كدام مشاغل در معرض كدام سرطان ها هستند

اگرچه مهم ترین و قابل پیشگیری ترین عامل خطرساز سرطان ریه, سیگار است اما مواد دیگری هم مثل آزبست, رادون, كلرومتیل اتر هم ممكن است سرطان ریه ایجاد كنند از این رو, معدنچیان آزبست, كارگران چیت سازی كه از رشته های آزبست استفاده می كنند, عایق كاران و كارگران كشتی سازی بیشتر در معرض خطر سرطان ریه هستند

رعایت نكات ایمنی هنگام كار و استفاده از وسایل محافظتی، در كاهش خطرات و آسیب‌های ناشی از بسیاری از شغل‌های پرخطر موثر است اما آیا می‌توان با رعایت این نكات و استفاده از وسایل محافظ، خطر سرطان‌های ناشی از كار را كاهش داد.

اولین مورد سرطان ناشی از كار، به‌وسیله دكتر پرسیوال پوت - جراح انگلیسی - در سال ۱۷۷۵ میلادی تشخیص داده شد.

این سرطان در پسران بالغی كه لوله‌های بخاری را پاك می‌كردند، ایجاد شده بود و سرطان پروستات نام گرفت. اكثر سرطان‌ها در افراد بالغ از عواملی مانند قرارگرفتن در معرض خطرات محیطی و شیوه زندگی منشأ می‌گیرد.

به‌نظر می‌رسد ۲ تا ۸ درصد تمام سرطان‌های انسان ناشی از رویارویی شغلی با عوامل سرطان‌زا باشد. از این رو از نظر شغلی، خطرات بالقوه در افراد در معرض مواجهه بیشتر است.

شناسایی عوامل سرطان‌زا هنگام كار بسیار مهم است، چون پیشگیری به مراتب بهتر و عملی‌تر از درمان است. همچنین می‌توان از بار اقتصادی قابل توجه آن كه به صنعت و جامعه تحمیل می‌شود، جلوگیری كرد.

تازه‌ترین تحقیقات دانشمندان آمریكایی حاكی از آن است كه آتش‌نشان‌ها نسبت به سایر مشاغل بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند.محققان دانشگاه سنیسیناتی آمریكا معتقدند، قرارگرفتن آتش‌نشان‌ها در معرض موادی مانند بنزن، كلروفرم و دود، خطر ابتلا به سرطان را در این افراد افزایش می‌دهد.

مطالعات این دانشمندان روی بیش از ۱۱۰ هزار آتش‌نشان مشخص كرد كه احتمال ابتلای آنها به سرطان بیضه ۱۰۰ درصد و احتمال ابتلا به سرطان پروستات ۲۸ درصد بیشتر از سایر مشاغل است.

این پژوهشگران می‌گویند، آتش‌نشان‌ها در صحنه آتش‌سوزی در معرض عوامل سرطان‌زایی مانند بنزن، كلروفرم، دود و فرمالدئید هستند، این مواد از طریق پوست جذب بدنشان می‌شود. در صورتی كه لباس آتش‌نشان‌ها و تجهیزات محافظتی سنگین باشد و آنها احساس ناراحتی كنند، ممكن است تمایلی به استفاده از این وسایل نداشته باشند و از این رو راحت‌تر در معرض مواد سرطان‌زا قرار می‌گیرند.

● سرطان ریه

اگرچه مهم‌ترین و قابل پیشگیری‌ترین عامل خطرساز سرطان ریه، سیگار است اما مواد دیگری هم مثل آزبست، رادون، كلرومتیل‌ اتر هم ممكن است سرطان ریه ایجاد كنند. از این رو، معدنچیان آزبست، كارگران چیت‌سازی كه از رشته‌های آزبست استفاده می‌كنند، عایق‌كاران و كارگران كشتی‌سازی بیشتر در معرض خطر سرطان ریه هستند. این افراد باید مراقب باشند، چرا كه كشیدن سیگار می‌تواند تهدید جدی برای سلامت‌شان باشد.

ذرات ریز آزبست در هوا ممكن است استنشاق شده و موجب بیماری ریوی شود. آزبست ماده‌ای است كه به‌طور معمول دارای بیشترین خطر سرطان‌زایی در كارگران است. رادون از صخره‌های معادل اورانیوم به درون فضای معدن منتشر می‌شود. كلرومتیل‌اتر در باكتری‌كش‌ها، آفت‌كش‌ها و حلال‌ها به‌كار می‌رود.

هیدروكربن‌های آروماتیك هم كه در اثر احتراق قیر و نفت تشكیل می‌شوند و نقاش‌ها، كارگران لاستیك‌سازی و كسانی كه در تولید آسفالت و قیر كار می‌كنند. باید مراقب سرطان ریه باشند. موثرترین روش كاهش خطر سرطان ریه در این افراد، شناسایی عوامل خطرزا در محیط كار و رعایت دقیق استاندارد‌های محیط كار و آموزش كارگران است.

معاینات دوره‌ای كارگران، رادیوگرافی قفسه سینه و آزمایش نمونه خون هم در شناسایی بیماری موثر هستند.

● سرطان بینی و سینوس‌ها

اگرچه سرطان حفره بینی و سینوس‌ها به نسبت نادر است اما كارگرانی كه با گرد و غبار چوب سر و كار دارند مثل كارگران صنایع ساخت وسایل چوبی و مبلمان و صندلی‌های چوبی مراقب باشند تا هر از چند گاهی به پزشك مراجعه كنند.

این سرطان‌ها در كارگران صنایع كفش‌سازی و چكمه‌ هم دیده می‌شود. از علایم این بیماری، عفونت طولانی‌مدت همراه با ترشح و خون‌ریزی كم است.

● سرطان حنجره

سرطان حنجره هم با كشیدن سیگار مرتبط است، اما تحقیقات نشان می‌دهد كه قرارگرفتن در مقابل آزبست از عوامل مهم خطرساز است. قرارگرفتن در معرض گرد و غبار و چوب، گاز خردل، نیكل و روغن‌های برشی می‌تواند سرطان حنجره ایجاد كند.

این بیماری بیشتر در سالمندان دیده می‌شود. شاغلانی كه در این كارگاه‌ها كار می‌كنند در صورتی كه متوجه خشونت مداوم صدا، اشكال در بلع غذا یا احساس یا توده‌ای در گلویشان كنند و یا صدایشان تغییر كند، باید به پزشك كار حل خود مراجعه كنند.

● سرطان مثانه

شاید تاكنون به این موضوع فكر نكرده باشیم كه بعضی شغل‌ها و یا كارهایی كه ما انجام می‌دهیم، می‌تواند سبب بیماری‌مان بشود. سرطان‌های ناشی از كار كم نیستند. اما خیلی راحت و با رعایت نكات بهداشتی می‌توان از عوامل خطرزا كاست. اگرچه علت اصلی سرطان مثانه، مثل خیلی سرطان‌های دیگر سیگار است اما محققان معتقدند بعضی از مواجهه‌های شغلی هم می‌تواند سرطان ایجاد كند. آلودگی آب‌ها با مواد آفت‌كش و مواد شیمیایی دیگر هم ممكن است در سرطان مثانه موثر باشد.

كارگرانی كه در صنایع لاستیك‌سازی كار می‌كنند، چرم‌سازها، رانندگان كامیون، افرادی كه در پالایشگاه‌های نفت مشغول به كارند و آرایشگران بیش از سایر مشاغل در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه هستند.

همچنین مشاغلی كه در صنعت تولید مواد رنگی، كابل‌سازی، نساجی و رنگرزی، نقاشی و تولید قیر هستند باید به‌صورت دوره‌ای معاینه شوند. بیشتر سرطان‌های مجرای ادراری مربوط به كار به‌علت وجود عوامل سرطان‌زا در ادرار است.

● سرطان خون

علت سرطان خون در انسان به‌طور كامل تشخیص داده نشده است و مثل خیلی از سرطان‌های دیگر واكنش میان عوامل حساسیتی در انسان، آسیب‌های فیزیكی و شیمیایی در ایجاد سرطان خون نقش دارد.

پس از كشف اشعه ایكس كه به‌طور عمده در محیط كار گروه‌های پزشكی به‌كار می‌رود، مشخص شد كه بعضی از افراد مثل رادیولوژیست‌ها و كسانی كه بیماران را با اشعه درمان می‌كنند، به سرطان خون مبتلا شدند.

افرادی كه در بمباران اتمی هیروشیما و ناكازاكی با مخلوطی از اشعه‌های گوناگون آلوده شدند نیز به سرطان خون مبتلا شدند. همچنین كاركنان نظامی مجاور آزمایشگاه‌های هسته‌ای، معدنچیان اورانیوم و كارگران داخل كارخانه‌های هسته‌ای و انرژی اتمی ممكن است به این سرطان‌ها مبتلا شوند.

اقدامات محافظتی برای شاغلانی كه در این مراكز كار می‌كنند باید به گونه‌ای باشد كه این افراد مدت زمان كمتری با اشعه‌ها در تماس باشند و همچنین از سپرهای محافظتی استفاده كنند.‌

● سرطان و شغل

سرطان‌ها از سلو‌ل‌های غیرطبیعی سرچشمه می‌گیرند كه پس از تقسیمات مكرر، تكثیر شده و مجموعه‌ای از سلول‌های توموری را تشكیل می‌دهند. اینكه یك تومور از سلول تغییر‌یافته ایجاد شود، به عوامل گوناگونی ازجمله توانایی سلول در ترمیم آسیب، عوامل خارجی و داخلی كه سبب پرورش یا مهار تومور ‌شود و تاثیر سیستم ایمنی بستگی دارد.

همه شغل‌ها مانند هم نیستند و عوامل خطر‌زا در شغل‌های مختلف فرق دارد. به‌طور مثال كسی كه در یك كارخانه چیت‌سازی كار می‌كند با كسی كه در یك محیط اداری كار می‌كند و با ورق و اسناد و مدارك سر و كار دارد به یك اندازه در خطر نیستند. البته درجه بیماری‌زایی عواملی كه ما هنگام كار با آنها سر و كار داریم هم متفاوت است. خوشبختانه امروز طب كار پیشرفت‌های زیادی كرده و پزشكان زیادی در این زمینه كار می‌كنند. این پزشكان در كارخانه‌های پرخطری كه عوامل بیماری‌زای زیادی وجود دارد، كارگران را هر شش ماه یك‌بار مورد معاینه‌های دوره‌ای قرار می‌دهند.

مژگان كریمی