خانه‌گریزی، آسیبی که نوجوانان را تهدید می‌کند

ریشه اغلب آسیب‌پذیری‌های اجتماعی ازجمله فرار را می‌توان عدم بهره‌مندی نوجوانان از شخصیت متعادل، متعالی و پویا و تجارب ناخوشایندی ناشی از فقر عاطفی، کم‌ارزشی، ناکامی‌های …

ریشه اغلب آسیب‌پذیری‌های اجتماعی ازجمله فرار را می‌توان عدم بهره‌مندی نوجوانان از شخصیت متعادل، متعالی و پویا و تجارب ناخوشایندی ناشی از فقر عاطفی، کم‌ارزشی، ناکامی‌های مکرر، تنبیهات و وجود نگرش‌های نامطلوب نسبت به ارزش‌های خانوادگی جست‌وجو کرد. محیط نامناسب خانه و عدم تناسب فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی والدین و شیوه‌های تربیتی متفاوت آنها با همدیگر و دستورات ضدونقیضی که به بچه‌هایشان می‌دهند، نوجوانان را دچار تضاد می‌کند.

گرچه پدیده خانه‌گریزی دختران در نگاه اول پدیده‌ای فردی به نظر می‌رسد، اما باتوجه به پیامدهای سوء آن در جامعه تبدیل به یکی از آسیب‌های جدی اجتماعی در سال‌های اخیر شده است. اگرچه عوامل متعدد خانوادگی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی موجبات این آسیب را فراهم می‌آورند، اما در این بین عوامل خانوادگی پررنگ‌ترین نقش را دارند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند دختران در ۱۲-۱۰ سالگی از اعتماد به نفس بیشتری برخوردارند، ولی بعد از دوران بلوغ تحت تاثیر هیجانات درونی، القائات محیطی و تغییرات فیزیکی بدن خود قرار می‌گیرند و دچار ضعف و کاهش حس ارزشمندی وجود می‌شوند. همین عمل، یعنی نداشتن اعتماد به نفس منجر به کارکرد ضعیف درسی آنها، سستی روابط اجتماعی و متعاقب آن ناتوانی در حل بحران‌های زندگی‌شان می‌شود، به حدی که افکار و عقاید منفی، روحیه‌ای افسرده و پژمرده و ناتوانی در برقراری مناسبات دوستانه در آنها رشد می‌کند. در حالی که می‌توان با استفاده از روش‌های ساده و کارآمد نه تنها آنها را نسبت به قابلیت‌ها، استعدادها و توانایی‌هایشان آگاه کرد، بلکه برای ورود به زندگی آینده‌شان نیز آماده، مقاوم و انعطاف‌پذیر کرد.

شما به عنوان پدر و مادری مسوول می‌توانید با به کارگیری راهکارهایی دختر نوجوان خود را در برابر اغلب آسیب‌های اجتماعی ازجمله فرار از خانه ایمن کنید.

ـ مانع فعالیت‌های خلاقانه دختران نشوید. آنها را تشویق کنید تا مشتاقانه به دنبال موفقیت‌های گوناگون زندگی‌شان باشند. بدوند، فعالیت کنند، گاهی نامرتب باشند، اشتباه کنند ولی به دنبال اهداف و آرمان‌هایشان باشند.

ـ به دختران روش‌های مقابله با استرس و فشارهای روانی را بیاموزید. پژوهش‌های مختلف نشان می‌دهند که دختران بیش از پسران تحت فشارها و اضطرابات گوناگون قرار می‌گیرند. بهترین شیوه کاستن از این گونه احساسات و هیجانات درونی ورزش، فعالیت‌های هنری ـ فرهنگی، آرام‌سازی روانی و رفتن به محیط‌های آرام طبیعت است.

ـ دختران را در تصمیم‌گیری‌های خانه، مدرسه و فعالیت‌های آموزشی فرهنگی بعد از مدرسه شرکت دهید. به آنها نشان دهید رسا بودن صدایشان می‌تواند مشخصه موثری در زندگی آینده خود و اطرافیانشان باشد.

ـ اطمینان پیدا کنید دختران برای اخذ موقعیت‌های اجتماعی شرایط عادلانه‌ای در اختیار دارند. آنها باید به پیشرفت‌هایشان افتخار کنند، آزادانه تلاش کنند و گاهی هم تصمیمات مهم و مخاطره‌آمیزی بگیرند.

ـ به دختران کمک کنید مهارت‌ها و اعتماد به نفسشان را با گفتن جملاتی مثل سعی می‌کنم، تلاش می‌کنم... تقویت کنند.

ـ فرزندتان را آن گونه که هست بپذیرید نه آن طور که می‌تواند باشد.

ـ در دوران نوجوانی در کنار فرزندتان باشید به این معنا که رفتار مقتدرانه را کنار بگذارید و دوست او باشید و مهم‌تر آن‌که همراه با او تغییر کنید.

ـ بین فرزندان دختر و پسر خود تبعیض قائل نشوید. این امر با روحیه حساس عزت نفس دختران منافات دارد.

ـ به خواسته‌های مادی فرزندانتان در حد معقول پاسخ دهید. توجه بیش از حد متعارف می‌تواند زمینه‌ساز فرار از منزل شود.

ـ ارزش‌های خانوادگی را از کودکی به فرزند خود بیاموزید. به او بیاموزید که هویتش چیست و چقدر ارزشمند است.

ـ حداکثر هماهنگی را در پرورش فرزند خود با همسرتان داشته باشید.

ـ هیچ چیزی به اندازه ارتباط صمیمی بین شما و دختر نوجوانتان نمی‌تواند او را در برابر آسیب‌های مختلف محافظت کند. او در این دوران دچار بحران‌های درونی و بیرونی زیادی است و بشدت به همراهی و هم‌صحبتی شما نیازمند است.