پنجشنبه, ۱۱ بهمن, ۱۴۰۳ / 30 January, 2025
زندگی انسان و تجرد بر اساس فلسفه و دانتا
معنای واژه دارما بسیار عمیق‌تر و وسیع‌تر از واژه قانون است.ریشه این واژه قانون است.ریشه این واژه در زبان سانسكریت دهر به معنای «نگه‌داشتن» است‌أ بنابراین دارما یعنی آنچه نگهدارنده وجود چیزی است و آن چیزی نیست به‌جز جوهر وجودی آن‌چیز.پس در حقیقت جوهر وجودی هرچیز دارما است.بدین ترتیب مثلا سوزاندن دارمای آتش است. «نیرود اناندا» در كتاب خویش با عنوان هندوییسم در یك نگاه می‌نویسد:«انسان نیز صاحب جوهر وجودی است كه به او چون چیزی جدا از بقیه آفرینش تعالی می‌بخشد، از این جوهر با عنوان «ماناوادارما» یا دارمای انسانی نیز یاد می‌شود.»
اما جوهر وجودی آدمی یا دارمای انسانی چیست؟ می‌توان گفت دارمای انسانی در هندوییسم توانایی انسان برای وصل به خداوند است كه باید از این حقیقت پرده‌برگیرد تا در جوهر وجودی خود آرام گیرد.بدین شكل آیین هندو یادآور حقیقت وجودی هر انسان و چگونگی رسیدن به این حقیقت وجودی است. یعنی هر انسانی شكل می‌گیرد برای رسیدن به خداوند زیرا فقط در تجسم انسانی كه اتمن (روح)میتواند در برهمن (خداوند یكتا) قراریابد و به این دلیل است كه تجسم انسانی در آیین هندو بسیار مقدس است.
برطبق وداها (كتب مقدس آیین هندو) زندگی انسان‌ها از بدو تولد تا هنگام مرگ به چهار بخش تقسیم می‌شود كه از آن به «اشراما» (مراحل زندگی یا ریشه‌های شعف دنیایی) نام برده می‌شود.طبق دین هندو انسانی كه مطابق با این چهار مرحله زندگی كند دارمای انسانی را رعایت كرده و میتواند در برهمن (خدای یكتا) قرار گیرد.
این چهار مرحله به ترتیب زیر هستند:
۱.برهما چاریا
۲.گیری‌هاستا
۳.واانا پراشتا
۴. سانیاسا
برهماچاریا یا مرحله تجرد:
در سانسكریت، برهما به معنای «آگاهی بالاتر» و «اچارابه» زندگی كردن است.امتناع جنسی در آیین ودیك به منظور ایجاد نظامی مفید و ساختار اجتماعی سالم تعلیم داده شده است كه ممكن است در داشتن تجربه‌های والاتر به شخا كمك كند یا نكند اما مطمئنا در رسیدن به دوستی، اتحاد و پاكی و خلوص در زندگی شخصی و اجتماعی به او كمك خواهد كرد.پرهیز از شهوت همچنین منابع فیزیكی همچون قدرت و نیرو و گرمی در سیستم بدنی، نشاط، مقاومت وشكوه بردباری را به ارمغان می‌آورد.طبق وداها در دوران برهماچاریا یعنی از سن ۸ تا ۲۵ سالگی شخا نباید جنس مخالف خود را لمس كند.چون تا آن زمان دارای بلوغ كامل فیزیكی و روانی و عاطفی در زندگی نیست به این دوران دوران برهماچاریا گفته می‌شود.حكیم بزرگ «یاگیاوالیكا» در بحث از قواعد تجرد می‌گوید:«مراد از سوگند برهماچاریا آن است كه انسان را یاری رساند تا كاملا از پرداختن به رابطه جنسی در عمل، كلام و فكر در تمام اوقات در تمام شرایط و در همه جا خودداری كند.»مفهوم كل برهماچاریا بسیار عجیب و ویژه است.«لرد كریشنا» همسران زیادی داشت در صورتی‌كه او را مجرد ابدی می‌نامند.از طرف دیگر در كتاب مقدس رامایانا از شخصیتی به نام هانومان صحبت شده كه خود را كامل وقف راما (خداوند) كرده بود و با هیچ زنی تماس نداشته و مجرد صددرصد محسوب میشد، پس حال تعریف تجرد چه باید باشد؟ اگر كریشنا یك نمونه برهماچاریا بوده‌باشد پس همه ما مجرد هستیم و اگر هانومان نمونه یك مجرد بوده باشد پس حتی یك نمونه مجرد هم وجود نخواهد داشت.آیین ودا بیان می‌كند تنها كسانی كه ذهنشان را از توهمات دنیا دور نگه‌می‌دارند و خود را موظف به تفكر درباره خدا می‌كنند خوشی‌ها و تفریحات دنیا را نمی‌بینند و نمی‌شنوند و ذهنشان را پاك و آراسته نگه می‌دارند و مدام و پیوسته در اندیشه حقیقت بی‌شكل و اصل خداوند یكتا هستند می‌توانند برهماچاریای واقعی خوانده‌شوند.همانطور كه می‌بینید مفهوم ودیك تنها وابسته به عملكردهای بیرونی نیست.مثلا كسی كه مانند یك برهماچاریا زندگی كرده و زندگی خوبی دارد اگر چیزی در ذهن داشته باشد از لحاظ اجتماعی یك برهماچاریا اما از لحاظ معنوی و درونی یك برهما چاریا نخواهد بود. یكی از تعریفات زیبا در مورد برهماچاریا تعریف یوگایی آن است: «داشتن روحی پرشور با نگرشی معنوی و احترام در برابر زنان». در حقیقت برای هر زنی احترام زیادی قایل بوده و خود را وقف او كنید هر كه می‌خواهد باشد. روابط فیزیكی بی‌اهمیت است.
گیری هاستا مرحله زناشویی
این دوره از ۲۵ سالگی به بعد آغاز می‌شود و تا ۵۰ سالگی ادامه خواهد داشت. در این دوره فرد ازدواج خواهد كرد و زندگی خانوادگی تشكیل خواهد داد. در ۲۵ سال بعدی فرد دارمای خود را با ازدواج و تشكیل خانواده و مراقبت از فرزندان انجام خواهد داد و درگیر ارتباطات خانوادگی می‌شود. در وداها زندگی زناشویی آنطور كه مردم فكر می‌كنند، نیست. بر طبق وداها در این دوره شخا باید بدون در نظر گرفتن طبقه و شان اجتماعی همه را یكسان فرض كند. سرشار از روحیه همدردی و مددكاری باشد و با آنها كه به او وابسته‌اند با مهربانی رفتار كند. خود را هر روز با علوم معنوی آشناتر كند و با تفاسیر متون مقدس آشنا شود و از تقوا و بی‌تقوایی آگاهی كامل داشته باشد. زن و كودكانش را تغذیه و نگهداری كند و این كار را با احساس مسوولیت انجام دهد. به دارایی‌های مادی مغرور نشود. منافع روزانه را برای كمك به دیگران و بدون قصد دشمنی با دیگران تقسیم كند. اعتماد همسرش را به خود جلب كند. همدیگر را درك كنند و به هم ایمان كامل داشته باشند. این جلوه‌های كامل از زندگی زناشویی یا «گیری هاستا» در آیین هندوست.
وا آناپراشتا مرحله غیروابستگی و جست‌وجوی خداوند
پس از گذراندن دوره ۲۵ ساله گیری هاستا دوره سوم زندگی شخصی آغاز می‌شود. در این مرحله زن و شوهر عقد خواهر و برادری می‌خوانند و دیگر هیچ تماس فیزیكی با یكدیگر نخواهند داشت و همچون خواهر و برادر یا معلم وشاگرد یا دو دوست با هم زندگی خواهند كرد.
در این مرحله انسان باید خانواده خود را با اجازه همسر و فرزندان ترك كند و در مكانی سكنی گزیند كه مردمان ازدواج كرده در آنجا نباشند. اگر همسر خود بخواهد میتواند در این مرحله نیز همراه فرد باشد ولی باید روابط آنها مثل خواهر و برادر باشد. در حقیقت زندگی خانوادگی‌شان هم مانند مرحله واآناپراشتا تغییر شكل دهد. در این مرحله انسان در می‌یابد تمام دوگانگی‌ها غیرحقیقی و بی‌پایه است آرزوها را ترك و رها می‌كند، وابستگی‌ها را دور می‌اندازد، زندگی در مكان‌های شلوغ را دوست نخواهد داشت، زندگی‌اش را با خوردن غذای خام، بیشتر میوه و سبزیجات در حد متعادل و با سادگی و زهد می‌گذراند. نام‌های خداوند را از سر تسلیم بر زبان جاری می‌كند. با افراد مقدس نشست و برخاست می‌كند و تعلیماتشان را اجرا می‌كند.
بدون شبهه در مسیر آگاهی خداوند حركت می‌كند. شخصی كه به این مرحله می‌رسد اول باید تایید همسرش را برای خلوت گزینی و زندگی توام با تزكیه فكر جلب كند و سپس باید وسایل زندگی را برای خانواده‌اش تهیه كند و بعد به تزكیه روحی بپردازد. برخلاف عقاید رایج زندگی در جنگل تشكیل مرحله واآناپراشتا نیست. در مرحله واآناپراشتا نباید شخا در اقامتگاه مردمی كه ازدواج كرده‌اند سكنی گزیند. باید نذرهایی كه در متون مقدس برای هر فصل سال تشریح شده را به جا آورد. باید شجاعانه باران را خورشید را سردی را در فصول مختلف تحمل كند. بر ضد لذت‌های فیزیكی و كشیده شدن به طرف آنها گوش به زنگ و محتاط باشد. مواظب بی‌ؤباتی ذهن باشد. خوشی و لذت را فقط در تفكر و اندیشه درباره خداوند یكتا جست‌وجو كند و در شكوه و عظمت او ساكن شود.
سانیاسا تارك دنیا
پس از طی مرحله واآناپراشتا دوره بعدی زندگی یعنی ۲۵ سال چهارم شروع می‌شود. بر طبق وداها این مرحله تا آخر عمر ادامه می‌یابد. در این مرحله سالك راه خداوند به صورت فردی به گشت و گذار می‌پردازد. طبق متون مقدس آیین هندو یك تارك دنیا از تمام تحركات و هیجانات حسی یا لذت‌های دنیایی بسیار فاصله خواهد گرفت. سانیاسا با تفكر درباره خداوند سروكار دارد. او خداوند را به عنوان یك نیاز اساسی دم و بازدم خود می‌داند. در همه جا و همه حال وجودش را پاك نگاه می‌دارد. شعف را فقط از تفكر درباره خداوند به دست می‌آورد. تفكر درباره ؤروت، خویشاوندی، محبت و وابستگی همه فانی و زودگذر محكوم به انحطاط و اختتام است. خاطرات خارجی حتی طبقه و موقعیت اجتماعی‌اش را دور می‌اندازد. ردای اخرایی می‌پوشد. در جاهای عمومی زندگی نمی‌كند. با غذای كمی كه به دست می‌آورد هرچه باشد سر می‌كند. مكان‌هایی را كه به او غذا نمی‌دهند تقبیح و بی‌بها نمی‌كند. هرگز از یكجا دو بار غذا نمی‌خورد. دو روز متوالی در یك جا نمی‌خوابد. حتی به وسوسه غذا و خواب غلبه می‌كند. به سختی و خشونت فصل‌ها توجه نمی‌كند. همیشه در سرور است. در همنشینی با خدا خوشحال است. در نیایش‌هایش از او استمداد می‌طلبد.در آیین هندو زندگی به صورت اشراما یكی از چند روشی است كه یك انسان میتواند طی كند تا دارمایش را انجام داده باشد.جامعه غرب تجرد را درك نكرده است. به همین جهت با مشكلات زیادی دست به گریبان است. در سالهای اخیر بسیاری از مردمان غرب سعی كرده‌اند مجرد باشند اما شرایط جامعه آنها متناسب با این امتناع محض نبوده است.
هومن بابك
(دانش آموخته طراحی صحنه از دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران)
![جانشین آمریکایی کنکورد؛ هواپیمای Boom اولین پرواز سوپرسونیک خود را انجام داد [تماشا کنید]](/news/u/2025-01-29/digiato-5jfz2.jpg)
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست