تنگی‌نفس یا آسم

تنگی‌نفس به مفهوم سخت نفس کشیدن است. به بیان دیگر هر وقت ما نفس کشیدن خود را احساس کنیم و آزارمان دهد، دچار تنگی‌نفس هستیم البته تنگی‌نفس گاهی فیزیولوژیک است یعنی طبیعی است، به عنوان مثال وقتی به شدت می‌دویم، دچار تنگی‌نفس می‌شویم که بسته به‌شدت ورزش می‌تواند طبیعی باشد.

تنگی‌نفس به مفهوم سخت نفس کشیدن است. به بیان دیگر هر وقت ما نفس کشیدن خود را احساس کنیم و آزارمان دهد، دچار تنگی‌نفس هستیم البته تنگی‌نفس گاهی فیزیولوژیک است یعنی طبیعی است، به عنوان مثال وقتی به شدت می‌دویم، دچار تنگی‌نفس می‌شویم که بسته به‌شدت ورزش می‌تواند طبیعی باشد.

بیماری آسم نوع خاصی از تنگی‌نفس است که به دلیل تحریک مجاری هوایی ایجاد می‌شود. این بیماری در دوران کودکی بسیار شایع است.

خوشبختانه در بیشتر موارد با رسیدن به سنین نوجوانی بیماری فروکش کرده و بهبودی ایجاد می‌شود. البته درموارد کمتری در سنین میانسالی و پیری هم ممکن است برای اولین بار آسم ظهور کند.

در بیشتر موارد بیماران دچار آسم و اعضای خانواده شان دچار انواع آلرژی‌ها مثل رینیت آلرژیک (حساسیت بینی) و اگزما (حساسیت پوستی) نیز هستند و بیماری آسم درواقع تظاهر تنفسی آلرژی آنان است.

زندگی در خانه‌هایی که خوب تهویه نمی‌شوند و به طور کامل از فرش یا موکت پوشیده شده‌اند کودکان را در معرض ابتلا به آسم قرار می‌دهد.

کودکانی که در سرما، زمان ناراحتی و پس از فعالیت بدنی دچار سرفه یا تنگی‌نفس می‌شوند. حتما باید برای تشخیص نزد پزشک برده شوند.

در بسیاری از موارد پس از بیماری‌های ویروسی به دلیل تحریک دستگاه تنفسی، بیمار تا چند روز دچار سرفه خواهد شد. در صورتی که سرفه طولانی و با تنگی‌نفس همراه شود باید حتما با پزشک مشورت صورت گیرد. باید بدانیم این تصور که درمان آنتی‌بیوتیکی در زمان بیماری ویروسی می‌تواند از عوارض بیماری از جمله آسم پیشگیری کند اشتباه است.

علامت اصلی آسم، حملات تنگی‌نفس و سرفه است. بیمار بعد از تماس با محرک‌ها دچار سرفه، تنگی‌نفس و خس‌‌خس سینه می‌شود که می‌تواند ساعت‌ها ادامه یابد و پس از آن فرد بهبود یافته و تا شروع حمله بعدی به طور کامل بی‌علامت می‌شود.

سرما، ورزش، آلودگی هوا، عفونت‌های ویروسی، گرده گیاهان و بسیاری از ذرات معلق در هوا دربسیاری افراد موجب تحریک دستگاه تنفس شده و به طور گذرا باعث ایجاد سرفه و گاه تنگی‌نفس می‌شود. در بیماران دچار آسم این تحریک شدیدتر بوده و باعث علائم شدیدتر و طولانی‌تر می‌شود و حتی ممکن است باعث حمله بیماری شود.

اگر حمله آسم درمان نشود، می‌تواند بتدریج شدیدتر شود در این شرایط بیمار بریده‌بریده سخن می‌گوید، سخت نفس می‌کشد و بتدریج دچار افت هوشیاری می‌شود. درمان فوری در بیمارستان در این مرحله می‌تواند جان بیمار را نجات دهد.

گرچه در مورد این‌که آلودگی هوا عامل ایجاد آسم باشد تردید وجود دارد، اما ترکیباتی همچون دی‌اکسید گوگرد، اکسید نیتروژن و اوزون و همچنین سیگار کشیدن نزدیکان همچون پدر و مادر نیز از عوامل شناخته شده ابتلا به آسم هستند البته وجود دود سیگار درمحیط زندگی، کودک را در معرض عفونت‌های مکرر تنفسی قرار می‌دهد که خود از عوامل بروز و تشدید علائم آسم است.

دکتر رضا کریمی

فوق تخصص بیماری‌های غدد