید تا طبخ آن طی می‌کند دستخوش تغییرهای زیادی می‌شود...

درواقع هرچه موادغذایی طبیعی‌تر مصرف شوند، نمایه گلایسمی‌شان کمتر است و هر چقدر عملیات فراوری در آنها بیشتر انجام شود، نمایه گلایسمی‌شان افزایش پیدا می‌‌کند. نحوه پخت ماکارونی نیز در افزایش نمایه گلایسمی‌ آن نقش موثری دارد به‌ این ترتیب که با دم کردن ماکارونی یا حتی برنج، نمایه گلایسمی موادغذایی به میزان قابل‌ملاحظه‌ای افزایش پیدا می‌‌کند زیرا با ‌این عملیات ضریب هضم غذا بیشتر می‌شود و به‌آسانی قندخون را افزایش می‌دهد. البته ماکارونی جوشیده، نمایه گلایسمی پایینی دارد اما با دم‌کردن ماکارونی و خوردن آن، قندخون ۲ برابر بیش از مصرف ماکارونی آبکش‌شده بالا می‌رود. از نظر تغذیه‌ای مصرف غذاهای دارای نمایه گلایسمی بالا به دلیل بالابردن قندخون در مدت زمانی کوتاه، مناسب نیست و امکان ابتلا و تشدید بیماری‌هایی مانند فشارخون، بیماری‌های قلبی، دیابت و حتی چاقی را افزایش می‌دهد، بنابراین بهتر است برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های یادشده از غذاهای با نمایه گلایسمی پایین در برنامه غذایی استفاده کنید.

به همین دلیل است که به افراد سالم توصیه می‌شود تا جایی که می‌توانند موادغذایی با‌ نمایه‌گلایسمی‌ بالا استفاده نکنند و به جای آن موادغذایی با نمایه‌گلایسمی‌ متوسط را جایگزین کنند. البته مصرف موادغذایی با نمایه گلایسمی ‌بالا در ورزشکاران حرفه ای که پس از تمرین مجبور هستند، ذخایر گلیکوژنشان را تامین کنند اشکالی ندارد. اگر فرزندتان هم اضافه وزن دارد، بهتر است در حد تعادل این دسته از موادغذایی را در برنامه غذایی‌اش بگنجانید. مصرف ماکارونی دم‌کشیده به سالمندانی که در معرض ابتلا به مشکلات متابولیسمی هستند نیز توصیه نمی‌شود زیرا وقتی موادغذایی حاوی کربوهیدرات مانند برنج، ماکارونی و نان به‌مدت طولانی طبخ می‌شوند، سرعت آزادشدن قند (گلوکز) از ترکیب‌های نشاسته‌ای‌شان افزایش می‌یابد و به‌اصطلاح نمایه گلایسمی‌شان بالا می‌رود؛ ترکیب نشاسته‌ای در بدن به سرعت به قند ساده تبدیل می‌شود و درنتیجه پاسخ انسولین بدن هم افزایش می‌یابد و در نهایت باعث بروز مشکلات متابولیکی خواهد شد.

مصرف چنین غذاهایی به بیماران دیابتی نیز به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود چون مصرفشان به‌شدت قندخون را افزایش می‌‌دهد و آنها نمی‌‌توانند در زمان مشخص آن را به حد ثابت نگه‌دارند. در بیماران قلبی نیز افزایش قندخون باعث تولید کلسترول می‌شود که عامل مهمی در وخیم‌تر کردن حال‌ این بیماران است. به همین دلیل بیماران دیابتی و قلبی‌-عروقی بهتر است در کمترین مقدار ممکن موادغذایی با نمایه گلایسمی ‌بالا را مصرف کنند.

دکتر محمدرضا وفا

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران