بینی من گوشتی است و قوز دارد

رایج ترین علل مراجعه بیماران به جراحان زیبایی

گرچه آمار مستندی در این زمینه در دسترس نیست اما به جرات می‌توان گفت اصلی‌ترین علت مراجعه بیماران به مطب جراحان زیبایی بینی شکایت از دو چیز است: گوشتی بودن و قوزدار بودن بینی.جالب اینکه تقریبا تمامی این افراد تصور درستی از مشکل واقعی بینی خود ندارند و همین باعث می شودگاهی خواستهایی غیرمعقول از جراح خود داشته باشند. برای افزایش اطلاعات شما در مورد این دو مسئله بسیار رایج؛ پای صحبت‌های دکتر محسن نراقی یکی از جراحان برجسته و صاحبنام جراحی زیبایی بینی نشستیم. (درمان‌هایی که در متن تصویرشان را مشاهده می‌کنید توسط دکتر نراقی انجام شده است.)

● تعریف بینی گوشتی و غضروفی

برخلاف نظر مردم، هر بینی که نوکش پهن بود بینی گوشتی نیست. پهن بودن نوک بینی ممکن است به دلیل رشد بیش از حد غضروف‌های بینی باشد، در حالی‌که پوست بینی ممکن است بسیار نازک باشد به حدی که ما از روی پوست شکل و آناتومی غضروف‌ها را می‌بینیم. این بینی دیگر گوشتی نیست بلکه غضروفی(استخوانی) است. در یک بینی گوشتی واقعی بافت‌غضروفی بسیار ناچیز و همه برجستگی ضخامت پوست است. نوک این بینی‌ها خیلی نرم است انگار هیچ غضروفی زیر پوست آن نیست. ولی بینی غضروفی حالت ارتجاعی بسیار زیادی دارد. جراحی هردوی این‌ها سخت است ولی نوع عمل آن‌ها با هم فرق دارد.

● وقتی پوست نازک است

اگر نوک بینی پهن یا غضروف زیاد و پوست نازک داشته باشد عمل بینی بسیار مشکل خواهد شد. ما نمی‌توانیم از یک حدی بیشتر نوک بینی را جمع کنیم چون اگر یک دفعه بخواهیم نوک بینی را خیلی جمع کنیم پوست اضافه آمده و در نتیجه حالت چروک خوردگی روی پوست ایجاد می‌شود و بعد گودی و چاله روی بینی ایجاد می‌شود. در این بینی‌ها وقتی حجم غضروف کم شد باید زیر پوست لایه‌ای از بافت همبندی قرار دهیم که پوست تقویت‌شده و ناهمواری‌های سطحی غضروفی که روی آن کار کرده‌ایم را مخفی کند.

● بینی گوشتی چیزی کم دارد

در بینی گوشتی، برخلاف تصور مردم که فکر می‌کنند بینی بافت اضافی دارد و باید از آن برداشته شود، بینی بافت کم دارد و باید به آن‌ها بافت غضروفی اضافه شود چون ساپورت غضروفی در بینی گوشتی کم است نوک بینی حالت افتاده و آویزان پیدا کرده است. درگذشته بافت گوشتی زیر پوست را خالی می‌کردند که موجب می‌شد ناهمواری‌های عمیقی روی بینی ایجاد شود. امروزه نه تنها بافت را کم نمی‌کنیم بلکه پیوندهای غضروفی در پایه بینی به‌کار می‌بریم. با این کار مثلث هرم بینی که به دلیل ساپورت ناکافی روی صورت افتاده و پهن شده، باریک‌تر شده و نوک بینی هم جمع‌تر می‌شود. برای این‌کار غضروف از تیغه بینی برداشته شده و به قاعده بینی پیوند می‌شود. تقویت پایه بینی موجب کشش نوک بینی می‌شود، بدون این‌که نیاز به دستکاری دیگری باشد.

● نوک بینی نازک زیبا نیست

در تمام بینی‌های گوشتی سعی می‌کنیم از تیز کردن نوک بینی اجتناب کنیم، چون یکی از زشت‌ترین حالت‌های چهره تیز بودن بیش از حد نوک بینی است. نوک بینی باید کمی گرد بوده و پهنای قابل‌قبولی داشته باشد نه این‌که کنار نوک ۲ چاله گود ایجاد شود. تیزی نوک بینی غیرطبیعی است و اگر نوک بیش از حد جمع شود اینطور به‌نظر می‌رسد که پره‌ها بزرگ‌تر از حد عادی هستند. در صورتی که پهنای نوک و پره یک نسبت طبیعی با هم دارند و تقریبا سهم هرکدام ۵۰ درصد است. حالا اگر نوک زیاد جمع شود، پره خودش را پهن‌تر نشان می‌دهد.

● بینی قوزدار

قوز بینی یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه بیماران برای انجام عمل زیبایی بینی است. بیمار با این شکایت که بینی من قوز دارد به ما مراجعه کرده و می خواهد قوز بینی‌اش را برداریم. ابتدا باید گفت ما ۲ نوع قوز داریم، واقعی و کاذب که باید از هم تفکیک شوند. بسیاری از بیماران قوز کاذب دارند. اگر ما یک قوز کاذب را با روش قوزهای حقیقی درمان کنیم هم بینی و هم چهره زشت شده و هم تنفس دچار اشکال می‌شود.

● اصول زیبایی بینی

وقتی از نیمرخ نگاه می‌کنیم، در نیمرخ از نظر اصول زیبایی گودترین قسمت ریشه بینی(بالای بینی) باید در محاذات پلک بالا باشد. دوم این‌که زاویه‌ای داریم بین بینی و صورت. اگر از نوک چانه خطی رسم کنیم که از لب‌ها و قاعده بینی عبور کند و به پیشانی برسد، زاویه بینی با این خط باید حدود ۳۶ درجه باشد. در واقع این زاویه در اثر جلو آمدن پایه بینی ایجاد می‌شود.

● از کجا بفهمیم قوز کاذب است؟

تشخیص قوز حقیقی و کاذب کار راحتی نیست ولی نکات تخمینی برای تشخیص این مسئله وجود دارد. اگر در نیمرخ گودترین قسمت بینی پایین‌تر از پلک بالا و مثلا در موازات مردمک است، قوز احتمالا کاذب است. این در بسیاری از دختران ایرانی دیده می‌شود. دیگر این‌که اگر قاعده(نوک) بینی را با انگشتان خود کمی به سمت جلو و بالا کشیده و در اثر آن پشت بینی صاف شود قوز کاذب است.

● بینی زیبا، بینی قدرتمند

بینی زیبا، بینی‌ای است که پشت آن قوی و قدرتمند باشد. یک بینی سرسره‌ای اصلا چهره را زیبا نمی‌کند. مردم آسیای شرقی می‌آیند بینی‌شان را عمل می‌کنند تا پشت بینی پرتر بشود آن‌وقت ما می‌رویم بینی خود را قوس‌دار می‌کنیم. بسیاری از ستاره‌های بزرگ سینما بینی خود را عمل کرده‌اند ولی نتیجه جراحی آنقدر طبیعی از کار در آمده که محال است کسی بفهمد این بینی جراحی شده. چون بینی طبیعی است و حتی کمی قوز دارد. آن چیزی هم که آکادمی جراحان پلاستیک ایالات متحده به‌عنوان یک بینی زیبا تصویرکرده، یک بینی پر است نه یک بینی با پشت کاملا صاف یا فرو رفته.

● بعد از جراحی پره پهن‌تر می‌شود

وقتی مقدار متعادلی نوک بینی جمع‌تر شد (چون ما به هیچ‌جه نباید به پره‌های بینی دست بزنیم) نسبت طبیعی پهنای بینی و نوک تازه ایجاد می‌شود. در بیمارانی که نوک بینی خیلی گوشتی یا غضروفی است این نوک آنقدر پهن است که تمام پره را پوشانده و اصلا پره قبل از عمل دیده نمی‌شود. در صورتی که در یک چهره زیبا از روبه‌رو باید ۵۰ درصد پره دیده شود. بنابراین وقتی بینی گوشتی را عمل می‌کنیم، پره باید بعد از عمل بینی نمایان‌تر باشد، نه این‌که کمتر دیده شود. این تفکر غلط است که حالا چون پره بعد از عمل نمایان‌تر شده باید کوچک‌تر شود. برخی می‌آیند و حالا پره‌ها را جمع می‌کنند که کار کاملا اشتباهی است و موجب می‌شود این دفعه نوک بینی پهن‌تر به‌نظر برسد. بنابراین نوک در حد متعادل جمع می‌شود و گرچه پره‌ها پهن‌تر به‌نظر می‌رسند اما چهره زیباتر شده و هدف هم باید همین زیباتر شدن چهره باشد نه کوچک‌تر شدن بینی. من بارها گفته‌ام کوچکی الزاما به معنی زیبایی نیست. در بینی باید همه اجزا خود را نشان بدهند، نه این‌که یک بخش را به خاطر سایر بخش‌ها آنقدر کوچک کنیم که تعادل ظاهری به هم بخورد.

● بینی های بین‌المللی

در هر جای دنیا بینی‌ها با هم فرق می‌کنند. بینی ایرانی با بینی اروپایی فرق دارد. بینی اروپای شرقی و غربی با هم فرق دارند. در مناطقی از اروپا ارتفاع قاعده بینی خیلی زیاد است یا در یونان و ایتالیا ریشه بینی خیلی پر است که به آن بینی رومی می‌گویند. حالا در ایران در اکثر مردم ارتفاع قاعده بینی کم است یعنی جلو آمدگی نوک بینی کم است(بیمار اصطلاحا under projected است) و ریشه بینی گودتر از حد عادی است. پس ۲ کمبود و نقطه ضعف در بینی‌های ایرانی وجود دارد. این ۲ مسئله موجب بروز قوز کاذب در بسیاری از بیماران می‌شود. طبعا بین ۲ فرورفتگی در بالا و پایین بینی پشت بینی محدب و قوزدار به‌نظر می‌رسد.

● مطلق به معنای مطلق وجود ندارد

در اینجا ما با یک طیف سر و کار داریم؛ افرادی که مطلقا قوز کاذب دارند تعدادشان کم است. افرادی هم که مطلقا قوز حقیقی دارند هم تعدادشان زیاد نیست. اکثر افراد جامعه ما در وسط طیف هستند یعنی ترکیبی از قوز حقیقی و کاذب در آن‌ها دیده می‌شود. این تبحر جراح است که بتواند بخش حقیقی و کاذب قوز را از هم تفکیک کرده و با هرکدام مطابق شرایط خاص خودشان رفتار کند. اگر تمام قوز را حقیقی فرض کرده و بخواهیم همه آن را برداریم صورت زشت می شود. بنابراین در راینوپلاستی بینی‌های قوزدار، اول بینی و صورت آنالیز می‌شود. اگر قوز مطلقا کاذب باشد اصلا از آن برنمی‌داریم بلکه با پیوندهای غضروفی پایه بینی را تقویت کرده و گودی ریشه آن را پر می‌کنیم. یک نکته دیگر این‌که وقتی قوز کاذب بیمار برداشته شود معمولا بیمار دچار مشکل تنفسی می‌شود چون قوز کاذب وقتی قطع و برداشته شود اتصال غضروف‌های طرفی به تیغه بینی از هم جدا شده و ساختار بینی فرو می‌ریزد و راه تنفسی بسیار تنگ می‌شود.

● بیمار که جراحی نخوانده!

شاید در نگاه اول چنین بینی‌ای قوزدار به‌نظر برسد. یک دختر نوجوان ۱۶ ساله که اصول آنالیز چهره را نمی‌داند. پس می‌آید و می‌گوید بینی من قوز دارد و این قوز را بردار. او از من زیبایی می‌خواهد ولی به این زبان می‌گوید که قوز را بردار چون فکر می‌کند با این کار بینی‌اش زیبا می‌شود. حالا آیا من که جراح زیبایی هستم باید به حرف این دختر خانم گوش بدهم و قوز کاذب را بردارم؟ اگر من جراح آنالیز چهره را بلد باشم هدفم را می‌گذارم بر زیبا کردن چهره و بینی، نه الزاما برداشتن قوز. جراح زیبایی باید این نقاط کمبود را برای بیمار تقویت کند. بیماران بسیاری هستند که قوز کاذب را برداشته‌اند. بینی صاف شده ولی بیمار می‌گوید صورتم زشت شده، حالت چشم‌هایم عوض شده و... این تغییر حالت چهره به دلیل این است که به‌جای تبعیت از قواعد آنالیز زیبایی چهره، کار دیگری انجام شده است.

● قوزهای ترکیبی

اگر قوز ترکیبی از حقیقی و کاذب باشد قبل از این‌که بخواهیم چیزی از آن را برداریم ابتدا موقعیت ریشه (قسمت بالای) بینی و قاعده (یا نوک) بینی را اصلاح می‌کنیم. یعنی با پیوند قاعده(نوک) بینی را جلو آورده و گودی ریشه بینی را هم پر می‌کنیم و بعد اگر قوز باقی مانده بود آن‌وقت بخش باقیمانده را برمی‌داریم. مزیت این کار این است که بافت کمتری برداشته شده و بینی فرم طبیعی‌تری به‌خود می‌گیرد. در نتیجه شکل بینی در تناسب با صورت زیباتر به‌نظر رسیده و تنفس بیمار هم بهتر می‌شود.

● راهنمایی بیمار

جراح باید وقت و حوصله به خرج دهد و با توضیح ساده آنالیز چهره بیمار را توجیه کند که مشکل برجستگی پشت بینی نیست بلکه افتادگی نوک و گودی ریشه بینی است. بدین ترتیب اغلب افراد متوجه شده و شرایط را می‌پذیرند، ولی این‌که صرفا به گفته بیمار توجه کنیم صحیح نیست، چون ممکن است توقعات بیمار غیرعلمی و مخالف اصول زیبایی باشد. جراحی بینی سلیقه‌ای نیست. کسی نمی‌تواند بگوید من می‌خواهم بینی‌ام دقیقا اینطوری یا آنطوری بشود. بهترین حالت برای هر بینی فقط یک حالت است نه چند حالت. این یک حالت، براساس نتایج آنالیز زیبایی صورت، امکانات بافت بینی و حفظ راه تنفسی بینی به دست می‌آید که در تمام دنیا اصولی ثابت و مشخص دارد.