زمینی که پاک نیست

زمین دیگر پاک نیست، حتی اگر روزی را هم برای آن در نظر بگیرند. آلودگی زمین هر روز بیشتر از روز پیش می‌شود. اما هیچ‌کدام از بیلبوردهای فراوان شهرهای ما حرفی از زمین پاک نمی‌زنند. …

زمین دیگر پاک نیست، حتی اگر روزی را هم برای آن در نظر بگیرند. آلودگی زمین هر روز بیشتر از روز پیش می‌شود. اما هیچ‌کدام از بیلبوردهای فراوان شهرهای ما حرفی از زمین پاک نمی‌زنند. شاید مسوولان محیط زیست تنها در روز زمین پاک از آن حرف بزنند اما عمل تنها در حد حرف باقی می‌ماند.

هیچ بروشور آموزشی در زمینه بازیافت و تفکیک زباله بین شهروندان توزیع نمی‌شود، در حالی که جدی‌ترین چالش پیش روی آنها که نگران محیط زیست هستند عدم فرهنگسازی و فقدان آموزش در این زمینه است. آلودگی آب‌ها، دفع غیربهداشتی زباله و استفاده بی‌رویه از سموم کشاورزی همچنان ادامه دارد. تخریب تالاب‌ها، تخریب جنگل‌ها، ساخت ویلا در زمین‌های کشاورزی و جنگل‌ها، آلودگی هوا، آلودگی آب رودخانه‌ها، آلودگی آب‌های زیرزمینی به وسیله فاضلاب‌های شهری و... گویای تخریب زمین ماست و این نتیجه بی‌توجهی کامل به محیط زیست کشور است.

نشت نفت از لوله‌های فرسوده انتقال نفت، آلودگی دریا در اثر آلودگی کشتی‌ها و نفت‌کش‌ها و آلودگی آب‌های زیرزمینی مجاور پالایشگاه‌های کشور، نمونه‌های دیگری از تعامل بد صنعت با محیط زیست در کشور است.

قانون خوب، اجرای بد

ایران جزو معدود کشورهایی است که یکی از اصول قانون اساسی آن به حفاظت از محیط زیست اختصاص یافته است و همچنین از لحاظ قانون‌های محیط زیستی یکی از کامل‌ترین قوانین دنیا را دارد.

طبق اصل پنجاهم قانون اساسی، حفاظت از محیط زیست یک وظیفه عمومی و کلی است و این به معنای مسوولیت تمام ارگان‌ها و قوای کشور بویژه قوه مجریه برای مدیریت امور محیط زیست و جلوگیری از آلودگی و تخریب غیرقابل جبران حتی در قبال فعالیت‌های توسعه‌ای، صنعتی و اقتصادی است.

همچنین براساس سند چشم انداز ۲۰ ساله و سیاست‌های کلان که توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب و به تایید رهبر معظم انقلاب رسیده است، حفظ محیط زیست و منابع طبیعی یکی از بندهای قابل توجه این اسناد است.

در قانون برنامه چهارم توسعه، یک محور از محورهای شش‌گانه به حفظ محیط زیست و آمایش سرزمین اختصاص دارد و یک فصل کامل (فصل پنجم) حاکی از ضرورت حفاظت از محیط زیست و اختیارات دولت و سازمان مربوط برای تحقق اهداف برنامه است.

طبق ماده ۱۳۵ قانون برنامه چهارم توسعه، حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی در میان امور مهم از قبیل حاکمیتی، زیربنایی، تصدیگری اجتماعی و غیره در شمار مهم‌ترین امور یعنی امور حاکمیتی به رسمیت شناخته شده است.

طبق نظر حقوقدانان، قانون اساسی ایران پس از قانون اساسی نروژ دومین قانونی است که در تدوین اصول خود به محیط زیست پرداخته است.

ولی اجرای ضعیف این قوانین و در بیشتر موارد عدم اجرای آن موجب شده محیط زیست در معرض جدی نابودی قرار گیرد. این موضوع تاثیر مستقیمی بر سلامت تمام ایرانیان دارد.

روز زمین پاک تنها بهانه‌ای است برای یادآوری آنچه بی‌آن حیاتی نیست و بهانه‌ای است برای تلنگری به دولتمردان و شهروندان تا حداقل برای حفظ سلامت خود هم که شده به فکر سلامت سیاره سبز باشند.