۱۱ کیلو کاهش وزن در ۹ ماه

«میزگرد سلامت» درباره روند کاهش وزن فاطمه افروغ با حضور دکتر محمدرضا وفا متخصص تغذیه, دکتر شهرام آگاه فوق تخصص گوارش و دکتر سیدمسعود داوودی متخصص پوست و مو

صفحات «میزگرد سلامت» تا به امروز میزبان خیلی‌ها بوده است؛ از پزشک و کارمند و دانشجو گرفته تا خانم خانه‌دار و محصل! اما این هفته در این صفحه، پای صحبت‌های یک خانم معلم نشسته‌ایم؛ خانم معلمی که نزدیک به ۲۰ سال، صدها بچه دبستانی از او الگوبرداری کرده‌اند...

ولی خود او برای کاهش وزن، از یکی از همکارانش الگو گرفته و البته به شدت از این کار پشیمان شده است. اگر می‌خواهید دلیل پشیمانی خانم فاطمه افروغ، معلم ۳۹ ساله کلاس چهارم دبستان، را جویا شوید؛ این گفت‌وگو را بخوانید و نظر دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و دانشیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی ایران را هم درباره این رژیم عجیب و غریب بدانید! نظر سایر متخصصان «سلامت» را نیز می‌توانید درباره سوژه این هفته صفحه «میزگرد سلامت» بخوانید.

فاطمه افروغ که از رژیم عجیب و غریبش دست برداشته، می‌گوید:

۱۴ روز فقـط برگـه هلـو و زردآلـو خـوردم!

▪ خانم افروغ! شما در چه مدتی ۱۱ کیلوگرم وزن کردید؟

ـ راستش را بخواهید، من چند بار وزنم بالا و پایین رفت تا بالاخره از ۷۵ کیلوگرم به ۶۴ کیلوگرم رسیدم. اما اولین رژیمم را از دی‌ماه سال گذشته شروع کردم. زمانی که ۷۵ کیلوگرم بودم، به یک عطاری رفتم که یکی از همکارانم آن را به من معرفی کرده بود. عطار، یک رژیم به اصطلاح گیاهی اما خیلی سخت به من داد که وزنم را به سرعت پایین آورد اما مشکلات زیادی را هم برایم ایجاد کرد.

▪ شما که خودتان معلم‌اید، چرا برای کاهش وزن به یک عطار مراجعه کردید، نه به یک متخصص تغذیه یا پزشک؟

ـ خب، بعضی همکارانم برای درمان ناراحتی چشم و ریه و حتی مشکل کلیوی و لاغر شدنشان به این عطار جوان یا به قول خودشان، دکتر گیاهی مراجعه کرده بودند و نتیجه گرفته بودند. من هم تحت‌تاثیر حرف‌های آنها قرار گرفتم و از آنجا که دوست داشتم هرچه سریع‌تر به وزن دلخواهم برسم، پیش او رفتم. چند ماه که از رژیمم گذشت، متوجه شدم تمام توصیه‌هایی که آن عطار به همکارانم کرده بود، برایشان عوارض بسیاری به وجود آورده بود و چون خودم هم داشتم از رژیم عجیب و غریب او رنج می‌بردم، دیگر دستورات غذایی‌اش را ادامه ندادم.

▪ جزییات این رژیم سخت را می‌گویید؟

ـ بله، حتما! من باید صبح ناشتا یک لیوان آب می‌خوردم و بعد یک لیوان عرق شاه‌تره یا ترنجبین که با خاکشیر، عسل و آب مخلوط شده بود. بعد از آن هم یک لیوان عصاره فلوس که از مخلوط فلوس، هلیله زرد، عسل و آب درست می‌شد. بعد باید یک قاشق مرباخوری، روغن بادام شیرین می‌خوردم و بعد، صبحانه‌ام را شروع می‌کردم. اما این نوشیدنی‌ها آنقدر بدمزه بودند که اشتهای مرا برای صبحانه از بین می‌بردند. ساعت ۱۰ صبح هم باید یک لیوان شیر خنک را با نوعی پودر بدمزه و کمی عسل می‌خوردم و بعد یک عدد سیب را دوباره با یک قاشق عسل مخلوط می‌کردم و می‌خوردم. ناهارم، ۲ لیوان آب و سپس آش گشنیزی بود که با نخود، سبوس گندم، گشنیز و کمی گوشت، درست می‌شد. عصرانه‌ام هم فقط یک لیوان از یک پودر ملین ۶تایی بود که باید همراه کمی عسل در آب حل می‌شد. برای وعده شام هم ۲ لیوان آب و بعد از آن، پلوگشنیز با کمی روغن زیتون و گوشت برایم در نظر گرفته شده بود!

▪ باید چند وقت از این رژیم پیروی می‌کردید؟

ـ رژیم‌های من ۱۴روزه بودند؛ یعنی هر ۱۴ روز یک‌بار، نوع رژیم من عوض می‌شد.

▪ یعنی۱۴ روز به جز سیب، لب به هیچ میوه دیگری نزدید؟

ـ بله! بعد از این ۱۴ روز، رژیم ۱۴ روز تک‌خوری من شروع شد و ۲ هفته فقط برگه هلو یا زردآلوی خیس‌کرده با آب معدنی می‌خوردم! این را هم بگویم که قبل از هر وعده، باید یک قاشق روغن زیره یا زیتون هم می‌خوردم. من در طول این رژیم خیلی سختی کشیدم چون همه غذاها و نوشیدنی‌هایی که می‌خوردم واقعا بدمزه بودند و بعد از خوردن‌شان حالت تهوع می‌گرفتم. به جرات می‌توانم بگویم که تمام خوردنی‌های رژیمم را با اکراه مصرف می‌کردم.

▪ این رژیم عجیب، مشکلی برایتان پیش نیاورد؟!

ـ البته که آورد! من روزی چند قاشق عسل می‌خوردم و تقریبا بیشتر رژیمم،‌ خوراکی‌هایی با طبع گرم بودند و چون بدن من به گرمی زیاد حساسیت دارد، کلی جوش‌های چرکی زدم و پوستم حسابی خراب شد. به علاوه، به علت کمبود مواد مغذی در اثر این رژیم تک‌خوری، مدام دچار ضعف می‌شدم و کم‌خونی اندکی که از قبل داشتم، شدت پیدا کرد. راستی، من تیروییدم هم کمی کم‌کار است و در اثر این رژیم نادرستی که گرفتم، مشکل تیروییدم تشدید شد.

▪ خیلی از افرادی که رژیم می‌گیرند، دچار یبوست می‌شوند. این مشکل سراغ شما هم آمد؟

ـ نه! راستش را بخواهید، عطار جوانی که برای لاغر شدن پیش او رفتم، اصلا برنامه‌ رژیم را برای کم کردن وزنم طراحی نکرده بود! او گفت که وزنم خیلی بالا نیست و به همین خاطر می‌‌خواهد رژیمی به من بدهد که داخل بدنم کاملا شست‌وشو شود. گفت با رعایت این رژیم، روده و دستگاه گوارشم کاملا تمیز می‌شوند و من با این کار، دیگر نیازی به کم کردن وزن نخواهم داشت. به همین دلیل، پودرها، نوشیدنی‌ها و غذاهایی را به من پیشنهاد داد که با خوردن آنها روزی ۴ تا ۵ مرتبه اجابت مزاج داشتم اما این را هم بگویم که بدنم بعد از ۲ هفته به تمام آنها عادت کرد و اجابت مزاجم به حالت طبیعی برگشت.

▪ چه زمانی متوجه شدید که رژیمتان غیراصولی است و از آن دست کشیدید؟

ـ وقتی پوستم خراب و کم‌خونی‌ام بیشتر شد، دست از رژیم کشیدم و سعی کردم با یک برنامه منطقی، روند کاهش وزنم را دنبال کنم.

▪ و این برنامه منطقی چه بود؟

ـ من اوایل فکر می‌کردم به خاطر کم‌کاری تیروییدم، محکوم به داشتن اضافه وزنم.اما وقتی در یکی از یادداشت‌های «میزگرد سلامت» از زبان دکتر خوش‌نیت خواندم که کم‌کاری تیرویید، بیشتر از ۴ تا ۵ کیلوگرم وزن را بالا نمی‌برد، عزمم را برای کاهش وزن جزم کردم؛ یعنی حجم غذایم را پایین آوردم و ورزش را که از قبل در لیست کارهای روزانه‌ام بود، بیشتر کردم. من روزی یک ساعت پیاده‌روی تند می‌کنم؛ یک ربع برای کوچک کردن پهلوها و شکمم حلقه می‌زنم و ۲۰ دقیقه هم با تردمیل کار می‌کنم.

▪ حالا میوه، سبزی و لبنیات که به رژیمتان برگشته؟

ـ بله؛ اتفاقا فکر می‌کنم که همین مصرف میوه و لبنیات و شاید میان‌وعده‌ها، یکی از دلایل تسریع کاهش وزنم هستند.

▪ چطور؟!

ـ چون من میوه‌های پرکالری‌ای مانند انگور را خیلی دوست دارم و در روز، کلی میوه و شیر می‌خورم ـ یعنی بیشتر از نیاز بدنم ـ و این اضافه کالری دریافتی،‌ من را مجبور می‌کند که بیشتر ورزش کنم و اگر این کار را نکنم، وزنم دوباره بالا می‌رود.

▪ خانم افروغ! ظاهرا شما به کم کردن وزنتان علاقه زیادی دارید. پس چطور شد که وزنتان برخلاف میلتان بالا رفت؟

ـ مهم‌ترین دلیل افزایش وزن من، ریزه‌خواری است. وقتی تابستان تمام‌ می‌شود و مدرسه‌ها بازگشایی می‌شوند، اگر کمی غفلت کنم، دوباره وزنم بالا می‌رود. بالاخره من معلمم و مجبورم از صبح تا ظهر با بچه‌ها سروکله بزنم و این، تمام انرژی مرا می‌گیرد. به همین خاطر، وقتی به خانه می‌رسم، یک ناهار مفصل می‌خورم و بعد هم می‌خوابم و به نظرم همین خواب بعد از غذا باعث چاق‌شدنم می‌شود. وقتی از خواب بیدار می‌شوم، حتما یک لیوان شیر با بیسکوییت یا مقداری کیک هم می‌خورم.

▪ هنوز هم برنامه رژیمتان ادامه دارد؟

ـ بله؛ همان‌طور که گفتم، من به خاطر شرایط کار و کم‌کاری تیروییدم نمی‌توانم از وزنم غافل شوم. به همین دلیل، کم‌خوری و ورزش زیاد، چند ماه است که جزو برنامه‌های اصلی زندگی‌ام شده‌اند.

▪ این کم‌خوری و ورزش زیاد، اذیت‌تان نمی‌کند؟

ـ به هیچ عنوان! چون من الآن همه چیز می‌خورم اما به اندازه. ورزش هم برایم نوعی تفریح است. البته این را هم بگویم که همسر و دخترم هم من را برای ثابت ماندن در یک وزن ایده‌ال، همراهی می‌کنند و این برایم دلگرمی است و پشتوانه‌ای برای داشتن اراده بیشتر.

▪ یعنی وزن ۶۴ کیلوگرم برای شما ایده‌آل است؟

ـ دوست دارم به ۶۰ کیلوگرم برسم اما فکر نمی‌کنم که بتوانم این کار را انجام بدهم. بنابراین همین قدر که بتوانم در این وزن ثابت بمانم برایم کافی است.

▪ و به عنوان آخرین سوال، آیا اضافه وزن مشکلاتی را هم برایتان پیش آورده بود که تصمیم به لاغر شدن گرفتید؟

ـ نه! اضافه وزن من آنقدر زیاد نبود که مشکلی برایم ایجاد کند. هدف من از لاغر شدن، عمدتا زیبایی و تناسب اندام بود

● نظر فوق‌تخصص گوارش

دکتر شهرام آگاه/ فوق تخصص بیماری‌های گوارشی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران

استفاده طولانی‌ از مسهل‌ها یبوست می‌آورد!

یکی از علل کم کردن وزن، اسهال مزمن است. کما اینکه در بیماری‌هایی مانند سوءجذب، اسهال مزمن و عدم جذب مواد غذایی کاهش وزن را می‌بینیم. اما باید توجه داشت که این حالت بیمارگونه است و مزیتی برای کاهش وزن محسوب نمی‌‌شود! درواقع، روش‌هایی که به صورت غیرطبیعی یا جذب موادغذایی را کم می‌کنند یا باعث افزایش دفع آنها می‌شوند، یک شرایط طبیعی را برای کاهش وزن فراهم نمی‌کنند چون بدن همیشه به برخی مواد غذایی نیاز دارد.

برای کم کردن وزن، کم کردن کالری دریافتی بدن می‌تواند به لاغر شدن فرد کمک کند. حالا اگر کسی مانند خانم افروغ، در بدنش حالت سوءجذب کاذب را با مصرف موادی که اسهال مزمن ایجاد می‌کنند، به وجود بیاورد، جذب مواد مفید مانند ویتامین‌های محلول در چربی را در بدنش مختل می‌کند که این کاهش ویتامین‌های محلول در چربی باعث پیدایش عوارض و مشکلات بسیاری در بدن می‌شود. از طرف دیگر، برخی مواد غذایی مورد نیاز بدن هم هستند که در حالت سوءجذب، جذب بدن نمی‌شوند و کمبودشان می‌تواند در کارکرد ارگان‌های مختلف بدن، اختلال به وجود بیاورد. یکی از این موادی که جذب نمی‌شوند، اسیدهای چرب ضروری برای بدن هستند که برای کارکرد بسیاری از هورمون‌ها و سیستم طبیعی بدن مورد نیازند. بنابراین باید توجه داشت روش‌هایی که اسهال مزمن ایجاد می‌کنند، اگر کنترل‌‌شده نباشند، به دلیل کاهش جذب بسیاری از مواد مغذی، عوارض بسیاری را به دنبال خواهند داشت. همان‌طور که فاطمه افروغ عنوان کرد، ممکن است اختلال در کارکرد تیرویید، ناراحتی پوستی و کم‌خونی ایشان در اثر همین اسهال مزمن و کمبود مواد مغذی پیش آمده باشد.

نکته دیگری که باید بگویم این است که یک اصل کلی در مورد داروهای مسهلی که باعث تحریک بیش از اندازه روده می‌شوند، وجود دارد. موادی که باعث تحریک مداوم روده برای دفع می‌شوند، یعنی روده را به طور مداوم به انقباض وادار می‌کنند، در طولانی‌مدت می‌توانند باعث از بین رفتن لایه عضلانی جداره روده و درواقع، کاهش حرکت طبیعی دستگاه روده شوند. یعنی زمانی که فرد مصرف این داروها را قطع می‌کند، می‌تواند دچار یبوست مزمن و کندی حرکت روده شود چون روده او دیگر به داروهای مسهل عادت کرده است!

● نظر متخصص تغذیه

نظر دکتر محمدرضا وفا متخصص تغذیه درباره رژیم غذایی خانم افروغ

معلم‌هـا هم میـان‌وعده می‌خواهنـد؛ مثل دانـش‌آمـوزان

▪ آقای دکتر! نظر شما درباره این رژیم به‌اصطلاح گیاهی خانم افروغ که یک عطار به او داده بود،‌ چیست؟

ـ اول از همه باید بگویم که من واقعا متاسفم که در قرن ۲۱ با این همه اطلاع‌رسانی و زحمتی که مسوولان مختلف در حیطه سلامت عمومی می‌کشند و این ‌همه هشدارهایی که خودتان در هفته‌نامه «سلامت» درباره رژیم‌های غیراصولی می‌دهید، هنوز هم عزیزانی هستند که تحت‌تاثیر این تبلیغات و حقه‌های دروغین قرار می‌گیرند و برای لاغر شدن، اشتباه‌ترین راه ممکن را انتخاب می‌کنند. ما بارها گفته‌ایم که خانم‌ها و دخترخانم‌ها (به خصوص در کشور ما) از نظر مسایل مربوط به کمبودهای تغذیه‌ای آسیب‌پذیرند. بیشتر زنان ما کمبود ویتامینD، کلسیم، ویتامینC، آهن، روی و ویتامین B۲ دارند. این کمبودها از طیف خفیفی شروع می‌شوند و تا انواع شدید هم پیش می‌روند که می‌توانند عوارض بالینی متعددی را برای خانم‌ها دربرداشته باشند. حالا با توجه به اینکه هریک از گروه‌های غذایی، تامین‌کننده برخی از نیازهای بدن هستند، بنابراین اگر فردی مانند خانم افروغ، خودش را از خوردن برخی موادغذایی منع کند، طبیعتا دچار مشکلات فراوانی خواهد شد.

▪ کمی در مورد این مشکلات برایمان توضیح می‌دهید؟

ـ به عنوان نمونه، اگر یک فرد از صبح تا شب، شیر و لبنیات مصرف نکند، تقریبا غیرممکن است که بتواند نیاز به کلسیم یا ویتامین B۲ بدنش را تامین کند و حتما می‌دانید که کلسیم چقدر در سلامت استخوان‌ها، کنترل سطح چربی‌های خون و حتی متابولیسم بدن نقش پررنگی دارد. بنابراین بدیهی است که اگر در یک رژیم، از فردی بخواهند که هر روز ناهار فقط پلوگشنیز بخورد یا تنها روزی ۱۴ عدد برگه هلو و زردآلوی خیس‌شده را مصرف کند، اختلال‌های شدیدی در دستگاه گوارش او به وجود می‌آید و تعادل موادغذایی در برنامه روزانه‌اش نیز به هم می‌خورد. در نتیجه اگر تعادل مواد غذایی در بدن دچار اختلال شود یا بسیاری از گروه‌های غذایی در رژیمی مانند رژیم این معلم عزیز حذف شود، معلوم است که کالری دریافتی روزانه بدن به شدت پایین می‌آید و مسلما این رژیم کم‌کالری باعث کاهش وزن سریع فرد هم می‌شود اما عوارض بسیاری را برایش به همراه خواهد داشت. این کار، درست مثل همان چیزی است که در افواه عامه می‌گویند: «می‌خواستیم از این طرف پشت‌بام نیفتیم، عقب‌عقب رفتیم و از آن طرف پشت‌بام افتادیم!»

▪ خب، مگر خودتان هم برای پایین آوردن وزن افراد، به آنها رژیم‌های کم‌کالری نمی‌دهید؟

ـ ببینید؛ ما برای پایین آوردن وزن یک نفر، رژیم‌های کم‌کالری را به او پیشنهاد می‌دهیم اما این کاهش کالری هم حداقلی دارد. مثلا ما هرگز برای هیچ فردی یک رژیم ۸۰۰ کیلوگرم کالری را در روز توصیه نمی‌کنیم چون این کار می‌تواند برای او به شدت خطرناک باشد. پس، میزان کالری دریافتی روزانه حتی در افراد بسیار چاق، نباید از یک حداقلی کمتر شود. بنابراین، من به تمام خوانندگان «سلامت» توصیه می‌کنم که برای کم کردن وزنشان به هیچ عنوان سراغ رژیم‌های عجیب و غریبی که موادغذایی مختلف را از برنامه روزانه‌شان حذف می‌کنند، نروند؛ چون غیر این صورت، سلامت‌شان به طور جدی به مخاطره می‌افتد و اگر هم مانند خانم افروغ، مشکلی از پیش داشته باشند، این مشکل‌شان دوچندان خواهد شد.

▪ خانم افروغ مانند خیلی از معلم‌های دیگر، اعتقاد دارد که سروکله زدن با بچه‌ها، انرژی زیادی از ایشان می‌گیرد و به همین خاطر، وقتی ظهرها به خانه می‌آیند، حسابی خسته و گرسنه هستند و بنابراین ناهار مفصلی می‌خورند. آیا این کار می‌تواند یکی از دلایل بالا رفتن وزن ایشان باشد؟

ـ من به صراحت می‌توانم بگویم که در این مقطع زمانی، ۶۰ تا ۷۰ درصد از مشکل چاق شدن مردم، مربوط به مسایل رفتاری و شیوه زندگی آنهاست. کسی که بتواند بر شیوه و الگوی تغذیه‌ای خودش مسلط باشد، به طور حتم می‌تواند یک وزن خوب و متعادل هم داشته باشد. با توجه به غذاهایی که تراکم انرژی نسبتا بالایی دارند و ما هم اکنون از آنها استفاده می‌کنیم و فعالیت روزانه کمی که نسبت به نسل‌های قبل‌تر داریم، خب، معلوم است که موازنه بین دریافت کالری و سوزاندن آن در بدنمان به هم می‌خورد و این امر، ما را به سمت اضافه وزن و چاقی پیش می‌برد. بنابراین من به خانم افروغ توصیه می‌کنم برنامه‌ای را برای زندگی خودشان ترتیب بدهند که بتوانند ۳ وعده اصلی و ۳ میان‌وعده را در برنامه غذایی‌شان داشته باشند. این خانم معلم باید برای زنگ‌های تفریح مانند دانش‌آموزان، یک میان‌وعده سالم نظیر میوه‌ها و صیفی‌جات یا شیر و لبنیات را با خود به مدرسه ببرند تا آن اشتها و ولع کاذبشان برای وعده ناهار از بین برود و پس از برگشتن به منزل، زیاد پرخوری نکنند. این را هم بگویم که این خانم هم باید مانند سایر افراد، صبح‌ها کمی زودتر از خواب بیدار شود تا بتواند یک صبحانه کامل از تمام گروه‌های غذایی را میل کند‌.

▪ با توجه به اینکه ایشان می‌گویند علاقه زیادی به مصرف میوه‌ها دارند، آیا باید کالری میوه‌ها و میان‌وعده‌ها را هم در رژیم روزانه‌شان محاسبه کنند؟

ـ بله؛ ولی معمولا مردم دوست ندارند که برای غذا خوردن‌شان در حساب و کتاب کالری بیفتند! اما اگر من بخواهم که یک منوی صبح تا ظهر را به شما بدهم تا اشتهای شما برای ناهار و عصرانه سنگین و پرکالری کم شود، باید بگویم که صبحانه کامل می‌تواند شامل مقداری پنیر کم‌چرب همراه نان سنگک، ۱ یا ۲ عدد مغز گردو، خیار و گوجه‌فرنگی و یک لیوان شیر کم‌چرب باشد. ساعت ۱۰ صبح هم می‌توانید ۲ عدد میوه فصل مانند یک عدد سیب و یک عدد پرتقال یا یک عدد پرتقال و ۲ عدد شلیل یا هلوی متوسط را میل کنید و با این کار، آن اشتهای شدیدتان برای ناهار را از بین ببرید. نباید برای میان‌وعده‌ از خوراکی‌های خیلی شیرین استفاده کرد. مثلا اگر ساعت ۱۰ صبح، به جای میوه‌ها بروید سراغ شیرینی یا شکلات یا بیسکوییت و خوراکی‌های دیگری که قند بالایی دارند، ممکن است به علت بالا رفتن ناگهانی قند خونتان، به سرعت احساس سیری کنید اما همان‌طور که یک‌دفعه قندخونتان بالا می‌رود، بلافاصله ترشح انسولین هم زیاد شده و این باعث می‌شود که یک افت قندخون به فاصله یک ساعت بعد به وجود بیاید. بنابراین معلمی که زنگ تفریح به جای میوه خوردن، شیرینی و شکلات می‌خورد؛ یک ساعت بعد که دوباره از کلاس بیرون می‌آید، به شدت گرسنه می‌شود و وقتی به خانه می‌رسد، کلی غذا می‌خورد. کسانی که هنگام گرسنگی، با معده خالی، مواد غذایی شیرین مصرف می‌کنند، تعدد گرسنگی‌شان در روز زیاد می‌شود. به عبارت ساده‌تر، این افراد در فاصله‌های زمانی کوتاه‌مدت در طول روز احساس گرسنگی می‌کنند. همان‌طور که خواندید، خود خانم افروغ هم معتقد است ‌که زیاد ریزه‌خوری می‌کند اما وعده‌های اصلی‌اش را چندان زیاد نمی‌خورد. همین گرسنگی‌های کوتاه‌مدت و خرد‌ه‌خوری‌ها می‌تواند کالری به مراتب بیشتری از وعده اصلی غذا داشته باشد که ایشان می‌توانند با درست و به موقع غذا خوردن، این مشکل‌شان را از بین ببرند.

▪ خیلی‌ها عادت دارند مانند خانم افروغ، بعد از ناهار بخوابند. آیا همان‌طور که ایشان فکر می‌کنند، خواب بعد از غذا می‌تواند باعث بالا رفتن وزن فرد بشود؟

ـ ببینید؛ ۷ ساعت خواب پیوسته در شبانه‌روز برای یک فرد بزرگسال، ایده‌آل است و ما باید تمام تلاش‌مان را بکنیم که هرچه بیشتر به این شرایط ایده‌آل نزدیک شویم و بین ۷ تا ۸ ساعت خواب مداوم در طول شب داشته باشیم. یعنی اگر این خانم برنامه‌شان را طوری تنظیم‌کنند که شب‌ها کمی زودتر بخوابند و بتوانند یک خواب منظم و راحت ۷، ۸ ساعتی داشته باشند، به هیچ عنوان دیگر در طول روز خسته نخواهند شد و نیاز به خواب بعدازظهر پیدا نخواهند کرد. به طور کلی کسانی که خوابشان به ساعات مختلف روز شکسته می‌شود، خیلی ضرر می‌کنند و تعادل انرژی و کنترل غذا خوردن‌شان حسابی به هم می‌ریزد و مختل می‌شود.

▪ فاطمه افروغ بعد از اینکه بدنش آسیب زیادی از آن رژیم اولیه غیراصولی دیده و وزنش دوباره برگشته، خودش یک رژیم جدید را با خوردن همه مواد غذایی اما به مقدار کم، یعنی کم کردن حجم غذا و افزایش میزان فعالیت روزانه و ورزش، شروع کرده است. به نظر شما این کار می‌تواند در درازمدت برای او مفید باشد؟

ـ بله؛ به‌طور طبیعی، بهترین و سالم‌ترین روش برای کم کردن و کنترل وزن، همین است که تمام گروه‌های غذایی در برنامه روزانه وجود داشته باشند اما افراد از مصرف غذاهایی که تراکم کالری‌شان بالاست (مانند چربی‌ها و شیرینی‌های ساده)، تا جایی که ممکن است پرهیز کنند و وعده‌ها و میان‌وعده‌های غذایی‌شان را در روز افزایش بدهند و هم‌زمان میزان فعالیت فیزیکی روزانه‌ و ورزش‌شان را تا آنجایی که‌ می‌توانند بالا ببرند چون ورزش کردن به میزان قدرت کارکرد قلبی و ریوی هر فرد بستگی دارد.

▪ حالا با توجه به قدشان و استخوان‌بندی متوسط و سنشان، به نظرتان وزن مناسب برای ایشان چقدر است؟

ـ وزن ۶۴ کیلوگرم برای ایشان در محدوده طبیعی است ولی یک مقدار به سمت بالاست؛ یعنی این خانم با توجه به سنشان اگر بتوانند همین وزن را تا ۱۲۰ سال نگه دارد، بسیار عالی است!

● نظر متخصص پوست

دکتر سیدمسعود داودی/ متخصص پوست و مو، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله

خوراکی‌های گرم، آکنه را بدتر می کنند؟

برخی از غذاها مانند خوراکی‌های چرب و شیرین، بین مردم به نام غذاهای گرم مشهور هستند. در اینکه آیا چنین غذاهایی باعث به وجود آمدن یا تشدید آکنه در پوست می‌شوند یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد. گروهی از افراد ممکن است با خوردن این غذاها آکنه پوستشان بیشتر شود و گروهی دیگر به رغم اینکه مستعد جوش زدن هستند یا آکنه دارند، ممکن است با خوردن این غذاها هیچ تغییری هم در پوستشان ایجاد نشود. بنابراین توصیه کلی من به بیمارانی که ضایعات پوستی دارند این است که اگر متوجه شدند غذاهای شیرین و پرچرب باعث بدتر شدن جوش‌های صورتشان می‌شوند از خوردن آنها پرهیز کنند اما اگر تشدید این ضایعات پس از خوردن غذاها اتفاق نمی‌افتد، لزومی بر تغییر عادات غذایی افراد نیست.

در مورد خانم افروغ نیز به نظر می‌رسد که خوردن این نوع عرقیجات و غذاها باعث تشدید ضایعات پوستی‌شان شده باشد و از طرفی دیگر در اثر گرفتن رژیمی سخت و نامتعادل، به بدن شوک (استرس) وارد کرده‌اند که اصولا استرس نیز به واسطه ترشح هورمون‌ها باعث تشدید ضایعات پوستی ‌می‌شود. یعنی حتی اگر نوع غذایی را که مصرف می‌کنیم، نادیده بگیریم، خود استرس، عاملی مهم در تشدید آکنه است.

در عین حال، در اثر رژیم گرفتن - به دنبال کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد مغذی- شاهد ایجاد تغییراتی در رشد مو، ناخن و پاکسازی سلول‌های پوست خواهیم بود. به عنوان نمونه، ممکن است به دنبال گرفتن رژیمی نامتعادل، با نازک‌شدن مو، ریزش آن و ناخن‌هایی شکننده و بدرنگ مواجه شویم. همچنین در این حالت، پوست بدن نسبت به زخم‌ها و جراحت‌های پیش‌آمده هم آسیب‌پذیرتر می‌شود. به طوری که ترمیم آنها به خوبی گذشته صورت نمی‌گیرد.

نکته مهمی که باید به آن اشاره کنم، مساله ریزش مو است. اگرچه بعد از قطع رژیم و رعایت برخی نکات ریزش مو متوقف و جبران می‌شود اما اگر سابقه ریزش مو، ارثی و ژنتیکی باشد جای نگرانی وجود دارد؛ چراکه بعد از رژیم غذایی ممکن است رویش مجدد مو صددرصد نباشد. بنابراین توصیه می‌کنم به واسطه آسیب‌هایی که ممکن است در پی رژیم‌های نامتعادل به وجود بیاید، حتما رژیمی متعادل داشته باشید تا با کمبود مواد مغذی مواجه نشوید.

مساله دیگر، افتادگی پوست است. پوستی که با حجم زیاد بدن در زمان چاقی مطابقت پیدا کرده، قطعا بعد از لاغر شدن، شل و افتاده خواهد شد. البته خوبی پوست این است که تا حدودی، افتادگی آن بعد از مدتی برطرف خواهد شد. اما گاهی اوقات ممکن است افتادگی پوست به واسطه استفاده از برخی کِرِم‌ها یا داروهایی که باعث شادابی پوست می‌شوند، برطرف شود. در موارد خیلی شدید نیز که استفاده از دارو تاثیری ندارد، نیاز به جراحی توسط پزشک متخصص است تا مشکل افتادگی و شل شدن پوست برطرف شود.

بنابراین به خانم افروغ توصیه می‌کنم که حتما تحت نظر پزشک متخصص تغذیه و بنا به نظر ایشان رژیم غذایی داشته باشند و از گرفتن رژیم‌های سخت و خودسرانه اجتناب کنند. همچنین از خوردن این نوع مواد غذایی که باعث تشدید آکنه پوست صورتشان می‌شود، پرهیز و به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنند تا مشکل‌شان هر چه زودتر برطرف شود.

ندا احمدلو