دوشنبه, ۲۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 13 May, 2024
آزادی اقتصادی, همان مجاز بودن است
«آزاد بودن به این معنا نیست که مجاز به انجام هرکاری هستیم.» این جمله را همگی تا به حال بارها شنیدهایم و هر دفعه واکنش من به آن این بوده که: «اوه واقعا؟!»
آن طور که من میدانم آزادی درست به این معناست که ما مجاز باشیم هرکاری میخواهیم بکنیم. آزادی؛ یعنی جواز انجام هر کاری را که مغزتان به شما میگوید و معقول به نظر میرسد، داشته باشید. البته همچنین آزادی به این معنا هم هست که فکر نکردن را انتخاب کنید یا رفتارهای خودآزاد و خودتخریبگرانه از خودتان نشان بدهید.
همچنین درست است که آزادی به شما اجازه نمیدهد کارهایی بکنید که آزادی دیگران را خدشهدار میسازد. نمیتوانید برعلیه دیگری از خشونت استفاده کنید (منظور خشونت تدافعی نیست)، نمیتوانید داراییهایش را بدزدید یا بدون اجازهاش به آنها دست درازی کنید. اینها هیچ کدام به این معنی نیست که آزادی محدودیت دارد؛ بلکه تنها به این معنا است که داشتن درک درست از آزادی مستلزم آن است که به آزادی برابر دیگران نیز احترام بگذاریم. اگر من حق آزادی شما را بگیرم، آن وقت دیگر هیچ جا آزادیای باقی نمیماند. اگر شما هم حق آزاد بودن مرا نقض کنید، به همین ترتیب آزادی همگان به خطر میافتد. تنها راه وجود یک جامعه آزاد همین است که همه اعضایش به یک اندازه و تحت حاکمیت قانون آزاد باشند.
اینکه میگویند میان آزادی و مجاز بودن تفاوت هست همیشه عذر و بهانهای است برای آنکه یک جور محدودیت را توجیه کنند، آزادی افراد را سلب کنند. میگویند «فروش دارو بدون نسخه هیچ گاه نباید آزاد باشد، فکر کنید که اگر یک خلبان از اینها استفاده کند چه حوادثی ممکن است به بار بیاید.» درنظر بگیرید که در همین آمریکا فروش بسیاری از داروها آزاد است و به ندرت پیش میآید که بگویند خلبانی به این خاطر هواپیمایش را به کوه کوبید. دلیلش آن است که چیزی به نام مسوولیتپذیری عقلانی در افراد وجود دارد و به علاوه ایرلاینها هم دوست ندارند که مشتریانشان را به کشتن بدهند. کافی است گزارش شود که یک هواپیما به خاطر هوشیار نبودن خلبانش سقوط کرده است و آن گاه باید دیگر با آن شرکت ایرلاین خداحافظی کرد.
برخیها هم میگویند سختگیریها برای کمک به معتادان خوب است. جنگ با مواد مخدر هم به اندازه جنگ با فقر شکست خورده بوده است؛ همچنان که هر جنگی علیه اراده فردی محکوم به شکست است. وقتی نزدیکان و بستگان یک نفر نمیتوانند جلوی رفتارهای خودتخریبگرش را بگیرند، چطور امکان دارد که دولت بتواند؟
برخی از این توجیهها استفاده میکنند تا حقوق و مالکیت افراد را خدشهدار کنند. کسانی هم میخواهند از همین دلایل استفاده کنند تا جلوی فست فودها و غذاهای پرچرب یا مضر برای سلامتی را بگیرند. کسانی که از دود سیگار خوششان نمیآید (که باید اعتراف کرد اکثریت هستند) از همین توجیه استفاده میکنند تا سیگار کشیدن را در همه جا غیرقانونی کنند؛ حال چه خود مالک موافق باشد یا خیر.
درسی که باید بگیریم این است که: هر وقت شنیدید که کسی بین آزادی و مجاز بودن تمایزی قایل میشود، بدانید که میخواهد بخشی از آزادی افراد را قربانی کند. اگر کمی بیشتر دقیق شوید خیلی زود معلوم میشود که دنبال محدود کردن کدام آزادی هستند.
انسانها برای فکر کردن نیاز به آزادی دارند. انسان با فشار اسلحه یا زور و تخریب سیاستمداران وادار به فکر کردن نمیشود. انسان موجودی عقلایی است، موجودی که اگر خودآگاهیاش به خطر بیفتد و آزادی استدلال کردن از او گرفته شود، نه میتواند تولید کند و نه حتی برای بلندمدت قادر به بقا است. در جامعهای که آزادی را محدود میکند عقل و منطق به زیرزمین میرود. در جامعه که به آزادی و حقوق افراد ارج میگذارد، عقل و منطق بهترین بازدهی را دارد زیرا کسانی که بیشترین تمایل را به فکر کردن دارند، آزاد هستند که از تفکراتشان سود ببرند. یک مثال: آمریکا بهویژه در سالهای ابتدایی پیدایش اش، از آزادی تقریبا نامحدود برخوردار بود و ببینید که چه دستاوردهایی به همراه آورد. هیچ جامعه دیگری در تاریخ بشر به این اندازه به چیزی که آندرو برنشتین «عصر نوآوری» نامیده بود، نزدیک نشده است. دلیل این امر برتری ملی نیست. آمریکا به هر حال کشور مهاجران است. بحث تنوع و گوناگونی نیز نیست. تنوع به خودی خود ارزش نیست. آنچه دستاورد به همراه میآورد عقل، استعداد و پایمردی و خلاقیت است. این کیفیات برای هر کس که ازشان استفاده کند به یک اندازه دستاورد به همراه خواهند آورد.
بعضی از انسانها آزادی شان را به هدر میدهند. مواد مخدر مصرف میکنند یا اینکه زندگیهایشان را با تنبلی و بیهدفی از میان میبرند. این اتفاقات در هر جامعهای، چه آزاد و چه غیر آزاد میافتد. حل کردن این مساله ربطی به دولت ندارد. رشتههایی مثل روانشناسی و پزشکی باید به چنین افرادی رسیدگی کنند و در نهایت نیز مسوولیت اصلی بر عهده خود اشخاص است. یک چیز روشن است: در جامعهای که آزاد نباشد عقل و استدلال به نهانخانه میرود و باهوشترینها و بااستعدادترینها نمیتوانند از مهارتهای خود منتفع شوند. در یک جامعه آزاد آنان حداقل راحتتر زندگی میکنند. آزادی و عقلانیت سطح زندگی همگان را ارتقا میدهد: چه کسانی که خود تولیدکننده هستند و چه کسانی که منفعل هستند و تنها از مزایای غیرمستقیم کار سایرین برخوردار میشوند. همه باید مدافع و هواخواه آزادی و مجوز استفاده از آن باشند.
مایکل هرد
مترجم: مانی گلستانی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب شورای نگهبان مجلس مجلس شورای اسلامی صادق زیباکلام دولت مجلس دوازدهم انتخابات انتخابات مجلس انتخابات مجلس دوازدهم دولت سیزدهم
هواشناسی تهران شهرداری تهران قتل بارش باران حج تمتع سیل سلامت سازمان هواشناسی زلزله پلیس وزارت بهداشت
خودرو قیمت دلار قیمت طلا سایپا قیمت خودرو بانک مرکزی بازار خودرو مسکن بورس گاز ایران خودرو حقوق بازنشستگان
نمایشگاه کتاب کتاب تئاتر نمایشگاه کتاب تهران سالار عقیلی تلویزیون سینمای ایران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران رضا عطاران دفاع مقدس سریال سینما
خورشید دانشگاه تهران کره زمین
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه آمریکا افغانستان سازمان ملل نوار غزه اوکراین
استقلال فوتبال مهدی طارمی پرسپولیس لیگ برتر فولاد خوزستان رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران بازی لیگ برتر ایران باشگاه پرسپولیس هوادار
هوش مصنوعی شفق قطبی تبلیغات ایرانسل نوآوری دبی گوگل ایلان ماسک ناسا اپل
ویتامین خواب کودک تجهیزات پزشکی شیر کاهش وزن افسردگی فشار خون درمان ناباروری بارداری زایمان