پدیده گلفشان

درباره گلفشانها در بسیاری سایتها مطالبی نوشته شده که به جز موارد کمی، مابقی به درستی به زمین شناسی گلفشانها اشاره کرده است. با این مقدمه با فرض اینکه شما به هیچکدام از این سایتها …

درباره گلفشانها در بسیاری سایتها مطالبی نوشته شده که به جز موارد کمی، مابقی به درستی به زمین شناسی گلفشانها اشاره کرده است. با این مقدمه با فرض اینکه شما به هیچکدام از این سایتها دسترسی ندارید، من اشاره مختصری به زمین شناسی و نحوه تشکیل آنها میکنم. مطلبی که در زیر می آید متن ترجمه شده از سایت ویکی پدیا و سازمان زمین شناسی آمریکا است. گلفشانها، مخروطهایی از جنس گل رس هستند که اغلب بین یک تا دو متر ارتفاع دارند. این ساختها بطور عمده حالتی موقتی دارند. گلفشانها هم در خشکیها دیده میشوند و هم در اقیانوسها. این ساختها در ارتباط با ذخایر هیدروکربنی و همینطور مناطق تکتونیکی در حال فرورانش و همینطور کمربندهای کوهزایی در ارتباط هستند. در موارد خیلی نادر هم با آتشفشانها مرتبط میشوند.

نحوه تشکیل آنها هم بر اثر گازهایی که بر اثر دلایل اشاره شده در بالا آزاد میشود، در هنگام صعود از لایه های گلی در راستای زونهای شکسته شده و یا ضعیف، گل را نیز با خود به بالا میآورد و به مرور ساختمانهای مخروطی شکلی را ایجاد میکنند. گازهایی که خارج می شوند در حدود هشتاد و شش درصد متان و مقادیر جزئی دی اکسید کربن و نیتروژن است و مایعات همراه گل بشتر آب و گاه شامل مواد اسیدی و یا آب شور و یا سیالات هیدروکربنی است. گلفشانها بر خلاف گفته بعضی از راهنمایان تورهای طبیعت در ایران که فقط در ایران دیده می شوند، در کشورهای دیگر مانند جنوب شرق اکراین، سیسیل در ایتالیا، آذربایجان، اطراف دریای سیاه، پاکستان، منطقه ژینگ جیان در چین، اندونزی و هندوستان، آمریکا، ونزوئلا و منطقه آمریکای مرکزی وجود دارد. ابعاد گلفشانها بسیار متغیر است و در موارد تا حدود هفت صد متر ارتفاع نیز میرسد. در ایران گلفشانها در دو منطقه سیستان و بلوچستان خصوصا در منطقه چابهار و همینطور منطقه گمیشان دیده میشود. علاوه بر اینها درمنطقه خاش نیز یک نمونه گلفشان وجود دارد.

امیر توکلی