مقایسه ۴ شیرین کننده

سازمان غذا و داروی آمریکا، آسه سولفام k، آسپارتام، نئوتام، سوکرالوز و ساخارین را به‌عنوان افزودنی به مواد غذایی مورد تایید قرار داده است...
▪ آسه سولفام k‌: این شیرین‌کننده ۲۰۰ …

سازمان غذا و داروی آمریکا، آسه سولفام k، آسپارتام، نئوتام، سوکرالوز و ساخارین را به‌عنوان افزودنی به مواد غذایی مورد تایید قرار داده است...

آسه سولفام k‌:

این شیرین‌کننده ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر معمولی است. نتایج مطالعه‌ها نشان می‌دهد ۹۵ درصد از آسه سولفام k مصرف شده، بدون تغییر در ادرار دفع می‌شود، بنابراین انرژی تولید نمی‌کند. این ترکیب در برابر حرارت و پخت‌و‌پز نیز مقاوم است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) میزان دریافت قابل‌قبول روزانه آسه سولفام k را تا ۱۵ میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن اعلام و برای مصرف کودکان کمتر از این مقدار (۹-۳ میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز) را توصیه کرده است. با وجود این میزان آسه سولفام k اضافه شده به غذا به دلیل قدرت شیرین‌کنندگی زیاد و استفاده از آن در ترکیب با شیرین‌کننده‌های دیگر بسیار کمتر از مقدار توصیه شده است.

آسپارتام‌:

این ترکیب ۲۲۰-۱۶۰ برابر شیرین‌تر از شکر معمولی است و یک بسته ۴۰-۳۵ میلی‌گرمی آن، معادل ۲ قاشق مرباخوری شکر شیرینی ایجاد می‌کند. از تجزیه آسپارتام موادی به دست می‌آید که به طور معمول و در مقادیر بیشتر از رژیم غذایی روزانه وارد بدن می‌شوند. هر گرم از این شیرین‌کننده ۴ کیلوکالری انرژی دارد که با توجه به قدرت شیرین‌کنندگی زیاد و مقدار بسیار کم مصرفی آن در مواد غذایی، می‌توان از انرژی تولیدشده صرف‌نظر کرد. آسپارتام در حرارت شدید تجزیه می‌شود و طعم شیرین خود را از دست می‌دهد اما با روش پخت مناسب، می‌توان از بین رفتن طعم شیرین آسپارتام را به حداقل رساند. سازمان غذا و داروی آمریکا، مصرف ۵۰ میلی‌گرم آسپارتام برای هر کیلوگرم وزن بدن را در روز مجاز اعلام کرده است. افراد مبتلا به بیماری فنیل‌کتون اوری (PKU) نباید از آسپارتام استفاده کنند، زیرا تجزیه آسپارتام باعث افزایش غلظت مواد مضر در خون این بیماران می‌شود. بررسی‌های انجام شده ارتباطی میان آسپارتام با سرطان یا بیماری‌های عصبی- رفتاری نشان نداده است.

نئوتام:

ساختاری مشابه آسپارتام دارد. قدرت شیرین‌کنندگی نئوتام ۱۳۰۰۰ تا ۷۰۰۰ برابر شکر است. این ماده کمی در روده کوچک جذب و از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود و در بدن تجمع نمی‌یابد. استفاده از این ماده برای بیماران مبتلا به فنیل‌کتون‌اوری مضر نیست. میزان مجاز مصرف روزانه نئوتام در بزرگسالان ۱/۰ میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن و برای کودکان ۲ ساله و ۵ ساله به ترتیب ۰۵/۰ و۱۷/۰ میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن است. این شیرین‌کننده، طعم شیرین خالص بدون طعم تلخی و فلزی ایجاد می‌کند و برای تهیه دسرهای یخ زده، آدامس‌ها، شیرینی‌ها، فراورده‌های نانوایی، سس‌ها و غلات صبحانه به کار می‌رود.

ساخارین:

قدرت شیرین‌کنندگی ساخارین ۲۰۰ تا ۷۰۰ برابر شکر و بیشترین و ارزان‌ترین شیرین‌کننده قوی مصرفی در جهان است. ساخارین در بدن انسان هضم و جذب نمی‌شود بنابراین تولید انرژی هم نمی‌کند. نتایج مطالعه‌ها نشان می‌دهد این ماده سرطان‌زا نیست. ساخارین در غذاها، نوشیدنی‌ها، آدامس‌ها و محصولات آرایشی و دارویی به کار می‌رود.

دکتر سیدمحسن خوش‌نیت

فوق تخصص غدد و متابولیسم

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران