مشکلات اجتماعی دانش آموزان ناتوان

بسیاری از افراد با ناتوانی یادگیری, در برقراری روابط اجتماعی مشکل دارند این مشکل درباره افرادی که علاوه بر مشکلات یادگیری, مشکلات رفتاری نیز دارند, دوچندان می شود آنها حتی ممکن است در سال های اولیه زندگی خود از سوی همتایان طرد شوند و خودپنداره آنها تضعیف گردد این عوامل بر روابط اجتماعی فرد در بزرگسالی نیز تاثیر می گذارند

بسیاری از افراد با ناتوانی یادگیری، در برقراری روابط اجتماعی مشکل دارند. این مشکل درباره افرادی که علاوه بر مشکلات یادگیری، مشکلات رفتاری نیز دارند، دوچندان می‌شود. آنها حتی ممکن است در سال‌های اولیه زندگی خود از سوی همتایان طرد شوند و خودپنداره آنها تضعیف گردد. این عوامل بر روابط اجتماعی فرد در بزرگسالی نیز تاثیر می‌گذارند. علاوه بر اینها تجارب طرد و مورد غفلت واقع شدن به شکل‌گیری الگوهای رفتاری متفاوتی می‌انجامد. اغلب کودکانی که طرد می‌شوند رفتارهای پرخاشگرانه و مخرب بروز می‌دهند در حالی که کودکانی که مورد غفلت واقع می‌شوند بیشتر گوشه‌گیر و به هراس اجتماعی مبتلا می‌شوند. این مشکلات معمولا در کودکستان نمایان می‌شوند.

همچنین افراد با ناتوانی یادگیری معمولا در مهارت‌های اجتماعی مشکل دارند. آنها از مهارت‌های لازم برای حل مسائل اجتماعی، تفسیر نشانه‌های اجتماعی، پاسخ متناسب به تفکرات و احساسات دیگران و هماهنگی بین گفتار و رفتار برخوردار نیستند. اغلب دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری متوجه نمی‌شوند که برخی از رفتارهای آنها دیگران را ناراحت و کلافه می‌کند. آنها در درک جنبه‌های رفتار دیگران مشکل دارند و قادر نیستند خود را جای دیگران قرار دهند. همچنین برخی از شواهد پژوهشی نشان داده‌‌اند افراد با ناتوانی یادگیری در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند و در کل مضطرب‌تر از سایر دانش‌آموزان هستند.

آنها در مقایسه با همتایان بهنجار خود رفتارهای نامناسب و غیرانطباقی بیشتری بروز می‌‌دهند، به آسانی دچار ناکامی می‌شوند، رفتارهای مشکل‌ساز مانند برون‌ریزی را به کرات نشان می‌‌دهند و مدت زمان اندکی را به انجام تکالیف خود اختصاص می‌دهند. عدم توانایی در کاربرد زبان مانند قدردانی از دیگران نیز ممکن است موجب طرد افراد با ناتوانی یادگیری شود. علاوه بر این، پیشرفت تحصیلی پایین نیز موجب طرد آنها می‌شود چرا که اغلب دانش‌آموزان ترجیح می‌دهند با دانش‌آموزان زرنگ رابطه برقرار کنند و البته باید توجه داشت که افراد با ناتوانی یادگیری، گروهی نامتجانس هستند و تمامی آنها مشکلات اجتماعی ندارند. برخی از دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری تمایلی به برقراری روابط اجتماعی با دیگران نشان نمی‌دهند. این مساله موجب بروز احساس تنهایی و از دست دادن فرصت برای کاربرد مهارت‌های اجتماعی می‌شود و در نتیجه روابط اجتماعی فرد بتدریج کاهش یافته و احساس تنهایی او افزایش می‌یابد و تمام این عوامل به شکل‌گیری ساختار شخصیتی ضعیف در این دانش‌آموزان می‌انجامد.

● آموزش دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری

اغلب دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری با توجه به ویژگی‌های روانشناختی و رفتاریشان، یادگیرندگان غیرفعال تلقی می‌شوند. آنان قادر نیستند راهبردهای یادگیری را در حل مسائل تحصیلی‌شان به کار ببرند و توانایی‌های خود را باور ندارند. این ویژگی‌ها سبب می‌شود آنها نتوانند به طور مستقل مشکلات تحصیلی خود را حل کنند و در نتیجه به دیگران متکی می‌شوند. اغلب آنها تکالیف و فعالیت‌های خود را بدون حمایت و کمک معلم و اطرافیان انجام نمی‌دهند. اینجاست که اگر والدین نتوانند به فرزندان خود کمک کنند، بسیاری از دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری در تکالیف منزل با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند. در واقع شکست در انجام تکالیف، حواس‌پرتی و فراموش کردن تکالیف از مهم‌ترین دلایل ناتوانی این دانش‌آموزان در تکمیل تکالیف در منزل است.

در واقع پس از خانه، بیشترین اوقات دانش‌آموزان در مدرسه سپری می‌شود، به همین سبب اهمیت بسزایی دارد. اگر چه در مدرسه اغلب برنامه‌های آموزشی با توجه به دستاوردهای تحصیلی طراحی می‌شوند، به نظر می‌رسد توجه به مسایلی نظیر افزایش عزت نفس و وجود احساس شادی و حسرت در این دسته از دانش‌آموزان، ضروری است. امروزه در بسیاری از کشورها به دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری، خدمات ویژه‌ای ارائه می‌شود تا تفاوت‌های آنها با دانش‌آموزان بدون ناتوانی، جبران شود.

به طور کلی نگرش و ادراک معلم در مورد ناتوانی‌های یادگیری، بر تعامل او با این دانش‌آموزان تاثیر بسزایی دارد. گاهی برخی از معلمان پیشاپیش انتظار شکست تحصیلی این دانش‌آموزان را دارند و این مساله موجب می‌شود مشکلات یادگیری را درونی و غیرقابل کنترل تلقی کنند و این تصور را داشته باشند که نمی‌توانند تاثیر چندانی بر یادگیری آنان داشته باشند. اغلب دانش‌آموزان ناتوان در یادگیری، به سبب عدم درک کلامی معلم در انجام فعالیت‌های کلامی با شکست مواجه می‌شوند. این موضوع ممکن است موجب پرهیز دانش‌آموز از حضور در کلاس درس شود. می‌توان گفت موفقیت برنامه درسی این دانش‌آموزان به نوع رابطه معلم دانش‌آموز بستگی دارد. برقراری تماس با دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری در خارج از کلاس، مهربانی و عطوفت با آنها، توجه به تفاوت‌های فردی و نیازهای آنان و به‌کارگیری زبان به‌گونه‌ای مناسب از جمله مواردی هستند که به استحکام رابطه میان معلم و دانش‌آموز کمک می‌کنند.

معلمانی که دانش‌آموزان ناتوان خود را بخوبی می‌شناسند، مشکلات زندگی آنها را درک می‌کنند و با فشارهایی که دانش‌آموز در فرآیند یادگیری متحمل می‌شود آشنایی دارند، می‌توانند نتایج بهتری از آموزش کسب کنند.همچنین معلمان با رعایت برخی اصول ارتباطی مانند احترام متقابل و اعتماد، به‌کارگیری زبان ساده در گفتگو با والدین و بیان نقاط قوت دانش‌آموزان می‌توانند با والدین این دسته از دانش‌آموزان ارتباط موثر داشته باشند.