افزایش مخاطب تلویزیون با تولیدات مشترک

آرش معیریان از تولید سریال های ایرانی در کشورهای خارجی می گوید

بارها دیده‌ایم بخشی از سریال‌ها در کشورهای دیگر تصویربرداری شده و عوامل و بازیگران برون‌مرزی در آنها حضور پیدا کرده‌اند. این آثار هرچند با همکاری دیگر کشورها به تولید رسیده‌اند، اما زمانی عنوان محصول مشترک به آنها اتلاق می‌شود که کشوری غیر از ایران در سرمایه آن سهیم باشد. کم و کیف ساخت محصولات مشترک رسانه ملی با دیگر کشورها و همچنین فواید و ویژگی‌های این‌‌گونه از تولیدات، محور گفت‌وگوی ما با آرش معیریان کارگردان مطرح تلویزیونی است.

وضعیت محصولات مشترک تلویزیون ایران با دیگر کشورها چگونه است؟

تا آنجا که به یاد دارم معدود آثاری از حاصل همکاری صدا و سیمای ما با کشورهای دیگر به تولید رسیده‌اند. ممکن است تولیداتی داشته باشیم که در کشورهای همجوار یا دیگر کشورها تصویربرداری شده باشند یا از هنرمندان آن کشورها مانند تصویربردار یا بازیگر بهره برده باشیم، اما این‌که سرمایه‌گذاری مشترکی توسط سازمان صدا و سیما و تلویزیون کشوری دیگر صورت گرفته باشد، بندرت اتفاق افتاده است. این اتفاق بسیار فرخنده‌ است و مهم‌ترین حسن آن تبادل مهارت‌های طرفین خواهد بود که البته به جرات می‌توانم بگویم هر کشوری در مشارکت با ما از لحاظ تخصص، مهارت نیروی انسانی و تبحر هنرمند ایرانی کم خواهد آورد.

منظورتان کشورهای همجوار است؟

فرقی نمی‌کند. کشور مشارکت‌کننده می‌تواند از همسایه‌های ما یا کشورهای اروپایی باشد. با توجه به شناختی که نسبت به تبحر هنرمند ایرانی چه در سیما و چه در سینما دارم یقین دارم یک سر و گردن به لحاظ مهارت و تخصص از کشورهای دیگر بالاتر هستیم. بنابراین وقتی در جایگاه مشارکت قرار بگیریم بهره‌برداری آنها از ما بیشتر خواهد بود.

اما آنچه از این مشارکت‌ها نصیب ما خواهد شد تقبل کمتر هزینه در ساخت طرح‌‌های سنگین است. در همه جای دنیا کارهای مشترک تبادل ارزی به دنبال دارد و تعادل بین دستمزدها برقرار می‌شود. به‌ یقین، متخصص ایرانی آنچه را به لحاظ مادی لیاقت دریافت دارد به دست خواهد آورد، در حالی که دستمزد فیلمسازهای ما با همقطاران برون‌مرزی‌شان قابل مقایسه نیست.

تولید محصولات مشترک چه تاثیری در افزایش مخاطبان یک اثر خواهد داشت؟

به طورحتم وقتی اثری به صورت مشترک ساخته می‌شود، مخاطب آن دو برابر خواهد شد، چراکه از مرز و محدوده پخش در ایران خارج شده و جایگاهی خارج از شبکه‌های داخلی پیدا می‌شود که این خود سبب خواهد شد مخاطبان هر دو کشور به لحاظ سلیقه به هم نزدیک شوند و همچنین تعداد مخاطبان افزایش یابد.

به نظر شما ویژگی اصلی محصولات مشترک چیست؟

کاری که مشترک ساخته می‌شود باید حریم، سلیقه و خواسته‌های مردمان هر دو کشور را فراهم کند که این امر به تحقیق و پژوهش و دانش نیاز دارد که ثمره آن نصیب دو کشور خواهد شد.

سختی‌ها و مشکلات چنین آثاری را در چه می‌بینید؟

آنچه کار را سخت می‌کند این است که شرایط تولید در صدا و سیمای ما با دیگر کشورها تفاوت دارد و البته هر کشوری دارای ممیزی خاص است. از یک منظر شاید محصول مشترک ما را از یکسری ممیزی‌های دست و پا گیر نجات دهد و شرایط آسان‌تر شود، اما از نگاهی دیگر مانع تلقی می‌شود، چراکه بسیاری از شرایط و قوانین کشورها با یکدیگر همگون نیست و این ناهمگونی ممکن است سد راه تولید یک محصول مشترک شود. بنابراین برای ساخت چنین اثری به بحث و پژوهش نیاز است و این‌که ممکن است وقتی اثری به صورت مشترک تولید می‌شود پخش داخلی‌اش محدود شود و نتوان آن را از بیشتر شبکه‌های داخلی به نمایش گذاشت، اما در مقابل چنین اثری صاحب پخش جهانی شده است.

شما چه پیشنهادی برای بهبود شرایط دارید؟

اگر به درصد محدودتری از مخاطبان داخلی بسنده نکنیم به طور حتم تولید اثر مشترک ساده‌تر خواهد بود. به طورمثال شبکه جام‌جم یک و دو، آی‌فیلم و دیگر شبکه‌های برون مرزی سیاست درستی را در پیش گرفته‌اند،که باید آن را ادامه دهند و با توجه به این که مخاطب آنها برون‌مرزی است به یقین سلایق بیشتری را در بر خواهند گرفت. بنابراین برای ارتباط گسترده‌تر با مخاطب داخلی و خارجی بهتر است ساختار برنامه‌ها متناسب با سلایق مخاطبان طراحی شود.

اما وقتی آنها را با شبکه‌های داخلی مقایسه می‌کنیم متوجه خواهیم شد این شبکه‌ها ممیزی‌های بیشتری دارند و شاید مدیران چاره‌ای ندارند، چراکه مخاطب داخلی را طیف گسترده‌ای با سلایق متفاوت تشکیل می‌دهند. پیشنهاد می‌کنم با همان رویکردی که شبکه‌های برون‌مرزی ما در این زمینه فعالیت می‌کنند، برنامه‌ها و سریال‌های داخلی را روی آنتن ببریم، چراکه با چنین نگاهی می‌توانیم محصولات مشترک بیشتری با دیگر کشورها تولید کنیم.

شما چه تجربیاتی از ساخت فیلم در کشورهای دیگر دارید؟

من به عنوان کارگردانی که چند اثر را خارج از ایران ساخته‌ام معتقدم برای رسیدن به یک محصول مشترک خوب، که طرف مقابل هم راضی به شراکت در سرمایه شود، باید ممیزی‌های دو طرف را تقلیل داده و روی ویژگی مشترک فرهنگی مانور داد تا دو طرف به تفاهم همکاری برسند. اگر جز این باشد غیر از برخی کارهای تاریخی، عموم آثار مخاطب جهانی پیدا نمی‌کند.

ماریا بختیاری