ماشین های پشت و روزن; آكروبات بازی با كاغذها

ماشین های پشت و روزن كه در انگلیسی به آن ها Perfecting Press می گویند این روزها طرفداران زیادی پیدا كرده اند ماشین های پشت و روزن سریع تر تولید می كنند و از آنجایی كه پشت و روی كار در یك بار عبور از ماشین چاپ می شود, رجیستر شدن كار, راحت تر انجام می شود

ماشین‌های پشت و روزن كه در انگلیسی به آن‌ها Perfecting Press می‌‌گویند این روزها طرفداران زیادی پیدا كرده‌اند. ماشین‌های پشت و روزن سریع‌تر تولید می‌‌كنند و از آنجایی كه پشت و روی كار در یك بار عبور از ماشین چاپ می‌‌شود، رجیستر شدن كار، راحت‌تر انجام می‌‌شود.

در حال حاضر كلیه تولیدكنندگان عمده ماشین‌های چاپ، این نوع ماشین‌ها را به بازار عرضه كرده‌اند. جالب این‌كه هر كدام نیز تكنولوژی ویژه خود را دارند. گزارشی كه می‌‌خوانید توسط پاتریك هنری عضو تحریریه نشریه گرافیك آرتز مانتلی در مورد این ماشین‌ها، ویژگی‌ها و انواع مختلف آن‌ها در بازار نوشته شده است.

بندبازی را تجسم كنید كه معلق زنان بازوی قدرتمند یكی از اعضای گروه آكروبات را رها كرده و دستان قدرتمند بندباز دیگر را در هوا چنگ زده و آن را محكم می‌‌گیرد. این دقیقاً همان اتفاقی است كه برای یك ورق كاغذ در حالی كه از میان تجهیزات ورق برگردان یك ماشین ورقی پشت و روزن عبور می‌‌كند، می‌‌افتد. همه چیز با سرعت رخ می‌‌دهد و تنش فیزیكی كه كاغذ تحمل می‌‌كند كم‌تر از بندباز نیست. در هر دو مورد اگر پنجه، كاغذ را نگیرد و یا بندباز دستان بندباز دیگر را از دست بدهد، فاجعه به بار خواهد آمد. ولی اگر همه چیز طبق برنامه و هماهنگ پیش برود، نمایش فوق‌العاده‌ای به اجرا درخواهد آمد. یك نمایش فوق‌العاده آكروباتیك برای تماشاگران سیرك و یا یك ورق كاغذ كه مركب و ورنی روی هر دو طرف آن در كمال دقت و زیبایی نشسته‌اند.

چاپ پشت و روزن در ماشین‌های رول تكنولوژی پیچیده‌ای نیست، ولی طبیعت ماشین‌های ورقی چنین فن‌آوری را به راحتی نمی‌‌پذیرد. تا ۲۰ سال پیش تنها راه برای چاپ پشت و روی كاغذ، برگرداندن دسته‌های كاغذ و چاپ آن از طریق عبور مجدد از ماشین چاپ بود.

در عین حال ماشین‌چی باید دعا می‌‌كرد كه رجیستر كار دقیق از آب درآمده و رنگ‌ها روی هم بخورند.

ماشین‌های پشت و روزن اولیه تنها می‌‌توانستند چهار رنگ رو و یك رنگ پشت (رنگ مشكی) و یا چهار رنگ رو دو رنگ پشت (۲/۴) چاپ كنند.

ولی ارایه ماشین‌ چاپ ورقی كه بتواند چهار رنگ رو، چهار رنگ پشت چاپ كند، عملی نبود. رسوب مركب روی سیلندرهای چاپ پس از یونیت ورق‌برگردان باعث خراب شدن و ایجاد لكه روی كار چاپی می‌‌شد.

با این حال امروز نیاز روزافزون به ماشین‌های چاپ پشت‌ و روزن با یونیت‌های متعدد كه اصطلاحاً به آن ماشین‌های پشت و روزن طویل (Long Perfectors) می‌‌گویند باعث شده تا مهندسان همه خلاقیت خود را برای تولید این‌گونه ماشین‌ها به‌كار بندند. به همین خاطر امروز این ماشین‌ها از ۸ تا ۱۶ یونیت ساخته شده و در اختیار چاپخانه‌داران قرار می‌‌گیرند. با این حال این ماشین‌ها اكنون بیشتر با ساختار ۴ رنگ رو و ۴ رنگ پشت ساخته می‌‌شوند. گو این‌كه مدل‌های ۵ رنگ رو و پنج رنگ پشت نیز موجود است. متخصصان در حال توسعه ماشین‌هایی هستند كه چاپ و ورنی‌زنی پشت و روی كامل را ارایه كند. در حال حاضر سازندگان مختلف از تكنولوژی متفاوتی در ساخت این ماشین‌ها استفاده می‌‌كنند. رمز چاپ پشت و روی خوب و با كیفیت در یك بار عبور از ماشین‌ تنها در برگرداندن بی‌‌عیب و نقص كاغذ خلاصه نمی‌‌شود. مراحل مهم دیگری نیز نقش دارند. در حالی كه فعلاً مشكلاتی كه این ماشین‌ها با آن مواجه بوده‌اند حل شده است. ماشین‌های پشت و روزن چند رنگ امروزه دیگر تنها وجه تمایز چاپخانه‌دار به شمار نمی‌‌آیند، بلكه برای حفظ و پیشی گرفتن از رقبا كاملاً ضروری هستند. در این مقاله ماشین‌های پشت و روزن سازنده مختلف با یكدیگر مقایسه شده و جزییات فنی و تكنولوژی مورد استفاده هر كدام مورد بررسی قرار گرفته است. سازندگان مختلف از روش‌های مختلف پیچیده استفاده كرده‌اند ولی عناصر كلیدی همه آن‌ها مشابه است. چاپ پشت و رو (perfecting)- برگرداندن ورق و تغییر لب پنجه به گونه‌ای كه پشت ورق را نیز بتوان با حفظ رجیستر چاپ كرد- اساساً مشابه همان روش معمولی رایجی است كه ابتدا یك طرف كار چاپ شده و پس از برگرداندن دسته ورق، طرف دیگر چاپ می‌‌شد.

مراحل كار در انواع ماشین‌های پشت و روزن تبدیل‌پذیر (Convertible Perfectors) كم و بیش یكسان است.

این ماشین‌ها قادرند هر دو طرف را چاپ كرده یا مثل ماشین‌های معمولی فقط روی یك طرف چاپ كنند.

عملكرد این ماشین‌ به گونه‌ای است كه ابتدا روی كار چاپ شده و سپس كاغذ به تجهیزات ورق‌برگردان منتقل می‌‌شود. در این‌جا پنجه‌ها لبه‌ انتهایی كاغذ را گرفته و آن را می‌‌چرخانند و بدین‌ترتیب ته كاغذ به سر كاغذ تبدیل می‌‌شود و وارد یونیت‌های بعدی برای چاپ پشت كاغذ می‌‌شود. چرخیدن كاغذ توسط پنجه‌ها باعث می‌‌شود تا طرف چاپ شده كه خیس است رو به پایین باشد و طرف دیگر با سیلندرهای لاستیك در تماس قرار بگیرد. تجهیزات ورق‌برگردان می‌‌تواند از سیستم ‌سیلندر معمولی یا تك (Single-Drum) استفاده كند. در این سیستم سیلندر ورق‌برگردان كه مجهز به مكنده‌ها و پنجه‌های هوشمند است در وسط دو سیلندر چاپ می‌‌نشیند. برخی از تجهیزات ورق‌برگردان از سیستم سه‌ سیلندری (Three-drom) استفاده می‌‌كنند. در این سیستم سیلندر انتقالی ورق را به سیلندر انباره (Storage Drum) منتقل می‌‌كند. سپس این سیلندر ورق را تحویل سیلندر ورق‌برگردان می‌‌دهد.

محل استقرار تجهیزات ورق‌برگردان درون ماشین چاپ، بستگی به تعداد رنگی دارد كه چاپكار مایل است روی هر طرف كار بنشاند. ولی در ماشین چاپ پشت و روزن طویل (Long Perfectors) تجهیزات ورق‌برگردان معمولاً بعد از برج چهارم یا پنجم قرار می‌‌گیرد. ماشین‌های پشت و روزن تبدیل‌پذیر (Convertible Perfectors) را معمولاً می‌‌توان به‌صورت خودكار یا نیمه‌‌خودكار از حالت چاپ پشت و رو به چاپ یك رو و یا بالعكس تبدیل كرد.

مهم‌ترین چالش برای چاپ پشت و رو كه همراه با برگرداندن ورق است، این است كه پس از چرخاندن ورق نمی‌‌توان مانع فشار آوردن سیلندرهای چاپ به سطح چاپ شده- كه هنوز كاملاً خیس است- شد. چسبیدن مركب به این سیلندرها كه به‌طور ناخواسته انجام می‌‌شود، مشكلات زیادی (از جمله سایه‌دارشدن و ایجاد لكه‌های ناخواسته روی كار (Motting) و انتقال اثر مركب از سیلندر چاپ روی كار كه در مرحله اول قبل از برگرداندن چاپ شده است (Marking)) می‌‌شود.

همین مشكلات باعث شد كه نتوان چاپ رنگ رو و چاپ رنگ پشت را در مدل‌های اولیه این ماشین‌ها به انجام رساند.

در آن زمان میلر (Miller) كه بعدها توسط مان‌رولند خریداری شد، در زمینه ساخت ماشین‌های پشت و روزن دقیق تخصص داشت. طولی نكشید تا سازندگان ماشین‌های چاپ راه‌های هوشمندانه‌‌ای برای جلوگیری از نفوذ مركب از میان كاغذ- كه باعث كاهش كیفیت چاپ می‌‌شود- ارایه كردند. البته چاپ پشت و رو بدون چرخاندن ورق نیز امكان‌پذیر است. از این سیستم در ماشین‌های رول استفاده می‌‌شود. برخی از سازندگان از جمله آكی‌یاما در ماشین ورقی Jprint و كوموری در ماشین S۴osp خود نیز از این مكانیزم استفاده می‌‌كنند. در این ماشین‌ها برج‌های چاپ از بالا و پایین همزمان چاپ می‌‌كنند. در ماشین چاپ ردیفی میتسوبیشی (Tandem Press) ورق چرخانده نمی‌‌شود و مسیر حركت آن بدون این‌كه سر و ته آن جای خود را با یكدیگر عوض كنند، ادامه پیدا می‌‌كند. مرحله نهایی، مرحله ورود ورق به بخش تحویل ماشین است. در این مرحله مركب تازه و خیس روی دو طرف كار هنوز نسبت به هرگونه تماس ناگهانی آسیب‌پذیر است.

در این‌جا مهندسان روش‌های گوناگونی برای كاهش تدریجی سرعت و فرود آمدن آرام كاغذ روی تخته تحویل ابداع كرده‌اند. در ادامه روش‌ها و راهكارهایی كه سازندگان مختلف برای رفع مشكلات چاپ پشت و رو ارایه كرده‌اند تشریح شده است.

●هایدلبرگ

مدل‌های پشت و روزن یك ورقی و دو ورقی هایدلبرگ كه قابلیت چاپ پشت و رو در یك بار عبور كاغذ از ماشین را دارند، از همان ظرافت و دقت مدل‌های ۵/۴ ورقی برخوردارند.

سیلندر انباره دوبل (Double Diameter Storage drum) قلب سیستم ورق برگردان سه سیلندری (Three-Drum) را تشكیل می‌‌دهد. در این سیستم بریدگی‌هایی روی سطح سیلندر قرار دارد كه نیروی مكش از طریق این بریدگی‌ها ورق را در حال عبور صاف كرده و آن را ثابت نگاه می‌‌دارند.

پنجه‌ها سر كاغذ را می‌‌گیرند و انتهای كاغذ با استفاده از نیروی مكش ثابت باقی می‌‌ماند. گیره‌های (Pincers Bar) سیلندر ورق‌برگردان انتهای كاغذ را گرفته و سپس سر كاغذ آزاد می‌‌شود و بدین‌گونه ورق در حالیكه پشت و رو شده به سیلندر چاپ بعدی منتقل می‌‌شود.

مراحل گرفتن و چرخاندن ورق به‌صورت پیوسته انجام می‌‌شود و از این طریق سرعت چاپ حفظ شده و ماشین‌های چاپ پشت و رو می‌‌توانند با همان سرعت چاپ یك رو هر دو طرف ورق را چاپ كنند. راه‌حل هایدلبرگ برای حل مشكل نفوذ مركب به سیلندر چاپ پس از برگرداندن ورق استفاده از پوشش‌های سیلندر ویژه و قابل تعویض به نام PerfectJacket PLUS است. این پوشش از نوعی سیلیكون مركب‌‌گریز ساخته شده است كه اجازه نمی‌‌دهد سیلندر چاپ مركب خشك نشده را از طرف چاپ شده ورق به خود جذب كند. پس از این‌كه هر دو طرف كاغذ چاپ شد، ورق وارد بخش تحویل می‌‌شود. در این‌جا جریان هوا آن را به سمت چرخ‌های مكنده (Suction Wheels) هدایت می‌‌كند و در عین حال سرعت حركت آن را كاهش می‌‌دهد.

به همین ترتیب ورق سوار بر بالشتكی از هوا كه آن را از چروك شدن و خراش محافظت می‌‌كند روی تخته تحویل می‌‌نشیند. باید تنظیمات میزان جریان هوا را برای كارهای مختلف در حافظه دستگاه ذخیره كرد تا در صورت لزوم و تكرار كار چاپی از آن استفاده شود.

●كوموری

در مجموعه ماشین‌های لیترون كوموری، این سازنده ژاپنی دو رویكرد مختلف برای چاپ پشت و رو دارد. ماشین‌های پشت و روزن لیترون كه S۴۰SP و S۴۴SP نام دارند، مانند ماشین‌های رول پشت و روی كار را همزمان چاپ می‌‌كنند، زیرا از طراحی دو طبقه (Double-Deck) برخوردارند. ماشین‌های لیترون تبدیل‌پذیر (Convertible) كه با نام‌های S۴۰P، S۲۹P، S۲۸P، S۲۶P عرضه می‌‌شوند، از نوع ماشین‌های چاپ با یونیت‌های متعدد هستند كه ورق را برای چاپ پشت برمی‌گردانند. ماشین‌های SP از سیلندرهای چاپ دوبل استفاده می‌‌كنند. به همین خاطر قطر آنها دو برابر طول پلیت و سیلندرهای لاستیك است. همانند هایدلبرگ سیلندرهای چاپ ماشین‌های SP دارای پوشش مركب‌گریز است. این سیلندرها در حقیقت دارای كاربرد مضاعف هستند. ابتدا انتقال ورق كه روی آن چاپ شده به سیلندرهای چاپ پایینی برای چاپ پشت و همچنین انتقال آن به برج چاپ بعدی. سیلندرهای بزرگ ورق‌ها را بدون لرزش نگاه می‌‌دارند و از آنجایی كه ورق را نمی‌‌توان تنها با یك لب پنجه بیرون كشید، برای هر بار چاپ ۸/۳ اینچ از فضای كاغذ صرفه‌جویی می‌‌شود.

نویسنده : اسكندر جهانبانی

---