چنگیز در مغولستان, کوروش بزرگ در ایران...

چنگیزخان حاکم خونریزوکشورگشای مغولان برای ما ایرانیان نمادی کامل از وحشی گری، کشتار، خون ریزی، تخریب و ویرانی است. با هجوم او به مرزهای شرقی‌ی کشورمان، روزگار تبهگنی و ناآبادی …

چنگیزخان حاکم خونریزوکشورگشای مغولان برای ما ایرانیان نمادی کامل از وحشی گری، کشتار، خون ریزی، تخریب و ویرانی است. با هجوم او به مرزهای شرقی‌ی کشورمان، روزگار تبهگنی و ناآبادی چنان بر سرمان سایه افکن، که بی راه نیست اگر بگوییم هنوز هم تحت تاثیر آن هستیم. اما هدف از این نوشته شرح حمله‌ی مغول و یا بازخوانی‌ی زندگی‌ی او نیست. مقصود ما تفاوت دو دیدگاه است که در دو کشور ایران و مغولستان این روزها جاری است.

تموچین پس از به قدرت رسیدن بر قبیله اش نام چنگیز خان را برای خود انتخاب کرد. او چندی بعد با متحد ساختن قبایل پراکنده ی مغول، مقدمات تاسیس امپراتوری‌ی مغول را فراهم‌کرد. در سال ۵۹۹ خ او به مرزهای خوارزمشاهیان رسید و با فتح ایران مرزهای امپراتوری اش را به اروپا رساند. بدین ترتیب چنگیزخان پهناورترین امپراتوری‌ی یکپارچه‌ی دنیا را برپاکرد. مرزهای این امپراتوری از شرق آسیا و شبه جزیره‌ی کره آغاز شده با گذشتن از بخشی از چین، پاکستان، افغانستان، ماورالنهر، ایران، عراق، ترکیه، بخشی از روسیه به مرزهای اروپارسد.

چنگیزخان باوجود چهره‌ی خون‌ریز و ستیزه جوی اش در میان دیگر مردمان به عنوان نماد قدرت و اتحاد مغولستان و پدر قوم مغول محسوب می شود. بدین روی بانک مرکزی مغولستان تصویری از چنگیز خان را برروی اسکناس ۵۰۰ توگریکی(واحد پول مغولستان) چاپ کرده و احترام فوق العاده ای بر این شخصیت ددمنش که سرزمین های بسیاری را به خاک و خون کشید، می‌گذارند.

کوروش بزرگ بنیان گزار امپراتوری ایران چهره ی شناخته شده جهانی است و ما نیز به خوبی او را می‌شناسیم و کارها و جایگاه او را نیک می‌دانیم و نیاز به توضیحی نیست. نکته ی جالب در مورد وی روحیه انسان دوستی و احترام به سایر ملت هاست که در تاریخ نقل شده است. و از آن مهم تر منشور حقوق بشر که امروزه به تایید سارمان ملل هم رسیده است.

تفاوت جایگاه این دو امپراتور نیاز به اثبات ندارد. اما آنچه این میان جای شگفتی دارد آن است که تصویری نه از خود او نه از بناهای به جای مانده از او بر روی هیچ یک از اسکناس های چاپ شده وجود ندارد. اسکناس هر کشور، سندی از فرهنگ و تاریخ آن سرزمین و نشانی از فرهنگ اوست. اما این جای خالی و نشان پرسش همچنان به جاست. شوربختانه این که ما نه تنها این گونه به او بی حرمتی می‌کنیم که آرامگاه اش را که یکی ازمفاخر ملی ی ما و میراث فرهنگی مان و جزو آثار ثبت شده در یونسکو هم هست امروزه به تقدیر سپردیم تا غرقه در سیلاب بی مبالاتی و کم توجهی ما شود و مایه نکوهش جهانیان و آیندگان.