راهنمای مراقبت از آنفلوانزای پرندگان

آفلوانزای حیوانی در اكثر گونه های پرندگان و اسب و خوك و بسیاری از پستانداران مشاهده می شود ولی بجهت امكان پرواز و تنوع سوشهای ویروس انفلوانزای مشاهده شده در پرندگان و خطر انتقال آن به انسان , آنفلوانزای پرندگان دارای اهمیت خاص می باشد

آنفلوانزای پرندگان و اهمیت انتقال آن به انسان

انفلوانزای حیوانی در اكثر گونه های پرندگان و اسب و خوك و بسیاری از پستانداران مشاهده می شود ولی بجهت امكان پرواز و تنوع سوشهای ویروس انفلوانزای مشاهده شده در پرندگان و خطر انتقال آن به انسان ، آنفلوانزای پرندگان دارای اهمیت خاص می باشد.آنفلوانزای پرندگان یكی از بیماریهای عفونی شناخته شده گونه های مختلف پرندگان است كه دراثر عفونت ناشی از برخی از سویه های تیپ A ایجاد می شود . این بیماری حدود ۱۰۰ سال قبل در بین پرندگان ایتالیا حادث گردیده و سپس به سایر نقاط جهان نیز منتشرشده است به نظر می رسد كلیه پرندگان نسبت به این بیماری حساس بوده ولی میزان حساسیت آنها ممكن است متفاوت باشد . طیف علائم بالینی درپرندگان مختلف متفاوت بوده و قادر به ایجاد بیماری خفیف تا بسیارشدید ، مسری و كشنده می باشد . شكل شدید و كشنده بیماری ، دارای شروع ناگهانی بوده ازشدت بالایی برخوردار است و سریعاً‌ منجر به مرگ می‌شود به طوری كه میزان مرگ ناشی از آن در حدود۱۰۰% می باشد . همچنین مشخص شده است كه ماكیان دریایی و مخصوصاً‌ اردك های وحشی ، مخازن طبیعی این ویروس ها بوده در مقابل ابتلاء به بیماری حاصله ، شدیداً مقاومند و از طرفی ماكیان های اهلی و از جمله مرغ ها و بوقلمون ها بویژه در مقابل اشكال همه گیر و سریعاً كشنده بیماری ، حساس می باشند .حدود ۱۵ ساب تایپ از ویروسهای شناخته شده آنفلوانزا قادر به ایجاد بیماری در پرندگان بوده و لذا پرندگان به عنوان مخازن این ویروسها به حساب می آیند . ولی تاكنون كلیه طغیان های ناشی از سویه های شدیداً بیماریزای ویروس آنفلوانزای پرندگان ناشی از ساب تیپ های H۵ و H۷ بوده اند . لازم به تأكید است كه تماس مستقیم یا غیر مستقیم پرندگان اهلی با پرندگان مهاجر آبزی ، ، یكی از علل شایع وقوع همه‌گیری آنفلوانزا در بین پرندگان اهلی به حساب می آید و مراكز فروش پرندگان زنده نیز نقش مهمی در انتشار همه گیری، ایفا می نمایند . از طرفی قرنطینه كردن مرغداری های آلوده و معدوم نمودن پرندگان بیمار یا تماس یافته ، جزو اقدامات كنترلی استاندارد به منظور جلوگیری از انتشار به سایر مرغداری ها در سطح یك كشور به حساب می آید . زیرا این ویروس ها معمولاً‌ از قابلیت سرایت بالایی برخوردار بوده و به سرعت به مرغداریهای دیگر نیزمنتشر می شوند و علاوه بر این ها ممكن است به صورت مكانیكی و توسط وسایل و تجهیزات ، غذاها ، قفسه ها و لباس های آلوده ، نیز انتشار یابند و همه گیریهایی ایجاد كنند كه در صورت عدم اجرای اقدامات كنترلی فوری و مراقبت دقیق به مدت چندین سال ادامه یابند . مثلاً انفلوانزای پرندگان می تواند در اكثریت گونه های پرندگان روی دهد. پرندگان مهاجر (وحشی و اهلی) مخازن طبیعی و عمده ویروسهای انفلوانزا هستند.پرندگان وحشی معمولا بدون علامت می باشند و ویروس را برای مدت طولانی دفع می كنند .خطر گستــرش جهانی آنفلوانزای بسیار بیماریــزای پــرندگــان: که بوسیله آنفلوانزای A ( H۵N۱ و H۷ احتمالاً سایر موارد ) در جمعیت حیوانات بخصوص ماكیان ایجاد می گردد و می تواند به انسان منتقل شود ، توجه به بهداشت عمومی را طلب می كند . نه تنها این ویروس انسان را آلوده می كند و موجب بیماری شدید بامیزان مرگ بالا می گردد بلكه این توانایی را دارد كه خود را با انسان تطبیق دهد و به عنوان یك عامل بالقوه بیماریزا برای انسان مطرح گردد یا با سایر ویروس های آنفلوانزای انسانی تركیب و موجب پدیدار شدن یك عامل بیماریزا با توانایی ایجاد پاندمی شود .ویروس های آنفلوانزای پرندگان به طور طبیعی غیراز پرندگان و خوك باعث ایجاد عفونت در سایر گونه ها نمی شوند ولی درسال ۱۹۹۷ برای اولین بار ابتلاء انسان به آنفلوانزای تایپ A نیز در هنگ كنگ به اثبات رسید و با ابتلاء ۱۸ نفر باعث مرگ ۶ نفر آنان شد . این همه گیری كه نوپدیدی آنفلوانزای پرندگان در انسان نیز به حساب می آید مقارن با همه‌گیری آنفلوانزای بسیار كشنده پرندگان در آن كشور بوده و با معدوم كردن ماكیان اهلی ، به سرعت فروكش كرده و همچنین در آن همه گیری تماس بسیار نزدیك انسان‌های بیمار با پرندگان ، انتقال مستقیم از پرندگان بیمار به انسان و حالت مخزنی پرندگان به اثبات رسیده است .

اهداف مراقبت آنفلوانزای پرندگان در انسان:

۱-پیگیری موارداحتمالی آلودگی در انسان و هوشیار كردن نظام بهداشتی

۲-انجام اقدامات لازم بلافاصله پس از بروز در پرندگان

۳-پیگیری احتمال تغییر روند انتقال آنفلوانزای H۵ /A ( آنفلوانزای A نوع H۵ N۱ ) از انسان به انسان

۴-انجام به موقع اقدامات پیشگیرانه بوسیله واكسن و دارو

۵-رعایت اصول محافظتی در كاركنان شاغل در مرغداریها

۶-ثبت و گزارش موارد مشكوك انسانی

۷-درمان موارد مشكوك انسانی

افراد تحت مراقبت آنفلوانزای پرندگان :

در ایران كه هنوز آنفلوانزای A/H۵ به عنوان یك عامل بیماریزا در انسان یا جمعیت حیوانات ثبت وگزارش نشده است مراقبت بیماران بر اساس بروز موارد آنفلوانزا در پرندگان و بخصوص مرغداری ها وافرادی كه از مناطق آندمیك بیماری در پرندگان مراجعت كرده اند انجام می پذیرد . لذا بروز بیماری در مرغداریها بر اساس گزارشات اداره كل دامپزشكی پیگیری می شود .

موارد زیر درمعرض خطر ابتلاء از حیوانات هستند :

*تماس های شغلی ، مشاغل در معرض خطر شامل :‌كارگران مزارع یا ماكیان اهلی (مرغداری ها، پرورش اردك ، بوقلمون و شتر مرغ )‌و خوك ، سایر كارگران فعال درمزارع ماكیان اهلی شامل افرادی كه آنها را می گیرند ودر قفس می گذارند ، یا پرندگان را حمل می كنند ، پرندگان مرده را معدوم می كنند ، افرادی كه درمغازه های فروش حیوانات زنده كار می كنند .

*آشپزها و مشاغل مشابه كه با ماكیان اهلی زنده یا اخیراً كشته شده سروكار دارند .

*فروشندگان پرندگان دست آموز

*دامپزشكان شاغل در صنعت طیور

*افرادی كه در آزمایشگاه هایی كه نمونه ها برای ویروس های آنفلوانزای A/H۷ , A/H۵ بررسی می شوند ، فعالیت دارند .

---