هرگز به دنبال کشف شدن نباشید

گفت وگوی «بارنزو نوبل» با آن تایلر, نویسنده شاخص جهانی

آن تایلر نویسنده آمریکایی در حوزه رمان و داستان کوتاه است که گوش حساس او برای گفت‌وگو‌ها و شخصیت‌های زنده‌اش تحسین منتقدان را برانگیخته است. چند رمان او در بالتی‌مور و بین خانواده‌های متوسط جامعه با تمرکز بر راز‌ها، آرزو‌ها، رویا‌ها و بحران‌هایشان اتفاق می‌افتد. از بین بهترین داستان‌های او «توریست اتفاقی» (۱۹۸۵) فیلمی موفق ساخته شده و کتاب «مشق‌های تنفس» (۱۹۸۸) او نیز برنده جایزه پولیتزر گردیده است. مطلب زیر گفت وگویی است با این نویسنده شاخص جهانی.

▪ چه کتابی‌بیشترین تاثیر را بر زندگی حرفه‌ای شما گذاشته است؟

ـ داستان کوتاه «تور گسترده» اثر یودورا ولتی. من آدم‌های ساده زیادی از شهر‌های کوچک می‌شناختم اما فقط نمی‌دانستم که می‌شود درباره آنها هم داستان نوشت.

▪ کتاب‌های مورد علاقه‌تان چیست و چه چیز آنها را برای شما خاص می‌کند؟

ـ خب اسامی این کتاب‌ها معمولا روزانه تغییر می‌کند اما در حال حاضر می‌توانم بگویم که آناکارنینا اثر تولستوی چون آن قدر تازه، نزدیک و تاثر برانگیز است که انگار همین دیروز نوشته شده است. سیب‌های طلایی اثر یودورا ولتی به خاطر آنکه کتابی‌صمیمی است و خواننده را به دنیای کوچکش دعوت می‌کند. غرور و تعصب اثرجین آستین کتابی‌است که وقتی آنفلوآنزا دارم یا افسرده‌ام دست می‌گیرم؛ طوری که انگار تمام شخصیت‌هایش برایم دوستان قدیمی‌اند. دوران زندگی او اثر راب فورمن دییو به خاطر کاوش نامحسوس و ماهرانه بخش تاریک زندگی خانوادگی. گتسبی ‌بزرگ اثر اسکات فیتزجرالد به‌خاطر اینکه این کتاب بهترین پایان ادبی‌ را دارد.

صدسال تنهایی اثر گابریل گارسیا مارکز که حقیقتا اثری بدیع و شگفت‌انگیز بود پیش از اینکه رئالیسم جادویی باب شود. ارد ویز اثر ویلیام‌ هامفری داستانی قدیمی و جذاب است که نگارشی نرم دارد و عمیقا آدم را جذب می‌کند.

کاش این جنگ به پایان می‌رسید اثر دیان اوهر به خاطر اینکه غم، ترس و شادی زندگی واقعی را با خود دارد و تصویری که از دوره جنگ از واشنگتن ارائه می‌دهد دوست دارم. بازمانده‌ روز اثر کازوئو ایشی گورو که برای من در حد یک رمان کامل است. آن قدر موجز که تمام اثرش در نهایت بر چهار کلمه می‌نشیند. فرزند کلمه اثر ایریس موردوک به دلیل آنکه به طرح داستانش غبطه می‌خورم.

▪ اگر یک کارگاه کتاب‌خوانی داشتید با شاگردانتان روی چه کتاب‌هایی کار می‌کردید؟

ـ داستان «مردی که بچه‌ها را دوست داشت» اثر کرستینا استیدز به دلیل اینکه آدم‌ها یا از آن به‌شدت متنفر می‌شوند یا خیلی خوششان می‌آید که به هر حال باعث آغاز یک بحث داغ می‌شود.

▪ دوست دارید چه کتاب‌هایی هدیه بدهید یا هدیه بگیرید؟

ـ حتی در این سن هم دوست دارم کتاب‌های عکس‌دار کودکان هدیه بگیرم چون با کلمات کم‌شان بار زیادی با خود دارند. و به کودکان هم کتاب عکس‌دار هدیه می‌دهم. بهترین کتاب عکس‌دار زندگی من «خانه کوچک» ویرجینیا لی‌برتون است. نسخه‌های مختلفی از این کتاب را خریده‌ام، فکر می‌کنم هر چیز ممکنی در باره تغییر مرگ و گذرگاه زمان در آن آمده است.

▪آیا آداب خاصی برای نوشتن دارید؟ مثلا وقتی می‌نویسید چه چیزهایی روی میزتان دارید؟

ـ روی میز تحریرم یک میز کوچک آنتیک دارم که سال‌ها پیش از شوهر و دخترانم هدیه گرفته‌ام و دقیقا طوری است که می‌توان به مدت طولانی روی آن نوشت. این میز رو‌به‌روی پنجره‌ای قرار گرفته ‌است که رو به یک درخت زغال‌اخته باز می‌شود. اتاقی آن‌قدر کوچک که انگار قبلا اتاق بچه بوده است.

نویسنده‌ها به ندرت یک شبه مشهور شده‌اند. چه مدت زمان طی شد تا شما به این جایی که الان هستید برسید. آیا تا به حال داستان‌های وحشتناک که با اقبال مواجه نشده‌اند و یا داستان‌های خنده‌دار نوشته‌اید؟

اولین رمانم در فاصله مسافرت دو مایلی تا رسیدن به دست مباشرم در محموله پست به گونه‌ای عجیب از بین رفت منظورم این نیست که فقط ورق‌ها آشفته شده باشند بلکه هر تک ورق داستان کاملا مچاله شده بود و من مجبور شدم چند هفته بعد آن را صرف دوباره تایپ کردن آن کنم. و حالا فکر می‌کنم این یک نشانه بود چون آن رمان اصلا فروش نرفت.

▪ اگر می‌توانستید یک نویسنده تازه کار را انتخاب کنید تا به مردم معرفی کنید آن نویسنده که بود؟

ـ مارک هادون نویسنده تازه‌کاری است که کتاب «حادثه عجیب سگ در شب» را نوشته است. در این کتاب والدین اشتباه بزرگی مرتکب می‌شوند اما با این حال به‌طور قابل قبولی دوست‌داشتنی هستند و خوش قلب نشان داده می‌شوند.

▪ برای نویسندگانی که هنوز به دنبال کشف شدن هستند چه توصیه‌هایی دارید؟

ـ هرگز به دنبال کشف شدن نباشید. فقط به نوشتنی بپردازید که ارزشش را دارد.

● آن تایلر در یک نگاه

آن تایلر در مینه‌سوتای میناپولیس متولد و در کارولینای شمالی بزرگ شد. مادرش فیلیس ماهون یک مددکار اجتماعی و پدرش لیوید پری تایلر یک شیمیست صنعتی بود. خانواده او قبل از اینکه به «رالای» شمال کارولینا بروند در مناطق روستایی جنوب زندگی می‌کردند.

این سال‌ها پس‌زمینه ذائقه ادبیات جنوبی ‌را که در فضا داستان‌هایش دیده می‌شود شکل داد. البته «یودورا ولتی» که رودخانه خروشان کودکی را برای او به تصویر کشیده است نیز بر او بی‌تاثیر نبوده است.

آن در ۷ سالگی نوشتن را آغاز کرد. بیشتر داستان‌های این دوره او در حال و هوای دختران خوشبخت است که روبسته به غرب می‌رفتند. کتاب مورد علاقه‌اش آن موقع «خانه کوچک» نوشته ویرجینیا لی‌برتون بود که بعدا درباره این کتاب گفته است: «این کتاب به من نشان داد که دنیا چگو نه عمل می‌کند، چگونه سال‌ها می‌گذرند، مردم تغییر می‌کنند و اینکه هیچ چیز، هرگز، نمی‌تواند آنچه هست باقی بماند.» او در سن ۱۹ سالگی از دانشگاه دوک دور‌هام در کارولینای شمالی فارغ‌التحصیل شد و دو بار به‌خاطر قلم خلاقش موفق به دریافت جایزه «آن فلکسنر» از همین دانشگاه شد. آن تایلر قبل از اینکه در بالتی‌مور شهری که بیشتر دوره بزرگسالی‌اش را در آن گذرانده است سکنی کند به‌عنوان کتاب‌دار در دانشگاه دوک مشغول به کار شد.

تایلر در سال ۱۹۶۳ با تقی مدرسی روانپزشک و نویسنده ایرانی ازدواج کرد و صاحب دو دختر شد و همسرش در سال ۱۹۹۷ درگذشت.

او با کتاب «اگر خورشید بر‌آید» در سال ۱۹۶۷ پا به عرصه نویسندگی گذاشت. در سال ۱۹۶۷ نویسندگی را به‌طور تمام وقت آغاز کرد و در سال ۱۹۷۷«دارایی‌های زمینی» او برنده جایزه آکادمی آمریکا شد.

ساختار داستانی تایلر مبتنی بر نگاه موشکافانه به عشق‌های ناب بین شخصیت‌های داستانی‌اش و گونه عجیبی‌ از شوخ‌طبعی وی است.

● مجموعه آثار وی به ترتیب عبارتند از:

اگر خورشید بر‌آید (۱۹۶۴)، درخت‌های قوطی (۱۹۶۵)، زندگی قهقرایی (۱۹۷۰)، کوک ساعت (۱۹۷۲)، جهت‌یابی ‌آسمانی (۱۹۷۴)، در جست‌وجوی قالب (۱۹۷۶)، دارایی‌های زمینی (۱۹۷۷)، مرگ مورگان (۱۹۸۰)، شام در رستوران غربت (۱۹۸۲)، توریست اتفاقی (۱۹۸۵)، مشق‌های تنفس (۱۹۸۸)، قدیس شاید (۱۹۹۱)، برج معلق (۱۹۹۳)، نردبان سالیان (۱۹۹۵)، سیاره چهارتکه (۱۹۹۸)، بازگشت به وقتی بزرگ بودیم (۲۰۰۱)، ازدواج تفننی (۲۰۰۳) و کاوش تا آمریکا (۲۰۰۶).

تایلر در «شام در رستوران غربت» تنش‌های درون خانواده را بررسی می‌کند و به این معتقد است که خانواده جایگاه اصلی مسائل تمام جوامع است. او در کتاب «ازدواج تفننی» مسائل و درگیری‌هایی را بررسی می‌کند که ممکن است تا چندین نسل ادامه پیدا کند.

مترجم: مهناز سیف:از آن تایلر داستان کوتاه «ذوق زبان» در مجموعه داستان فوق‌العاده «لاتاری، چخوف و» با ترجمه جعفر مدرس‌صادقی به فارسی موجود است.