برای بچه ها تلفن هـمراه بـخریم یا نـخریم

حدود ۵۰ سال پیش در میان خانواده ها این تفکر رایج بود که باید از خانواده و فرزندان خودمان حفاظت بکنیم حفاظت در آن دوره و زمانه, به معنای دور نگه داشتن و تماس نداشتن بچه ها با چیزی بود که به نظر بزرگ ترها غلط یا اشتباه می آمد

حدود ۵۰ سال پیش در میان خانواده‌ها این تفکر رایج بود که باید از خانواده و فرزندان خودمان حفاظت بکنیم. حفاظت در آن دوره و زمانه، به معنای دور نگه‌داشتن و تماس نداشتن بچه‌ها با ‌چیزی بود که به نظر بزرگ‌ترها غلط یا اشتباه می‌آمد...

مثلا مردم تصور می‌کنند اگر فرزندشان را از سیگار دور کنند، به هیچ ‌وجه سیگاری نخواهد شد اما در عصر کنونی، تکنولوژی به حدی پیشرفت و گسترش داشته که دیگر امکان روبرو نشدن بچه‌ها با آن به خواست والدین وجود ندارد. مثلا نمی‌توانیم در زندگی‌های ماشینی امروزی فرزندان خود را از اینترنت، تلفن همراه یا سایر وسایل ارتباطی دور نگه‌داریم. بچه‌ها می‌توانند به سادگی درباره تکنولوژی‌های جدید در محیط‌های دوستانه و حتی خانوادگی اطلاعات به دست بیاورند و دور نگه‌داشتن آنها از رایانه و تلفن همراه به معنای بی‌اطلاع ماندن آنها درباره چنین لوازم و امکاناتی نیست.

● خرید موبایل برای بچه‌ها ضروری است؟

نمی‌توانیم به صراحت مرزی را برای خرید این وسیله مشخص کنیم و مثلا بگوییم هروقت فرزند شما به سن ۱۲ سال و ۲ روزگی رسید، می‌توانید برایش تلفن همراه بخرید. مساله این است که ما باید به فرزندان خود اصول و روش‌ صحیح استفاده از هر وسیله‌ یا تکنولوژی جدیدی را بیاموزیم و به آنها بگوییم که باید از وسایل ارتباطی مانند تلفن همراه یا رایانه به نحوی استفاده کنند که برای آنها و دنیای اطرافشان ضرری نداشته باشد و به کسی صدمه‌ای نزند. ضمن اینکه والدین باید خودشان به این نتیجه برسند که داشتن و استفاده از وسیله‌ای مانند تلفن همراه برای فرزندشان لازم است یا نه. گاهی والدین برای فرزندان خود نیازهای کاذب درست می‌کنند؛ مثلا ممکن است همین تلفن همراه یک نیاز کاذب برای برخی بچه‌ها باشد؛ یعنی بچه‌ای که جای خاصی نمی‌رود یا مشکل خاصی ندارد، نیاز مبرمی هم به داشتن تلفن همراه نخواهدداشت بنابراین خرید این وسیله برای او رفع یک نیاز کاذب محسوب می‌شود. عده‌ای از والدین می‌گویند فرزندان آنها تلفن همراه را برای بازی‌های هیجان‌‌انگیز آن می‌خواهند؛ در این صورت هم می‌توان به جای تلفن همراه یک وسیله مخصوص بازی برای آنها تهیه کرد. تلفن همراه یک وسیله ارتباطی است، نه سرگرمی! گاهی بعضی بچه‌ها در شرایط خاصی قرار دارند یا ابتلا به بیماری‌های خاصی در آنها باعث می‌شود که برقراری ارتباط مداوم آنها با والدینشان نیاز باشد. از سوی دیگر بچه‌هایی هم هستند که به دلیل جدا شدن پدر و مادرشان از یکدیگر، به برقراری ارتباط با پدر یا مادری که کنارشان نیست نیاز دارند، ‌در چنین شرایطی داشتن تلفن همراه برای چنین بچه‌هایی نوعی حل مساله محسوب می‌شود. متاسفانه چشم‌ و هم‌چشمی‌ها به خرید تلفن همراه برای بچه‌ها هم رسیده است. این چشم‌ و هم‌چشمی و خرید بدون تدبیر تلفن همراه برای برخی بچه‌ها مانند چاقوی دولبه‌ای است که به طور حتم یک لبه آن خود خانواده را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به عبارت ساده‌تر، وقتی شما یک وسیله گران‌قیمت اما ناکارآمد برای فرزندتان می‌خرید، او را متوقع خواهید کرد و این توقع به مرور زمان سیر صعودی خواهد داشت. گاهی ما برای بالا بردن اعتماد به نفس فرزند خود برای او وسیله‌های گران‌قیمتی می‌خریم اما اگر این وسیله را گم یا خراب کند، سرزنش و تحقیرش می‌کنیم که این باعث تخریب اعتماد به نفسش خواهدشد. نتیجه اینکه تلفن همراه باید با توجه به توانمندی و کارایی برای بچه‌ها خریداری شود.

● موبایل گران‌قیمت؛ آری یا نه؟

متاسفانه برخی والدین پول گزافی برای خرید یک گوشی برای فرزند خود می‌دهند؛ فرزندی که شاید اصلا نیازی به این وسیله هم نداشته باشد. باز هم متاسفانه ما در کشوری زندگی می‌کنیم که برخی بچه‌های بدون سرپرست در سازمان بهزیستی یا جاهای دیگر واقعا به کمک ما برای بهبود شرایط زندگی‌شان نیاز دارند. اگر در این جامعه خانواده‌ای به خود اجازه دهد برای بچه ۷ ساله خود تلفن همراه بسیار گران‌قیمتی بخرد و این بچه‌های بی‌سرپرست را نادیده بگیرد، واقعا از آن انسانیت به دور مانده است. چنین خانواده‌هایی باید فکر کنند آن طفل معصومی که در شیرخوارگاه زندگی می‌کند، از نظر انسانی با بچه آنها فرقی دارد و اینکه آیا از نظر انسانی وظیفه‌ای در قبال آنها ندارند؟ اگر همه ما اینطور فکر کنیم، نیاز خرید تلفن همراه برای فرزندمان را با تهیه یک تلفن همراه ساده و کارآمد رفع می‌کنیم و باقی پول را برای بچه‌های بی‌سرپرست هزینه می‌کنیم و با خود فرزندمان این کمک‌ها را به مراکز مربوطه می‌رسانیم. مطمئن باشید که در این صورت، فرزندتان هم از خرید خود لذت می‌برد و هم می‌فهمد نعمت‌هایی دارد که باید خدا را به خاطر آنها شکر کند.

دکتر نسرین امیری

روان‌پزشک کودک و نوجوان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی