تخت ابونصر شیراز همان مکان آتشکده آذر خوروچ آذر خرداد, آذر فرنبغ است

بی تردید روشن کوه کتاب پهلوی بندهش همان کوه بابا کوهی لفظاً یعنی کوه دارای درخشندگی است که قصر ابونصر در اصل تخت ایزد خورشید یاوری و مهر بر قله آن قرار گرفته است

لغت نامه دهخدا با استناد به نوشته های عهد اعراب به درستی محل آتشکده آذرخوروه یا آذرخوروچ (آتشکده منسوب به ایزد خورشید، مهر) را خود جوار شهر شیراز آورده است. ایرانشناسان یک آتشکده مهمتر آن سمت را تحت نام آتشکده آذر فرنبغ (آتش ایزد دوستی) به درستی در کاریان فارس شناسایی کرده اند. امّا از شناسایی آذرخوروه عاجز مانده اند. ایشان مطالب را در نسخهً ایرانی کتاب پهلوی بندهش خوب در نیافته اند. مطلب دهخدا در باب آذرخروه یا آذرخرداد از این قرار است:

آذر خُرداد (اِخ، به معنی داده خورشید) :نام آتشکده شیراز است و بعضی آن را آتشکده پنجم از هفت آتشکده بزرگ دانسته اند. و نام مَلَکی است که به اعتقاد فارسیان به محافظت این آتشکده مأمور است(برهان قاطع). این آتشکده را آذرخرین نیز نامند. (از برهان). رجوع به آذر خرّاد شود:

پدر و مادر سخاوت و جود

هر دو خوانند شاه را داماد

پیش دو دست او سجود کنند

چون مغان پیش آذر خرداد. رودکی .

با رحمت تو دود سقر مروحه نور

با هیبت تو نکهت صبح آذر خرداد. شرف شفروه .

نام یکی از موبدان ودانشمندان که بانی آتشکده آذر خرداد است . (از برهان ):

همه بیابان زآن روشنایی آگه شد

چو جان آذر خرداد از آذر خرداد. فرخی .

آذر خراد (اِخ، تصحیف آذر خرداد) در چند موضع از فردوسی به نام این آذر برمیخوریم لیکن در فرهنگها ضبط نشده است:

چنان دید در خواب کآتش پرست

سه آتش فروزان ببردی بدست

چو آذرگشسب و چو خراد و مهر

فروزان چو بهرام و ناهید چهر. فردوسی .

دل شاه از اندیشه آزاد گشت

گشت. سوی آذر رام و خراد. فردوسی .

سرانجام اصل مطلب بد ترجمه و تفهیم شده نسخه ایرانی کتاب بندهش در باب آتشکده آذر فرنبغ (آذرخوروه) از این قرار است:

"چنانکه از دین بر می آید در عهد پادشاهی گشتاسپ (ویشتاسپ برادر گائوماته، که حاکم گرگان بوده؛ یا مخاصمش ویشتاسپ پدر داریوش، که حاکم پارت بوده) آتش روحانیان فرنبغ را از خوارزم (کوارزم یعنی سرزمین گود، دشت) به روشن کوه در سرزمین کاریان (یعنی محل جنگجویان ایزد مهر) نشانده شد. چنانکه اکنون نیز آنجا ماندگار است." این بدان معنی است که این باور وجود داشته است که آتش آتشکده فرنبغ کاریان فارس به آذرخرّاد/خوروه شیراز که دارای دژ مستحکم واقع در بلندی قرار داشته حمل شده بوده و این دو اشتراک مکان پیداکرده بودند. به واسطه همین استحکامات بوده که این آتشکده تا قرن چهارم و پنجم هجری دایر بوده و به دست اعراب نیفتاده بود. چنین یگانگی نیز در باب حمل آتش آتشکده آذرگشنسپ دامنه سهند به ماگشنسپ (گشنسب بزرگ در شهر شیز) در دوران نا امن اواخر حکومت ساسانیان ذکر شده است.

عنوان	فایل
تخت ابونصر شیراز همان مکان آتشکده آذر خوروچ (آذر خرداد، آذر فرنبغ) است	application/octet-stream 858bcb3245e6954bbbd5f0aa2d484162.doc 418 KB	دانلود

علی مفرد