مردی که هیچ گاه در غبار زمان گم نمی شود

استاد «پرویز شهریاری» چهره همیشه ماندگار آموزش ریاضیات ایران

استاد «پرویز شهریاری» بامداد جمعه، ۲۲ اردیبهشت در بیمارستان‌ جم تهران بر اثر سکته قلبی چشم از جهان فروبست و پیکرش در آرامگاه زرتشتیان تهران در قصر فیروزه آرام گرفت. این استاد یکی از پرافتخارترین استادان ریاضی کشور بود که بسیاری از استادان امروز ریاضیات در دانشگاه‌های سراسر کشور و دیگر کشورهای جهان به شاگردی ایشان مباهات می‌کنند. او در سال ۱۳۴۵، نشان درجه یک علمی کشور را دریافت کرد. در بیست و ششمین کنفرانس ریاضی کشور که فروردین ماه ۱۳۷۴ در کرمان برگزار شد، به پاس یک عمر تلاش علمی و آموزشی استاد پرویز شهریاری، از او به عنوان پیشکسوت ریاضی تجلیل شد. در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۷۸ نیز در نخستین کنفرانس آموزشی ریاضی در اصفهان و سومین گردهمایی شکوفه‌های ریاضی در دانشکده علوم ریاضی دانشگاه شهید بهشتی، از وی تقدیر شد. در سال ۱۳۷۹ به مناسبت سال جهانی ریاضیات (سال ۲۰۰۰) در مراکز مختلف به عنوان پیشکسوت از استاد شهریاری تجلیل شد و در اردیبهشت ماه ۸۱ در مراسمی ویژه با حضور وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری، دکترای افتخاری ریاضی دانشگاه کرمان به استاد اعطا شد. در سال ۱۳۸۴ نیز، به عنوان «چهره‌ماندگار» رشته آموزش ریاضیات برگزیده شد.

نخستین کتاب شهریاری در سال ۱۳۲۷ به چاپ رسید و در فروردین سال بعد برای نخستین بار به اتهام فعالیت‌های سیاسی و ضدسلطنتی برای مدت سه ماه روانه‌ بازداشتگاه شد و از شرکت در امتحان نهایی باز ماند. «پرویز شهریاری» در دوران زندان، زبان روسی را که یکی از مهم‌ترین زبان‌های علمی روزگار بود، به طور کامل فراگرفت و به این ترتیب توانست در طول بیش از نیم قرن تلاش‌های علمی، ده‌ها کتاب علمی را از زبان روسی به فارسی ترجمه کند. شهریاری جوان در سال ۱۳۲۹ (یعنی زمانی که هنوز در زندان بود) یک مجموعه کتاب درسی ریاضی دوره اول دبیرستان را تالیف کرد و نخستین اثر ترجمه‌ خود را که یادگار دوران زندان بود، در سال ۱۳۳۱ با عنوان «تاریخ حساب رنه تاتون» منتشر کرد. «پرویز شهریاری» استاد ریاضیات و سردبیر مجله‌ «وهومن»، پس از ۸۶ سال زندگی پربار علمی و فرهنگی درگذشت. سردبیری نشریه‌ «چیستا» از جمله‌ دیگر فعالیت‌های علمی و فرهنگی استاد است که از شهریور ماه ۱۳۶۰ تاکنون تداوم داشته است.

علاوه بر این، وی ناشر ماهنامه‌ «دانش و مردم» نیز بود. وی بیش از ۳۰۰ جلد کتاب تالیف و ترجمه کرده ‌بود. از این استاد بزرگ بیش از صد عنوان کتاب درسی ریاضیات، از جمله دوره‌ کتاب‌های درسی ریاضی سه سال اول دبیرستان نظام قدیم، دوره‌ کامل ریاضیات دبیرستانی و کتاب‌های مسایل مربوط به آن و جبر سال سوم رشته‌ ریاضی فیزیک و سه جلد کتاب آنالیز ریاضی، بیش از ۹۷ کتاب کمک درسی به صورت ترجمه و تالیف، حدود ۲۰ کتاب در زمینه‌های مختلف تاریخ، فلسفه، کاربرد و آموزش ریاضیات و ۹ جلد کتاب سرگرمی در ریاضیات به دانش‌آموزان و دانش‌پژوهان ریاضی کشور ارایه شده است.

هر چند بیشتر مردم وی را به عنوان مولف و مترجم کتاب‌های ریاضی می‌شناسند، اما واقعیت آن است که استاد «شهریاری» علاوه بر نشر آثار بسیار در این زمینه، کتاب‌های دیگری در زمینه‌های مختلف تالیف یا ترجمه کرده‌ که در این ارتباط می‌توان به کتاب‌های «دانشمندان و هنرمندان»، «خانه‌ اهریمن»، «دانش و شبه‌دانش»، «دو درس کوتاه درباره‌ دیرین‌شناسی»، «قطاری که در بعد چهارم گم شد» و «نظریه‌ نسبیت در مساله‌ها و تمرین‌ها» اشاره کرد. این ریاضیدان پرتلاش همچنین از سال ۱۳۲۵ تاکنون حدود یک هزار مقاله در نشریات مختلف به ویژه نشریه‌های علمی و ریاضی به چاپ رسانده است. گروه علم ضمن عرض تسلیت درگذشت این استاد گرامی، شرح کوتاهی از زندگی وی را تقدیم می‌کند.