امنیت غذایی شرط اول مصرف مواد پروتئینی

با پیشرفت علم تغذیه تامین پروتئین در رژیم غذایی, امری ضروری برای رشد و نمو و ضامن سلامت افراد جامعه به شمار می رود

با پیشرفت علم تغذیه تامین پروتئین در رژیم غذایی، امری ضروری برای رشد و نمو و ضامن سلامت افراد جامعه به شمار می رود. این در حالی است که برای استفاده از ترکیبات پروتئینی می توان با کمترین هزینه بالاترین بهره وری غذایی خانوار را تامین کرد. ارزش غذایی محصولات پروتئینی در بازار تابع تنوع قیمت این محصولات نیست زیرا گوشت سفید که شامل گوشت مرغ، بوقلمون و ماهی می شود دارای ارزش های غذایی به مراتب بیشتری نسبت به گوشت قرمز می باشد اما قیمت آن پایین تر است. با یکی از کارشناسان اداره دام پزشکی استان خراسان درباره امنیت غذایی و تلاش برای جلب اعتماد مردم درخصوص خرید محصولات متنوع پروتئینی گفت وگو کردیم.

● امنیت غذایی

دکتر علیرضا تعالی دام پزشک و عضو سازمان دام پزشکی استان در این باره به خراسان می گوید: افزایش جمعیت و نیاز به تامین غذا برای جمعیت رو به رشد، فناوری را به یاری طلبیده است.استفاده از سموم شیمیایی برای مبارزه با آفات نباتی، استفاده از آنتی بیوتیک ها برای مبارزه با بیماری های دامی، تغییرات ژنتیکی و اصلاح نژاد گیاهان و دام ها نمونه هایی از بی شمار تاثیرات فناوری در تولید نوین غذا در جهان امروز می باشد.از طرفی نگرانی از حضور باقی مانده های این مواد شیمیایی در گوشت، غلات، سبزیجات و میوه ها، رو به افزایش است.یکی از وظایف سازمان دام پزشکی کشور کنترل کیفی خوراک دام و طیور و اطمینان بخشی به مصرف فرآورده های دامی حاصل از آن است و با انجام آزمایش ها بر روی این نمونه ها و اطمینان از سلامت آن ها، مجوز توزیع و مصرف این محصولات توسط دام پزشکی صادر می شود. مطابق با استانداردهای جهانی مقدار مجاز این مواد به عنوان «باقی مانده» اندازه گیری شده و در صورت این که مقدار این مواد از حد مجاز کمتر باشد قابلیت مصرف می یابند.

● مرغ های هورمونی

وی درباره تولید مرغ های بدون مصرف آنتی بیوتیک چنین توضیح می دهد: مرغ گوشتی بدون مصرف آنتی بیوتیک در طول دوره پرورش حاصل از تولید در مرغ داری هایی است که به مدرن ترین تجهیزات مجهز می باشند. با رعایت اصول ایمنی در این مرغ داری ها، تا حد امکان سعی شده است از ورود میکروب های بیماری زا به داخل مرغ داری جلوگیری شود و با پرورش گله های سالم نیاز به مصرف داروها منتفی شود. بازرسان دام پزشکی، پس از اطمینان از این که در طول دوره پرورش این مرغ ها هیچ گونه داروی آنتی بیوتیک مصرف نشده است، تحت شرایط خاص اجازه کشتار تحت عنوان مرغ گوشتی بدون مصرف آنتی بیوتیک داده می شود.

وی با اشاره به این که تولید مرغ گوشتی بدون مصرف آنتی بیوتیک در طول دوره پرورش، منجر به ایجاد پرسش هایی در سطح جامعه شده است، می گوید: آیا مرغ های معمولی آنتی بیوتیک دریافت می کنند و آیا این مرغ ها برای مصرف مناسب هستند؟ در طول دوره پرورش مرغ داران می توانند از آنتی بیوتیک های مجاز استفاده کنند. این آنتی بیوتیک ها دارای مجوز مصرف از سازمان دام پزشکی می باشند. در استفاده از این داروها محدودیت هایی وجود دارد. از جمله این محدودیت ها قطع مصرف دارو قبل از کشتار می باشد. به این مقدار از دارو «حداکثر مقدار مجاز باقی مانده دارو یا آنتی بیوتیک» گفته می شود و مطابق با استانداردهای بین المللی است. این مقدار در حد تقریبی یک در یک میلیون می باشد. فرق مرغ بدون مصرف آنتی بیوتیک در طول دوره پرورش این است که این مرغ ها همین مقدار حداکثر مجاز را هم ندارند.

بدین ترتیب مرغ معمولی، کاملا سالم و از جنبه باقی مانده های آنتی بیوتیکی در حد مجاز می باشد و هیچ گونه نگرانی از بابت مصرف آن وجود ندارد.وی با اشاره به نگرانی مردم بابت هورمونی بودن مرغ ها و اختلالات هورمونی در بدن انسان به واسطه مصرف این مرغ ها می گوید: در کشور ما چه در صنعت پرورش مرغ گوشتی و تخم مرغ و چه در صنعت تولید شیر و گوشت قرمز به هیچ عنوان از هورمون ها استفاده نمی شود. هیچ نشان و گزارشی در مورد وجود این هورمون ها در کشور ما وجود ندارد. مصرف بعضی هورمون ها در مرغ گوشتی و در گاو گوشتی و شیری در کشورهای پیشرفته غربی قانونی است. طبق تایید سازمان هایی مثل سازمان غذا داروی آمریکا هیچ گونه آسیبی را از جنبه مصرف این هورمون ها در دام و طیور، متوجه انسان نمی سازد.

چاقی مفرط، رشد غیرطبیعی موهای صورت بانوان، اختلالات رشد و بلوغ جنسی که به مصرف این هورمون ها در آمریکا نسبت داده می شود توسط سازمان FDA یا همان غذا داروی ایالات متحده پذیرفته نشده است.وی تاکید می کند: عده ای تصور می کنند سرعت رشد مرغ گوشتی به دلیل مصرف هورمون در این مرغ ها می باشد. نژادهای مرغ گوشتی دارای قابلیت بالایی برای رشد در زمان کوتاهی بوده و اصلاح ژنتیک شده اند. سطح هورمون های موجود در خون و بافت های این نژادها با مرغ بومی که دیر رشد می باشد، تفاوتی نداشته و یکسان می باشد. هورمون های استروئیدی و هورمون رشد، به طور طبیعی در بدن انسان و پرنده، از جمله مرغ گوشتی ساخته می شود. میزان هورمون ها در مرغ گوشتی تفاوتی با مرغ بومی ندارد.

● سلامت تخم مرغ های موجود در بازار

این کارشناس اداره دام پزشکی درباره تخم مرغ های غنی موجود در بازار می گوید: غنی سازی تخم مرغ، یکی دیگر از موارد استفاده از افزودنی های مجاز می باشد. تخم مرغ های غنی شده با رنگدانه های طبیعی و مجاز، دارای زرده پررنگ تری می باشد. این مواد پیش سازهای ویتامین A بوده و ضمن خوش رنگ کردن زرده تخم مرغ ها، ارزش غذایی آن ها را بالا می برند.تخم مرغ هایی که دارای پوسته قهوه ای رنگ می باشد و در مرغداری های صنعتی تولید می شود به اشتباه تخم مرغ رسمی نامیده می شوند. این تخم مرغ ها توسط سودجویان، گاهی به عنوان تخم مرغ محلی و حتی در بعضی موارد به عنوان تخم مرغ ارگانیک به قیمت گزافی فروخته می شوند.

این تخم مرغ ها از نژادهای رنگی اصلاح شده مرغ تخم گذار تجاری، حاصل می شوند و تخم مرغ حاصل از این نژادها تفاوتی با تخم مرغ سفید رنگ معمولی بازار ندارد.خوب است بدانید در پرورش مرغ های گوشتی جوجه ها از مرغ مادر استحصال می شوند و تقریبا نیمی از جوجه ها نر یعنی خروس و نیمی ماده یعنی مرغ هستند. در پرورش مرغ گوشتی جداسازی جنسیتی مثل مرغ تخم گذار صورت نمی گیرد اما در پرورش مرغ تخم گذار صددرصد جوجه ها ماده هستند، اما ارزش غذایی مرغ و خروس تقریبا یکسان است به دلیل خصوصیات فیزیولوژیکی پرندگان ماده، مقدار چربی زیرجلد مرغ نسبت به خروس بیشتر است.در ضمن در سن یکسان رشد خروس سریع تر از مرغ است، در نتیجه وزن لاشه خروس بیشتر از مرغ هم سن آن است.

● گوشت های وارداتی

دکتر تعالی درباره سلامت این گوشت ها یادآوری می کند این محموله ها در شرایط بهداشتی و در دمای زیر ۱۸ درجه سانتی گراد به کشور حمل شده و به وسیله ناوگان حمل فرآورده های پروتئینی، که مجوز فعالیت خود را از سازمان دام پزشکی دریافت کرده اند، به مقصد فروشگاه های توزیع حمل می شوند. در این مراکز تحت شرایط انجماد منهای ۱۸ درجه نگهداری شده تا به دست مصرف کننده می رسند. مرغ منجمد گوشتی وارداتی، دارای تمام استانداردهای تولید و بهداشت کشور بوده و هیچ تفاوتی از جنبه کیفیت با مرغ منجمد گوشتی تولید داخل کشور ندارد. همچنین گوشت منجمد قرمز وارداتی که استخوان گیری شده است، از منبع گوساله های پرواری تهیه شده و هیچ تفاوتی با گوشت منجمد گوساله تولید داخلی ندارد.

● توصیه های مهم

وی در پایان توصیه می کند برای اطمینان از سلامت فرآورده های خام دامی به هنگام خرید به نکات زیر توجه کنیم.

۱ - مهر بهداشتی دام پزشکی بر روی گوشت و یا قید مجوزهای دام پزشکی بر روی بسته بندی فرآورده های خام دامی اولین و مهم ترین نکته قابل توجه در هنگام خرید می باشد.

۲ - خرید محصولات گوشتی و پروتئینی به صورت بسته بندی موجب اطمینان بیشتر از جنبه کیفیت بهداشتی می باشد. در تولید محصولات فله و غیربسته بندی، مسئولان بهداشتی که از طرف دام پزشکی دارای مجوز می باشند، نظارتی ندارند. همچنین بروز آلودگی های ثانویه مثل آلوده شدن گوشت های چرخ کرده در هنگام چرخ کردن در قصابی ها، در محصولات بسته بندی وجود ندارد.

۳ - توجه به مشخصات برچسب محصول اهمیت دارد. کنترل تاریخ تولید و انقضا، شرایط نگهداری، باید توسط خریدار انجام شود و در صورت مشاهده نداشتن انطباق، ضمن پرهیز از خرید کالا مراتب به مراجع اطلاع داده شود.

۴ - برای تهیه گوشت چرخ کرده، انتخاب گوشت توسط خریدار و چرخ کردن آن باید در جلوی دید مشتری صورت پذیرد. از خرید گوشت های چرخ کرده از پیش آماده و فله در قصابی ها و فروشگاه های پروتئینی اجتناب کنید.

۵ - از فروشگاه هایی خرید کنید که مجوزهای بهداشتی را دارند. از فروشندگان دوره گرد خرید ننمایید.

۶ - موقع خرید به علائم ظاهری همچون رنگ و بو توجه کنید.

۷ - از خرید فرآورده های پروتئینی مثل گوشت که خارج از یخچال نگهداری می شوند اجتناب کنید.۸ - تا حد امکان در خرید تخم مرغ دقت داشته باشید که تخم مرغ های نگهداری شده در یخچال ۴ درجه سانتی گراد دارای اطمینان مصرف بهداشتی بیشتری هستند.