«شاهگوش» میرباقری بدون حضور مهران مدیری

گفت وگو با «داوود میرباقری» کارگردان تلویزیون و سینما

خبر شروع فیلمبرداری سریال «شاهگوش» اوایل تیر ماه کلید خورد. سریالی که اوایل نامش «شش گوش» بود اما بعدها به «شاهگوش» تغییر کرد. شاهگوش اولین سریال شبکه نمایش خانگی «سید‌داوود میرباقری» است.

کسی که او را بیشتر با ساخت سریال‌های تاریخـــی‌اش از جملــه «مختــارنـامه» و «امــام علــی(ع)» می‌شناسیـــم. میرباقری به عنوان یکی از کارگردان‌های قدر تلویزیون شناخته می‌شود. او حتی در سینما هم دستی بر آتش دارد و دو فیلم ماندگار سینمای ایران، از ساخته‌های اوست؛ فیلم «آدم برفی» در سال ۱۳۷۳ و «ساحره» در سال ۱۳۷۶.

اما این‌بار او با تغییر حوزه، وارد شبکه نمایش خانگی شده است و می‌خواهد اولین تجربه‌اش در این زمینه را بسازد. ساخت سریال برای شبکه نمایش خانگی بین کارگردان‌های مطرح، رایج شده است. اولین کسی که وارد این عرصه شد، «سامان مقدم» با سریال «قلب یخی» بود که بعدها جایش را به «محمدحسین لطیفی» داد و بعد از آن، «مهران مدیری» با «قهوه تلخ».

تجربه این دو سریال و همینطور سریال «ساخت ایران» به کارگردانی باز هم لطیفی و میزان استقبال مخاطب نشان داد که سریال‌سازی برای این صنعت چندان سودآور نیست و چه بسا گاهی با ورشکستگی همراه است. کمتر کارگردانی سراغ ساخت سریال برای این صنعت می‌رود، چون قبول ریسک ساخت سریال برای شبکه نمایش خانگی آن‌هم با هزینه‌های سرسام‌آور این روزها، کمی سخت به نظر می‌رسد.

اما میرباقری با قبول این ریسک وارد این راه شده‌ و امیدوار است بتواند مخاطبان پر و پا قرصش را که به خاطر ساخت کارهای خوبش مثل سریال «مختارنامه» به دست آورده است، راضی کند. با میرباقری گپ کوتاهی درباره این سریال زده‌ایم.

چطور شد که تصمیم گرفتید این سریال را برای شبکه نمایش خانگی بسازید؟ نکند با تلویزیون مشکلی پیدا کردید؟

نه! اصلا اینطور نیست. اول کار صحبتش پیش آمد که این مجموعه برای تلویزیون کار شود اما در پی صحبت‌ها به نتیجه‌ای نرسیدیم. من هنوز هم دوست دارم برای تلویزیون کار کنم. پروژه «سلمان فارسی» دو سال است که روی زمین است. بعد از تجربه ۱۰ ساله با مجموعه تاریخی «مختارنامه» جا داشت ارجاعی به گذشته خود داشته باشم. زمانی آثاری چون نمایش‌های «عشق‌آباد»، «زن‌کشی» و در ادامه این نوع فعالیت‎ها فیلم سینمایی «آدم برفی» را داشتم و حالا می‌خواستم به پیشینه نمایشی خودم برگردم.

وضعیت «سلمان» الان در چه مرحله‌ای است که شما سراغ ساخت پروژه‌ای دیگر آمده‌اید؟

سلمان الان در مرحله نگارش فیلمنامه است.

خیلی وقت است که خبرش منتشر شده است. قرار نیست ساخته شود؟

چرا. قرار است نگارشش تمام شود، بعد از آن شروع به ساخت می‌کنیم. یک سال نگارشش زمان می‌برد. من طراحی‌های خودم را انجام داده‌ام و نویسنده‌ها در حال حاضر در حال نوشتن آن هستند. بعد از این سه سالی که گفتم، مرحله پیش تولید شروع می‌شود.

تصور کردم ساختش کنسل شده که به ساخت شاهگوش روی آوردید!

نه! نگارش فیلمنامه وقت زیادی می‌طلبد. سناریو به این سرعت آماده نمی‌شود. من هم یک قصه‌ای را طراحی کرده بودم. آن طراحی‌ها باید به سناریو تبدیل می‌شد. الان با دوستان نویسنده‌ای قرارداد بسته‌ایم و در حال نوشتنش هستند. کارشان که تمام شد من ارزیابی‌ای از کار می‌کنم و دستی به سر و گوشش می‌کشم تا آماده فیلمبرداری شود.

مجموعه‌ای که در حال ساخت آن هستید، درون‌مایه طنز دارد؛ چیزی که با درون‌مایه‌های تاریخی و دینی خیلی تفاوت دارد. برای شما به عنوان یک کارگردان این تغییر فضا چه تاثیری روی کارتان می‌گذارد؟

خیلی فرق دارد ولی من چون تجربه این کار را دارم، شاید این تغییر فضا یکجورهایی مثل عوض کردن آب و هوا باشد. آدم وقتی برای مدت طولانی در جایی زندگی می‌کند و نفس می‌کشد نیاز دارد به تغییر فضا و آب و هوا تا در فضای دیگری زندگی را تجربه کند و دوباره با انرژی بیشتری برگردد به همان فضای قبلی. برای من ساخت این مجموعه، چنین حالتی را دارد. من قبلا هم در این فضاها کار کرده‌ام. ۱۰-۱۵ سال در محدوده تاریخ زندگی کردم و احساس کردم فرصت خوبی است برای تجدید قوا و انرژی که ان‌شاءالله بتوانم مجموعه را با حس بهتری کارگردانی کنم.

یعنی ساخت شاهگوش یکجور زنگ تفریح برایتان محسوب می‌شود!

می‌شود اسمش را زنگ تفریح هم گذاشت، ولی به نظر من این کار، یکجور تغییر آب و هواست که خیلی به سلامت و روحیه من کمک می‌کند.

یعنی می‌توان گفت وقتی ساخت این مجموعه به پایان رسید، دیگر به همان ژانر تاریخی برمی‌گردید؟

آینده را نمی‌شود پیش‌بینی کرد. بسته به حال و فکر و توان آن زمان دارد. ولی ساخت سلمان برای من خیلی حیاتی است. یعنی اگر قرار باشد انگیزه زندگی هنری من را آنالیز کنیم، سلمان خیلی برایم مهم است و همه‌اش به سلمان ختم می‌شود.

چطور به ایده ساخت سریال شاهگوش رسیدید؟

طرح شاهگوش در شبی که با جمع دوستان در شاهرود جمع شده بودیم و ایده‌ای راجع به تصادف و قتل مطرح شد، شکل گرفت. در این سریال در یک سانحه تصادف توسط اتومبیل پژویی، قتلی صورت می‌گیرد که نصف پلاک ماشین مشخص است و نصفی از آن مشخص نیست. تعدادی متهم هستند که باید بی‌گناهی خود را در رابطه با این قتل ثابت کنند. در کل، سریال ژانر کمدی معمایی دارد.

فکر می‌کنید در جذب مخاطب برای این سریال هم موفق باشید؟

اینکه فکر شما باعث شده مردم جذب شما و سلیقه شما شوند و سلیقه شما در حوزه هنر برای مردم قابل قبول باشد، حس خوبی است که من آن را در سینما، تئاتر و تلویزیون تجربه کردم. در «شاهگوش» نیز همه تلاش خودمان را می‌کنیم که این اتفاق به بهترین شکل بیفتد و خودمان را در گذشته نه چندان دور تکرار کنیم. الان با روزگار پخش سریال امام علی(ع) تفاوت بسیار دارد، امروزه رقابت‌ها تنگاتنگ شده و جرأت زیادی می‌خواهد که در این حوزه بمانی و رقابت کنی. به‌نظر من «مختارنامه» از «امام علی(ع)» هم قوی‌تر بود زیرا امام علی زمانی ساخته شد که تلویزیون سه شبکه بیشتر نداشت و هرچه تلویزیون پخش می‌کرد،‌آش کشک خاله بود!

البته باید قوی‌تر از گذشته عمل کنیم. در این روزگار باید خیلی تلاش کنیم که سلیقه مخاطب را جذب کنیم و من شک ندارم که «شاهگوش» اثر خوبی خواهد شد!

انتخاب بازیگرها بر چه اساسی صورت گرفت؟

محسن تنابنده و احمد مهرانفر را به‌خاطر بازی‌شان در سریال «پایتخت» انتخاب کردم. من خیلی از سریال «پایتخت» خوشم آمد و خودم این دو بازیگر توانمند را پیشنهاد دادم. «پایتخت» کار خلاقانه و هنرمندانه‌ای بود که می‌تواند ادعا کند ساختار طنز را به درستی اجرا کرده است. بازی دوستان نیز در آنجا فوق‌العاده و قابل باور بود اما «شاهگوش» یک کار جدید و متفاوت است. من به توانایی دوستان در حوزه طنز ایمان آوردم و از توانایی آنها استفاده خواهم کرد وگرنه تکرار دوباره یک کار هر چند که موفق هم بوده باشد به درد نمی‌خورد.

اینکه دوباره با آقای اسکندری همکار هستید به‌خاطر همکاری در کارهای پیشین شماست؟

اسکندری همیشه اولین فردی است که متن‌های من را می‌خواند. علاوه‌بر اینکه طراح چهره‌پردازی است، من به اسکندری اعتقاد دارم و عکس‌العملش برایم مهم است. اگر کاری را برایش خواندم و او بی‌تفاوت بود، می‌فهمم آن کار به درد نمی‏‌خورد اما اگر خوشش آمد می‎دانم که آن کار می‎گیرد. او علاوه بر همکار، یکی از نزدیک‌ترین دوستان من است. به نظر من باید بخش عظیمی از تاریخ سینما را به نام اسکندری ثبت کرد. سابقه این‌همه فعالیت و حضور پررنگ او در فضای هنری او را به جایگاهی رسانده که حتی اگر اثری را نگاه کند بفهمد چقدر عیار دارد!

شنیده شده بود که آقای مدیری هم در این سریال بازی می‌کند. این شایعه درست است؟

نه، با مهران هنوز صحبتی نکرده‌ایم.

یعنی قرار است این اتفاق بیفتد؟

نه، مهران درگیر کار خودش است. سرش خیلی شلوغ است. نمی‌تواند برای بازی در مجموعه ما هم بیاید.