چه شانه ای بخریم

بچه تر که بودم, هر شانه و برسی که در خانه داشتیم, با یک مشخصه و ویژگی خاص برای من تعریف شده بود

بچه‌تر که بودم، هر شانه‌ و برسی که در خانه داشتیم، با یک مشخصه و ویژگی خاص برای من تعریف شده بود. شانه قرمز بزرگ پلاستیکی دندانه‌دندانه‌ که معمولا در حمام از آن استفاده می‌شد، برس فلزی مادرم که شاخک‌هایش مثل سوزن ته‌گرد‌هایی بود که نوک آنها تیز نبود، برس دسته چوبی عذاب‌آور و مدوری که شاخک‌هایش موهای زبر بود و مصیبت موقع سشوار کشیدن ما بود و شانه‌ کائوچویی و خوش‌دست پدر که دوست داشتم همیشه با آن موهایم را شانه بزنم.

آن روزها شانه فقط شانه بود و مردم زیاد به اینکه هر شانه چه خواصی دارد و چه کسانی بهتر است از چه شانه‌هایی استفاده کنند توجه نداشتند، ولی انگار این روزها اوضاع خیلی متفاوت شده است. هر روز از گوشه و کنار خبرهای متفاوتی درباره فواید و زیان‌های شانه‌ها و برس‌های مختلف می‌شنویم که حتی گاهی با هم متناقض است.

فروشنده یکی از فروشگاه‌های یک مرکز خرید در شمال‌غرب میدان ولی‌عصر که فقط شانه و برس می‌فروشد، می‌گوید: «در این سال‌ها شانه‌ها و برس‌های متنوعی وارد بازار شده است. به نحوی که این محصولات هم برندهای مختلفی پیدا کرده‌اند.» او درمورد انواع مختلف شانه می‌گوید: «شانه‌ها در حال حاضر به ۲ نوع ساده و دارای ویژگی‌های خاص تقسیم می‌شوند. انواع ساده معمولا تفاوت خاصی با هم ندارند و فقط از نظر جنس با هم متفاوتند.»

این فروشنده اضافه می‌کند: «شانه‌های کائوچویی و چوبی از انواعی هستند که الان بیش از بقیه طرفدار پیدا کرده‌اند و مشتری‌های بیشتری سراغشان را می‌گیرند که البته اطلاع‌رسانی سینه‌به‌سینه مردم و تبلیغات شرکت‌های تولیدکننده در مورد خواص درمانی، در فروش آنها بسیار موثر بوده است.»

● شـانـه‌هـا و تـبـلـیـغـات

دکتر پرویز طوسی، متخصص پوست و مو در مورد خواص شانه‌های مختلف می‌گوید: « در منابع علمی ذکر شده شانه‌‌ها تفاوت درمانی خاصی با هم ندارند و جنس شانه‌ نمی‌تواند مزیت خاصی برای آن تلقی شود. آنچه امروز شاهد آن هستیم، بیشتر شعارهای تبلیغاتی برای فروش کالاست.»

دکتر غلامحسین غفارپور، متخصص پوست و مو نیز معتقد است: «در مورد خواص درمانی شانه‌ها در منابع علمی و پزشکی، نکته چندانی ذکر نشده و این ادعاها مربوط به همین چند سال اخیر است. بیشترین مواردی که پزشک در مورد شانه بر آن تاکید می‌کند، مباحث مربوط به بهداشت استفاده از شانه مثل توصیه به استفاده از شانه شخصی است.»

● جـنـس شانـه‌هـا

دکتر طوسی در این مورد می‌افزاید: «البته مواردی وجود دارد که می‌توان به آن دقت کرد؛ مثلا در بین خانم‌ها استفاده از شانه‌های کوچکی که برای مدت طولانی روی سر می‌ماند، معمول است ولی باید توجه داشته باشند که فلز مورد استفاده در این شانه‌ها در پوست سرشان ایجاد حساسیت نکند. شانه‌های فلزی، به‌خصوص آنهایی که با فلزاتی مثل نیکل آبکاری می‌شوند، به دلیل تعریق پوست سر و تماس طولانی‌مدت ممکن است باعث ایجاد حساسیت شوند.»

دکتر غفارپور، متخصص پوست و مو نیز ضمن تایید این مطلب خاطرنشان می‌کند: «جنس شانه باید طوری باشد که هنگام تماس با موی سر، ایجاد الکتریسیته ساکن نکند. برخی شانه‌ها به‌خصوص شانه‌هایی که از ترکیبات پلاستیکی ساخته شده‌اند، چندان مناسب نیستند.»

دکتر غفارپور، برخلاف ادعای تبلیغات انجام شده درباره مزیت‌های استفاده از شانه‌های چوبی می‌گوید: «اگرچه این شانه‌ها زیباتر هستند ولی به دلیل چوبی بودن، در سطح خود خلل و فرج بسیاری دارند که به‌تدریج آلودگی‌های مختلف را جذب می‌کند. چوبی بودن این شانه‌ها باعث می‌شود، شستشوی آنها از نمونه‌های فلزی یا پلاستیکی دشوارتر باشد که این موضوع می‌تواند بر سلامت فرد تاثیر بگذارد.»

● خصوصیات فیزیکی شانه

دکتر طوسی در مورد خصوصیات فیزیکی شانه‌ها می‌گوید: «از مهم‌ترین عوامل فیزیکی‌ که باید درباره شانه‌ها مورد توجه قرار داد، فاصله بین دندانه‌های شانه است. دندانه‌های شانه به‌خصوص در مورد افرادی که موهای آنها موج‌دار و مجعد، اهمیت زیادی دارد. این افراد باید شانه‌ای را انتخاب کنند که فاصله دندانه‌های آن زیاد باشد. این ویژگی باعث می‌شود موهایشان هنگام شانه زدن دچار کشش و از ریشه درآمدن نشود.»

دکتر غفاری درباره تحت کشش قرار گرفتن مو می‌افزاید: «خانم‌هایی که از شانه‌های ثابت روی سر و البته کش موی سر استفاده می‌کنند، باید به این نکته توجه داشته باشند که موی سر نباید برای مدت‌طولانی تحت کشش قرار بگیرد. کشش بیش از حد باعث می‌شود که پیاز مو تحت‌تاثیر قرار گیرد و مو به‌تدریج باریک‌تر شود.»

● شانه‌های جدید

در سال‌های اخیر با توجه به علاقه‌مندی افراد برای زیبایی و حفظ ظاهر، استفاده از روش‌های مختلف برای حفظ و تقویت مو متداول شده و البته تبلیغات شرکت‌های سازنده این محصولات نیز در افزایش آن موثر بوده است.

یکی از این شیوه‌ها، استفاده از شانه‌های ساطع‌کننده امواج الکترومغناطیسی و لیزرهای کم‌توان است که در مدت کوتاهی طرفداران زیادی پیدا کرده است، اما آیا این شانه‌ها واقعا تاثیری بر حفظ و تقویت موها دارند؟

دکتر غفارپور از تاثیر مثبت لیزرهای کم توان در تقویت موها صحبت می‌کند و می‌افزاید: «استفاده از این ابزار در چند سال اخیر در بسیاری از کشورهای دنیا متداول شده و عده زیادی از افرادی که دچار ریزش مو هستند، از این شانه‌ها و برس‌ها استفاده می‌کنند اما استفاده از این شانه‌ها باید به صورت مستمر و مدام باشد.»

دکتر طوسی نیز با اشاره به رایج‌شدن استفاده از شانه‌های دارای لیزرهای کم‌توان می‌گوید: «آنچه در این مورد بیش از همه اهمیت دارد، نظارت بر استانداردهای این کالاهاست. اگر کالایی که دارای امواج کم‌توان لیزری است، از نظر پزشکی تاییدشده نباشد یا استانداردهای لازم را نداشته باشد، نه‌تنها فایده‌ای برای مصرف‌کننده نخواهد داشت بلکه ممکن است او را با عوارض جدی‌تری نیز مواجه کند.»

پیمان صفردوست