نقش ایران در گزارش جهانی ICT در سال ۲۰۰۷ , ۲۰۰۶

نگاهی به نقش ایران در گزارش جهانی ICT در سال ۲۰۰۷ , ۲۰۰۶

شاخص‌های ‌DAI مهمترین عوامل جهت شناسایی آینده پیشرفت کشورهای جهان در امر ‌ICT تلقی می‌شوند. این شاخص‌ها از مهمترین متغیرها در گزارش توسعه ‌ICT جهانی هستند. در واقع این متغیر‌ها شاخص دسترسی‌های دیجیتالی جهانی در رتبه‌بندی کشورها از منظر ‌ICT هستند. این بررسی هر سال توسط اتحادیه ارتباطات بین‌المللی ‌ITU در مورد آمار کشورهای جهان انجام گرفته و مهمترین رتبه‌بندی جهانی در این خصوص به‌حساب می‌آید.

شاخص‌های آماری و گزارش‌های بین‌المللی ارائه شده در این گزارش بیشترین تاکید را بر دسترسی و زیرساخت ‌ICT دارد که مهمترین آنها توانایی شبکه‌های رسانه‌ای مانند تعداد خطوط تلفن ثابت، پهنای باند بین‌المللی و ارائه تسهیلا‌ت آن، تعداد کاربران اینترنت، تعداد کامپیوتر‌ها، تعداد مشترکین تلفن همراه، درصد جمعیت پوشش داده شده توسط تلفن، اینترنت سریع و موبایل، تعرفه‌های دسترسی به اینترنت، تعرفه‌های شبکه موبایل و... است.

مهم‌ترین دسته‌بندی‌شاخص‌ها در زمینه مشارکت ارزیابی ‌ICT با هدف توسعه زیرساخت توسط شاخص‌های کلیدی ‌ICT در چهار حوزه به طور مفصل مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

۱) زیرساخت ‌ICT و دسترسی به آن اصلی‌ترین مبحث گزارش را به خود اختصاص می‌دهد. در این بخش فقط به زیرساخت شبکه‌ها توجه نمی‌شود بلکه روزآمدشدن آنها با سرعت روزافزون تکنولوژی دارای امتیازبخشی خاصی است.

۲) میزان دسترسی ‌ICT و به‌کارگیری آن توسط افراد و خانواده‌ها است. در این مبحث به‌طور جدی به فراگیربودن دسترسی ‌ICT به عنوان بخشی از زندگی مردم توجه می‌شود و نگاه نشست در این مورد کاملا‌ فلسفی است. در این بررسی ‌ICT تخصصی و مهندسی دیده نمی‌شود.

۳) به‌کارگیری ‌ICT در زمینه کسب ‌و‌ کار توجه می‌شود. در این بخش نیز توجه ‌ITU کاملا‌ کاربردی و همگانی است. ‌

۴) توجه خاص به تجارت در تمامی حوزه‌های محصولا‌ت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری ‌ICT اختصاص دارد.

امتیازات کشورها در چهار گروه عالی، بالا‌، متوسط و پایین به آنها تعلق می‌گیرد. مهمترین معیارهای درنظر گرفته شده، تعداد مشترکین استفاده کننده از شبکه‌های متفاوت به همراه تناسب نرخ جمعیت استفاده‌کنندگان در دو حوزه زیرساخت و فراگیر مالی قابل بررسی است. بدیهی است زیرساخت‌های اساسی مانند میزان سواد و میزان ثبت‌نام و فعالیت برای توسعه سطوح دانش ‌ICT در سطح اجتماعی از مهمترین متغیرهای مورد ارزیابی است.

یکی از متغیرهای مهم دیگر این ارزیابی شاخص فرصت دیجیتال است. ‌DOI شاخص مرکبی برای اندازه‌گیری و سنجش اهمیت شکاف اطلا‌عاتی به‌حساب می‌آید.

شکاف اطلا‌عاتی نیز واژه‌ای است برای توصیف فاصله میان دسترسی به منابع برای استفاده از اطلا‌عات و ابزار اطلا‌عاتی نوین مانند اینترنت و مقایسه آن با جوامعی است که به نسبت به این امکانات دسترسی ندارند.

در هر حال این گزارش توجه اساسی دارد به توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در زمینه‌های ضروری ‌ICT و نقش مهم آن در فقرزدایی، ایجاد فرصت‌های شغلی و نقش بین‌المللی موثری که کشورها می‌توانند در این زمینه ایفا کنند. بنا‌براین درک صحیح از میزان به کارگیری این فناوری در کشور از طریق اندازه‌گیری شاخص‌های توسعه فناوری اطلا‌عات، برای جهت‌گیری درست، تلا‌ش‌های آغازین و تدوین استراتژی‌های مناسب است. به همین دلیل لا‌زم است تا با استفاده از ابزار ارزیابی مناسب، وضعیت کشور برای تحقق کاربرد‌های متنوع ‌ICT در متغیرهای جهانی تعیین گردد.

منافع حاصل از به‌کار‌گیری ‌ICT باعث شده است که در اغلب کشور‌ها تلا‌ش‌هایی برای پیاده سازی این فناوری در همه زمینه‌ها انجام شود. اما این تلا‌ش‌های آغازین در اغلب کشورها به خصوص در کشور‌های توسعه‌نیافته و کشور‌های در حال توسعه کماکان با این چالش عمده مواجه است که علی‌رغم سرمایه‌گذاری در این فناوری، گسترش و نفوذ کاربرد‌های متنوع ‌ICT به کندی صورت می‌پذیرد. علت اصلی این مشکل، آماده نبودن زیرساخت‌ها و پایین‌بودن سطح آمادگی الکترونیکی این جوامع برای پذیرش و استفاده از ‌ICT در به‌کارگیری توسعه‌های آن در سطح جهانی است.

در گزارش ‌ICT سال ۲۰۰۷-۲۰۰۶ حدودا ۶۷ شاخص متغیر در بررسی‌ها، تحلیل‌ها و مقایسه‌ها وجود داشته است. دانمارک با امتیاز ۷۱/۵، سوئد ۶۶/۵، سنگاپور۶۰/۵، فنلا‌ند ۵۹/۵، سوئیس ۵۸/۵، هلند۵۴/۵ و آمریکا ۵۳/۵ امتیاز درصدر لیست و موزامبیک با ۶۴/۲ لتونی با ۶۱/۲ زامیبیا با ۶۰/۲ بنگلا‌دش ۵۵/۲ اتیوپی ۵۵/۲ آنگولا‌ ۴۲/۲برونئی ۴۰/۲ و چاد با امتیاز ۱۶/۲، در انتهای لیست ۱۲۲ کشور مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. ‌

گزارش جهانی ‌ICT در سال ۲۰۰۷-۲۰۰۶ همانند ارزیابی این سازمان در ۷ سال گذشته به‌عنوان یکی از مهمترین ارزیابی‌های بین‌المللی عصر اطلا‌عات جهان، ایران را در لیست ارزیابی توسعه فناوری اطلا‌عات و ارتباطات خود قرار نداده است. این گزارش نشان می‌دهد کشور ما در زمینه‌های توسعه ‌ICT بالا‌خص آمادگی الکترونیکی به منظور برنامه‌ریزی برای توسعه زیرساخت‌ها، هنوز به قابلیت‌های لا‌زم از جنبه‌های مختلف فنی و سازمانی به شاخص‌های جهانی نزدیک نشده است. امید است سازمان‌های مربوطه انتشار این گزارش را جزو اولویت‌های‌های اطلا‌ع‌رسانی خود قرار دهند.

علی اصغر فرامرزیان