نگاهی گذرا به فناوریVOIP و استانداردهای آن

شبكه های مخابراتی به عنوان جزء جدایی ناپذیر زندگی امروز بیش ترین سهم را در تبادل اطلاعات و اخبار به عهده دارند این فناوری كه قدمتی بیش از صد سال دارد, صورت پیشرفته تری به خود گرفته است و خود را با نیازهای جدید تطبیق داده است تا به صورت امروزی درآمده است

●VOIP چیست؟

شبكه‌های مخابراتی به عنوان جزء جدایی ناپذیر زندگی امروز بیش‌ترین سهم را در تبادل اطلاعات و اخبار به عهده دارند. این فناوری كه قدمتی بیش از صد سال دارد، صورت پیشرفته‌تری به خود گرفته است و خود را با نیازهای جدید تطبیق داده است تا به صورت امروزی درآمده است.

امروزه انتقال تماس، كنفرانس های تلفنی، نمایش‌گر شماره تلفنی و ... همه و همه سرویس هایی هستند كه از سوی مراكز مخابراتی و بر پایه شبكه‌های مخابراتی ارایه می‌شوند. با وجود این، هنوز مشكلات حل نشده بسیاری در شبكه‌های مخابراتی موجود است كه نیاز به بررسی بیش‌تر دارد. مواردی نظیر هزینه بالای نگه‌داری این شبكه‌ها، ارایه‌ی دشوار سرویس های جدید،‌ هزینه‌ی بالای نصب و راه اندازی و گسترش شبكه‌های مخابراتی و ناتوانی در ارایه‌ی خدمات خاص از این مشكلات هستند.

با مطرح شدن شبكه‌های كامپیوتری (به خصوص اینترنت) و امكان برقراری ارتباط به صورت سوییچ بین بسته‌های داده (Packet Switching) ارسال داده بر روی این شبكه‌ها به صورت جدی مطرح شد و در تمامی موارد موفقیت آمیز نمود. اگر زمانی دستگاه های فكس و تلكس بر روی شبكه‌های مخابراتی سنتی متن و تصویر را از جایی به جای دیگر منتقل می‌كردند، امروزه پست الكترونیكی و پیام‌های بین كامپیوتری این جای‌گاه را به دست آورده‌اند، به نحوی كه صورت قدیمی ارسال اطلاعات را تحت شعاع خود قرار داده‌اند.

در جایی كه اطلاعات منتقل شده بر روی شبكه‌های كامپیوتری شكل صوتی به خود بگیرند VOIP (Voice Over IP) مطرح می‌شود. البته شایان گفتن است كه برای داشتن یك ارتباط از نوع VOIP باید شبكه‌ای بر پایه پروتكل IP داشته باشیم. حال با توجه به این كه بزرگ‌ترین شبكه بر پایه VOIP شبكه اینترنت است، به طور معمول از این فناوری به عنوان منتقل كننده صدا بر روی شبكه اینترنت یاد می‌شود.

●انواع مكالمات با استفاده از VOIP

با تفكیك كاربران نهایی گفت‌وگوهای صوتی به دو شكل دستگاه متصل به شبكه IP و دستگاه متصل به شبكه مخابراتی سنتی، سه نوع مكالمه را می‌توان متصور شد:

ابزار VOIP با ابزار VOIP: طی این مكالمه دو وسیله كه به شبكه مبتنی بر IP متصل هستند با یكدیگر ارتباط بر قرار می‌كنند.

ابزار VOIP با تلفن سنتی: در این نوع مكالمه وسیله متصل به پروتكل IP با دستگاه تلفنی كه به شبكه مخابراتی سنتی متصل است ارتباط بر قرار می‌كند. در این صورت یك دستگاه متصل به IP نقش واسط را در تبدیل اطلاعات از شبكه IP به شبكه مخابراتی سنتی به عهده دارد.

تلفن سنتی با تلفن سنتی: این نوع مكالمه به طور معمول به دلیل مسافت بالای بین دو فرد بر قرار كننده مكالمه و به منظور صرفه‌جویی در هزینه گفت‌وگو شكل می‌گیرد. در این نوع ارتباط هر یك از دو تلفن توسط شبكه مخابراتی سنتی به یك دستگاه متصل به شبكه IP مرتبط می‌شوند و ارتباط VOIP بین این دو دستگاه كمكی شكل می‌گیرد. ارتباط تلفنی با استفاده از كارت‌های تلفن رایج در بازار از این نوع است.

با اندكی توجه به سه مورد بالا متوجه می‌شویم كه موارد ۲ و ۳ مطرح شده در بالا با استفاده تركیبی از شبكه مخابراتی سنتی و شبكه IP برقراری ارتباط صوتی را ممكن می‌سازند. انواع دیگر مكالمات VOIP نیز وجود دارد كه بررسی آن‌ها نیاز به مقدماتی دارد كه در حوصله‌ی این مقاله نمی‌گنجد:

▪( Virtual Station) ایستگاه مجازی به ایستگاه مجازی

▪ایستگاه مجازی به شبكه كامپیوتری

▪شبكه كامپیوتری به شبكه كامپیوتری

●تجارت بزرگ در زمینه VOIP

امروزه VOIP و انتقال صوت بر پایه این فناوری به صورت یك تجارت بزرگ در آمده است كه هم‌چنان روند رو به رشد بالایی دارد. مزیت اصلی این نوع مكالمات برای كاربران، هزینه پایین آن است كه موجب ترجیه آن به شبكه های مخابراتی سنتی می‌شود.

این تجارت از سه دیدگاه قابل بررسی است:

●فروش تجهیزات ساختاری: به منظور رسیدن به كارایی بالاتر و كیفیت بهتر صدا در مكالمات VOIP، نیاز به استفاده از تجهیزات ویژه ای در شبكه های مبتنی بر IP است. انواع مسیردهنده (Router)های VOIP، سوییچ‌های شبكه خاص این كاربرد و دروازه(Gateway) های ویژه و ... از این تجهیزات هستند. شركت سیسكو در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹ تعداد یك میلیون عدد از این تجهیزات را فروخت، در حالی كه در سال ۲۰۰۰ به تنهایی یك میلیون عدد دیگر از این تجهیزات توسط این شركت به فروش رسید. این آمار خود بیان‌گر سرعت رشد این فناوری است.

فروش گوشی های تلفنی جدید: برای پشتیبانی بهتر فناوری VOIP گوشی‌های تلفنی خاصی ساخته شده‌اند كه خود به طور مستقیم به شبكه مبتنی بر پایه IP (برای مثال اینترنت) متصل می‌شوند و می‌توانند اطلاعات را در قالب بسته‌های داده بر روی این شبكه منتقل نمایند. تا سال ۲۰۰۱ در آمد ناشی از فروش این گونه گوشی‌ها برای سازنده‌های آن‌ها حدود یك میلیارد دلار بود كه پیش بینی شده است تا سال ۲۰۰۶ این رقم به پنج میلیارد دلار افزایش یابد.

ارایه خدمات در قالب مراكز تلفنی نسل بعد: با وجود عدم وابستگی تكنولوژی VOIP به مراكز مخابراتی،‌ به منظور ایجاد سهولت در برقراری ارتباط (برای مثال توزیع شماره تلفن به كاربران) و ارایه سرویس‌های مختلف مراكز تلفنی VOIP بر روی شبكه اینترنت شكل گرفته‌اند كه پیش‌بینی می‌شود این مراكز در آینده دارای درآمد بالایی باشند.

●تهدیدهای VOIP برای تجارت‌های كنونی

همواره با پدید آمدن یك فناوری جدید در عرصه‌های گوناگون،‌ فناوری‌های قبل در معرض انحطاط قرار می‌گیرند. فناوری اطلاعات و ارتباطات نه تنها از این قاعده مستثنا نیست، بلكه چنین وضعیتی در آن بیش از سایر حوزه‌ها احساس می‌شود. با شكل گیری تكنولوژی VOIP حوزه های متنوعی از جمله مكالمات تلفنی معمولی، ارتباط از طریق نمابر و حتا استفاده از پست الكترونیكی دچار تهدید شده‌اند. در كشورهای مختلف دنیا به منظور جلوگیری از این ضررهای مالی و یا به منظور تطبیق با شرایط جدید تدابیر مختلفی اندیشیده شده است. برای مثال در كشورهایی مانند سوئد و یا برخی از ایالات آمریكا به طور كامل به این تكنولوژی روی آورده شده است و VOIP به عنوان جای‌گزینی برای تلفن های سنتی در نظر گرفته شده است،‌ در حالی كه در برخی از كشورها از جمله پرتغال و یا امارات متحده عربی، به طور كامل این تكنولوژی ممنوع شده است.

---