روش های تهاجمی زیبایی

توصیه ها و هشدارهای دکتر حسین طباطبایی متخصص پوست درباره تزریق کلاژن, بوتاکس, لیزر و سایر روش های مد روز

شب یلدا برای میهمانی به خانه مادر همسرم رفته بودیم. نشسته بودیم که خواهر بزرگ‌تر همسرم و خانواده‌اش هم آمدند. موقع سلام و احوال‌پرسی حس کردم به من دهن‌کجی کرد. ناراحت شدم ولی با خودم گفتم: «حتما اشتباه کرده‌ام». چند دقیقه بعد دوباره اتفاقی با او رودررو شدم و باز دهن‌کجی کرد...

این موضوع چند بار تکرار شد. هرچه فکر کردم، انگیزه‌ای برای کدورت یادم نیامد. سرانجام آرام همسرم را صدا زدم. پرسیدم: «خواهرت چرا این‌جوری می‌کنه؟»

به خواهرش نگاه کرد و گفت: «مگه چی‌کار می‌کنه؟!»

گفتم: «هی داره دهن‌کجی می‌کنه آخه!»

با آرنج به پهلویم زد که یعنی «هیس». بعد آرام در گوشم گفت: «دهن‌کجی نمی‌کنه که، از چند روز پیش پروتز گونه‌ا‌ش جابه‌جا شده».

بیشتر دقت کردم. راست می‌گفت. گونه‌اش کلا جابجا شده بود. هم خنده‌ام گرفت هم ناراحت شدم. این موضوع بهانه‌ای شد تا این هفته گفت‌وگویی با دکتر حسین طباطبایی، متخصص پوست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره روش‌های تهاجمی زیبایی انجام دهیم.

▪ آقای دکتر! بسیاری از خوانندگان «سلامت» پرسش‌هایی در مورد روش‌های تهاجمی زیبایی داشته‌اند. آیا روشی به نام روش درمانی تهاجمی در زیبایی وجود دارد؟

بله، درواقع یکی از معضلات و مشکل‌های جدید پزشکی در رشته پوست، همین روش‌های تهاجمی درمان در زمینه زیبایی و قرینه‌سازی پوست به‌خصوص در پوست صورت است. با گسترش روزافزون درخواست مردم برای حفظ جوانی و زیباترشدن، ابزار و لوازم مختلفی اختراع و به مرور تکمیل شد تا جوابگوی این نیاز باشد که البته این ابداعات جدید رابطه مستقیم و نزدیکی هم با دنیای تجارت و کسب درآمد برای شرکت‌ها و کارخانه‌های چندملیتی داشت.

▪ آیا واقعا استفاده از این روش‌ها برای زیبایی لازم است؟

زیبایی ظاهری یکی از معیارهایی است که خواه‌ناخواه همه افراد به دستیابی آن علاقه‌مند هستند و استفاده از ابزار، مواد و روش‌های زیبایی نیز به همین دلیل بلافاصله پس از روانه بازار شدن همه‌گیر می‌شود. کرم‌های مختلف آرایشی و بهداشتی، پروتزهای مختلف، انواع فیلرهای پرکننده ناهمواری پوستی، روش‌های جراحی پلاستیک ترمیمی و زیبایی جدید، انواع لیزرهای پوستی، سم بوتولینوم، پیلینگ شیمیایی، درم ابریژن و... انقلابی در جوان‌سازی و تصحیح ناهنجاری‌ها و نازیبایی‌های پوست و بافت نرم آن ایجاد کرده‌اند که در چند دهه قبل تصور آن هم برای افراد غیرممکن بود.

▪ چرا مردم به این روش‌های تهاجمی رو می‌آورند؟

منظور از روش‌های تهاجمی، انجام روش‌های مختلف و درمان بدون توجه کافی به عوارض جدی آن برای ارتقای سلامت و زیبایی پوست و تاخیر در پیری و استمرار جوانی است. بدیهی است پوست به عنوان آینه بدن، تاثیر زیادی در ارتباط?های اجتماعی، کسب موفقیت اداری، خانوادگی و در نتیجه رضایت‌مندی از زندگی دارد. افراد به‌دلیل قرار گرفتن در معرض قضاوت دیگران‌، همواره سعی دارند در بهترین حالت ممکن از نظر وضعیت ظاهری قرار داشته باشند.

▪ این عوارض که گفتید به چه دلیل به وجود می‌آیند؟

هر جراحی‌ای ضمن همراه داشتن نتایج مثبت، می‌تواند عکس‌العمل‌های منفی هم به بار آورد. به همین دلیل پزشکان به‌خصوص متخصصان پوست و جراحان پلاستیک، هنگامی که روش‌های درمانی مختلف را به متقاضیان جوان‌ماندن و زیبایی ارائه می‌دهند، باید برای پیشگیری از عوارض جانبی این‌گونه روش‌های زیبایی هم چاره‌جویی کنند.

▪ یعنی توصیه شما این است که این روش‌های تهاجمی زیبایی را انجام ندهیم؟

تصمیم‌گیری برای انجام دادن یا ندادن یک روش تهاجمی زیبایی به نوع‌ روش، مشکل بیمار و شرایط او بستگی دارد. بدیهی است که انجام?‌ندادن درمان‌های تهاجمی‌ای که احتمال بروز عوارض جانبی در آنها بالاست به‌خصوص در مورد عوارض جانبی ماندگار برای بیماران، ارجح است. این عوارض گاهی می‌تواند زندگی یک بیمار آرزومند زیباترشدن را چنان تغییر دهد که آرزوی بازگشت به زمان قبل از اقدام برای زیباتر شدن کند.

▪ افرادی که قصد دارند از روش‌های زیبایی استفاده کنند، چطور باید در این مورد تصمیم‌گیری کنند؟

بیماران باید بدانند هیچ روش بدون خطر و عارضه‌ای در زمینه زیبایی وجود ندارد. این عوارض می‌تواند از جزیی تا بسیار شدید و با مدت کم‌ تا طولانی یا برای همه عمر باشد، بنابراین مذاکره و کسب اطلاعات کافی در زمینه تاثیر و عوارض احتمالی روش زیبایی پیشنهادی از سوی پزشک معالج، بسیار مهم و ضروری است.

▪ مشاهده اثر مطلوب درمان در سایر افراد و توصیه اطرافیان می‌تواند معیار خوبی برای انجام‌دادن یا انجام‌ندادن این جراحی‌ها باشد؟

روش‌های مختلف جراحی زیبایی در همه افراد یکسان اثر نمی‌کند و عوامل متعددی از قبیل سن، جنسیت، ارث، بیماری‌های زمینه‌ای، مراقبت‌های قبل و بعد، نوع شغل، در معرض آفتاب‌بودن، الکل، سیگار، خواب نامناسب، استرس‌های روانی، مهارت پزشک، کیفیت مواد مورد مصرف و کیفیت دستگاه‌های مورداستفاده، زمان و فصل در نتیجه کار موثرند، بنابراین مشاهده نتایج مثبت یک روش درمانی در یک فرد، نمی‌تواند معیار تصمیم‌گیری در انجام آن روش در افراد دیگر باشد.

▪ آیا مورد جدی‌ای از عوارض روش‌های تهاجمی زیبایی تا به حال دیده شده است؟

بله، همین چند وقت اخیر بود که خبرگزاری‌های بین‌المللی گزارش دادند تعدادی از پروتزهای بزرگ‌کننده سینه ساخت یک کارخانه فرانسوی، به‌دلیل نامرغوب‌بودن دچار پارگی شده و باعث بروز سرطان پستان در تعدادی از مصرف‌کنندگان شده‌اند. این موضوع باعث شد تا دولت فرانسه در یک اطلاعیه‌ از تمام افرادی که از این پروتزها استفاده کرده‌اند، درخواست کند تا با مراجعه به بیمارستان‌ها رایگان این پروتزها را از بدن خود خارج کنند.

▪ با خارج‌کردن پروتز‌ها مشکل آنها از بین خواهد رفت؟

نه به‌طور کامل، خارج‌کردن کامل این ژل‌ها به‌دلیل اینکه در لایه‌های عمقی و مختلف پوست و بافت نرم نفوذ کرده‌اند، غیرممکن است و آثار منفی آن کم و بیش در فرد باقی خواهد ماند.

▪ این عوارض شامل چه مواردی است؟

استفاده از ژل‌های پرکننده دائمی مانند سیلیکون می‌تواند عوارض متعددی از قبیل ایجاد بیماری‌های خودایمنی (اتوایمیون)، جابه?جایی ژل، قرینه‌نشدن پوست، التهاب و عفونت و... برای فرد ایجاد کند.

▪ آیا این عوارض به دلیل مهارت‌نداشتن پزشک هم به وجود می‌آیند؟

امروزه استفاده از ژل‌های پرکننده دائمی مانند سیلیکون و انواع مشابه آن ممنوع و غیرقانونی است ولی حتی استفاده از ژل‌های پرکننده میان‌مدت و کوتاه‌مدت استاندارد هم که مجاز است، نیاز به دانش تخصصی پزشکی و مهارت پزشک دارد. در غیر این صورت برجسته‌شدن، غیرقرینه‌شدن، جابجایی ژل، درد و عفونت می‌تواند در استفاده‌کنندگان از این مواد در محل تزریقات دیده شود. از آنجا که حضور ژل در پوست یک فضای مرده ایجاد می‌کند، می‌تواند شرایط مناسبی برای رشد میکروب‌ها و عفونت‌های جدی مهیا کند.

▪ این عوارض در مورد استفاده از بوتاکس هم وجود دارد؟

تزریق سم بوتولینوم که در بین مردم به بوتاکس شهرت دارد، اگرچه یک درمان علمی و موثر در درمان چین و چروک‌های عضلانی پوست و رفع ناهمواری‌های عضلانی است، اما چنانچه به‌وسیله افراد غیرمتخصص و کم‌تجربه یا با استفاده از انواع مواد غیراستاندارد مانند بوتاکس چینی انجام شود، می‌تواند باعث بروز عوارضی مانند افتادگی پلک، ابرو و مژه‌ها، زاویه‌دار شدن ابروها، سردرد، خونریزی و عفونت در محل تزریق، ورم و قرمزی شود. حتی گزارش‌هایی از موارد مرگ در استفاده از بوتاکس چینی در مجله‌های بین‌المللی پوست منتشر شده است. بوتولیسم موجود در این ژل‌ها ۳۵۰ برابر مقدار درمانی است.

پیمان صفردوست