ترکیب بهداشت شخصی و زیست محیطی

این هشت نکته بهداشتی را به خاطر بسپارید و به آن عمل کنید

بسیاری از ما، جدا از استفاده از آفت کش ها و اندک موارد دیگر، درباره ارتباط میان موضوعات سلامتی و محیط زیست نگرانی چندانی نداریم. ما برای سالم بودن کارهای زیادی انجام می دهیم. مثلاً برای داشتن دور کمر مناسب ورزش می کنیم و مراقب میزان کلسترول خون مان هستیم. برای داشتن محیط زیستی پاک مواد را بازیافت می کنیم و شاید از ماشین های با مصرف سوخت مناسب استفاده می کنیم.

این روزها به دلیل شدت گرفتن تغییرات آب و هوایی و ویرانی های ناشی از آن، نادیده گرفتن طرفداری حفاظت از محیط زیست دیگر امکان پذیر نیست. هر چه ما در حال حاضر انجام می دهیم (و به خصوص ایجاد گازهای گلخانه یی) از لحاظ تاثیری که بر محیط زیست می گذارند، قابل اندازه گیری است. راه حل های بی اساس و غیرعلمی اغلب مشکلات عمیق تر و جدی تر را پیش پاافتاده نشان می دهند. ما از عهده کارهای آسان برمی آییم، زیرا سبب می شوند احساس خوبی پیدا کنیم، نه اینکه آنها تاثیرات بسیار خوبی داشته باشند.

سیاست هایی که دولت ها برمی گزینند، اهمیت بسیار بیشتری دارد. در هر حال گرچه پاسخ واقعی به این مساله ناشی از عمل فردی نیست، اما عملکرد های فردی هم می تواند پیامدهایی به دنبال داشته باشد. هشت نکته بهداشتی «سبز» که در زیر می آوریم به قصد همین ترکیب کردن بهداشت شخصی و زیست محیطی است.

۱) پیاده روی کنید یا با دوچرخه به سرکار بروید؛ حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش در اغلب روزهای هفته لازم است، اما در حالت ایده آل یک ساعت فعالیت جسمی با شدت متوسط در هر روز توصیه می شود. نمونه یک فعالیت با شدت متوسط دوچرخه سواری یا پیاده روی با سرعت هفت کیلومتر در ساعت است، اما بسیاری از ما با ماشین به محل کار خود می رویم و روز به روز بر تعداد ماشین ها در شهرها افزوده می شود و اضافه شدن هر ماشین گامی است به سوی گرم تر شدن سیاره ما. بنابراین آیا هم برای سلامتی ما و هم برای سیاره مان بهتر نیست که رفت و آمد روزمره مان را پیاده یا با دوچرخه انجام دهیم؟ ترکیب کردن ورزش و رفت و آمد روزمره، فعالیت جسمانی را به جزیی معمول از زندگی ما بدل می کند. اگر هم فاصله محل سکونت و کار زیاد است، می توان تا رسیدن به ایستگاه وسایل نقلیه عمومی پیاده روی یا دوچرخه سواری کرد، یا بخشی از مسیر را با ماشین طی کرد و بقیه آن را پیاده روی یا دوچرخه سواری کرد.

۲) زود به رختخواب بروید؛ بررسی های همه گیرشناسی رابطه میان خواب کم و افزایش وزن یا چاقی را نشان می دهد. علت این پدیده به تاثیر هورمون ها بازمی گردد. کم خوابی باعث کاهش میزان لپتین (هورمونی که به مغز پیام می دهد تا احساس سیری به وجود آید) و افزایش میزان گرلین (هورمونی که ما را گرسنه می کند) می شود. در این میان تمام چراغ ها، تلویزیون ها، کامپیوترها، اجاق های مایکروویو که کمک می کند شب هنگام بیدار باشیم، از برق استفاده می کنند و این برق در نیروگاه های حرارتی ایجاد می شود که از سوخت های فسیلی مانند نفت و گاز استفاده می کنند.

۳) درجه دستگاه های تهویه مطبوع و گرمازا را کم کنید؛ انسان ها مانند پستانداران و پرندگان با تنظیم مداوم سوخت وساز دمای بدن شان را کنترل می کنند. وقتی هوا سرد است، سوخت وساز برای تولید گرمای بیشتر افزایش می یابد و هنگامی که هوا گرم است، عرق کردن و واکنش های دیگر سبب برطرف شدن انرژی های اضافی می شود. برخی از کارشناسان بر این عقیده اند که استفاده از وسایل گرمازا و به ویژه دستگاه های تهویه مطبوع و وسایل دیگر به شیوع چاقی بیش از حد کمک می کند. بنابراین با تنظیم ترموستات تان هم جلوی تنبل شدن سوخت وساز بدن تان را می گیرید و هم مقدار کمتری از نوع دیگری از انرژی را مصرف می کنید.

۴) ماهی بخورید؛ اینکه ماهی غذایی سالم است، نیاز به گفتن ندارد. ماهی به عنوان یک ماده غذایی منبع مهمی از اسیدهای چرب با زنجیره بلند امگا-۳ هم برای قلب و هم احتمالاً برای مغز شما مفید است. اما این سودمندی ها برای سلامت با تاوان هایی برای محیط زیست همراه است.

برخی از گونه های ماهی با مواد شیمیایی مانند جیوه و PCB ها (Polychlorinated biphenyl) آلوده شده اند. دسته های انواع دیگر ماهی ها در اثر صید بیش از حد به طور مخاطره آمیزی کم شده اند.

۵) از لامپ های کم مصرف استفاده کنید؛ استفاده از لامپ های فلورسنت کم مصرف کاملاً به نفع شماست، زیرا کمتر از دوسوم نسبت به لامپ های معمولی انرژی مصرف می کند و ۱۰ برابر بیشتر عمر می کند. هر یک از این لامپ ها با مصرف انرژی کمتر در طول عمر خودش از وارد شدن نیم تن دی اکسیدکربن اضافی به هوا جلوگیری می کند.

اما تمام لامپ های فلورسنت برای کارکردن نیاز به جیوه دارند و در انواع کم مصرف فشرده هر لامپ حدود پنج میلی گرم جیوه دارد. اگر این لامپ ها به شکل معمول وارد زباله ها شود، ممکن است این جیوه وارد هوا یا آب شود و سپس با ورود به زنجیره غذایی نهایتاً به ماهی که داخل بشقاب شماست، برسد. بنابراین این لامپ ها طوری دفع شوند که محیط زیست را آلوده نکنند.

۶) از ماجرای روغن نخل بیاموزید؛ در حالی که موج تبلیغات ضدچربی های ترانس بلند شده است، تولیدکنندگان غذا به دنبال جانشین هایی برای آنها می گردند. روغن نخل به عنوان یک گزینه احتمالی مطرح شده است. در امریکا گونه هایی از روغن های عاری از چربی های ترانس از مخلوط روغن نخل و روغن کانولا (که مملو از اسید چرب اولئیک است) تولید شده است.

در اروپا نیز روغن نخل به عنوان یک سوخت زیستی تجدیدپذیر که محیط زیست را آلوده نمی کند، به عنوان جایگزینی برای سوخت های فسیلی مانند نفت و بنزین مورد استقبال قرار گرفته است. اما برای تامین نیازهای فزاینده به روغن نخل، مناطق وسیعی از جنگل های استوایی در آسیای جنوب شرقی از بین می رود و به جای آنها درختان نخل کاشته می شود. کشاورزان هم پهنه های زمین های تورب دار را که با جذب دی اکسیدکربن به تعدیل اثر گازهای گلخانه یی کمک می کنند، زهکشی می کنند و می سوزانند.

به این ترتیب روغن نخل که در ابتدا داستان پریانی «سبز» به نظر می رسید، کم کم به کابوسی محیط زیستی تبدیل شده است. استفاده از روغن نخل ممکن است به خاطر نداشتن چربی های ترانس، از لحاظ بهداشت شخصی بهبودی به حساب آید، اما در مقابل حدود نیمی از مولکول های چربی در روغن نخل اشباع شده است و میزان کلسترول خون را می افزایند.

بنابراین نکته اخلاقی این قصه این است که در انتخاب جایگزین ها در حوزه بهداشت شخصی یا محیط زیستی نباید عجولانه عمل کرد. این جایگزین ها هم ممکن است جنبه های ناخوشایندی داشته باشند. بهترین کاری که می توانیم انجام دهیم این است که جانب احتیاط را نگه داریم.

۷) از میوه ها و سبزی های محلی استفاده کنید؛ خوردن سبزی و میوه برای حفظ سلامتی ضروری است. اما «مایکل پولان» در کتاب «تنگنای همه چیزخواری» پرسش های زیادی درباره اینکه این مواد چگونه به دست مصرف کننده می رسند، مطرح می کند. امروزه در عصر تجارت جهانی، میوه ها و سبزی ها از کشورهای مختلف برای مصرف در نقاط دیگر جهان حمل و نقل می شود. حمل و نقل سریع کیوی از نیوزیلند یا انگور از شیلی به مقدار زیادی انرژی نیاز دارد. این کار تنها در صورتی امکان پذیر است که انرژی ارزان باشد و انرژی ارزان در این عصر سوخت های فسیلی وارد شدن چندین تن گاز گلخانه یی و گرم شدن کره زمین را به دنبال دارد. بنابراین باید به خاطر حفظ محیط زیست هم که شده، از سبزی ها و میوه های محلی استفاده کرد.

در مقابل برخی از اقتصاددانان در این مورد ابراز تردید می کنند. دیدگاه آنها این است که گرچه تجارت جهانی هزینه های حمل و نقل بالایی به همراه دارد، اما تولید غذا را در جاهایی که بیشترین کارآمدی را دارند، ساماندهی می کند. به علاوه آیا عالی نیست که حتی در زمانی غیر از فصل معمول میوه تازه داشته باشیم؟

موضع میانه شاید این باشد که برای مواد غذایی تولید شده در محل خودمان اولویت قائل شویم. همچنین «سبزتر» خواهید بود اگر با دوچرخه یا پیاده برای خرید به این بازارهای میوه و تره بار محلی بروید.

۸) حمایت از ایجاد فضاهای سبز در بیمارستان ها و ساختمان های پزشکی؛ بسیاری از بیمارستان ها به دنبال مجلل تر شدن، ایجاد اتاق های خصوصی بیشتر و کسب تکنولوژی های پیچیده تر هستند و کمتر به دنبال آن هستند که ساختمان هایی «سبزتر» بسازند که ممکن است به بهبود بیماران هم کمک کند. ساختن بیمارستان با نور طبیعی نه تنها باعث صرفه جویی در انرژی می شود، بلکه روحیه بیماران را هم بهتر می کند.

همچنین با استفاده از تهویه مناسب و موادی که ترکیبات آلی فرار از خود متصاعد نمی کنند، می توان کیفیت هوای درون بیمارستان را بهتر کرد. البته ساختن چنین بیمارستان هایی کار یک نفر نیست، بلکه باید مسوولان را در احداث چنین ساختمان هایی تشویق و حمایت کنیم.

ترجمه؛ راضیه آذرمی

HarvardHealthLetter, Apr.۲۰۰۷