اوج هیجان

رولر اسکیت ها از کجا آمدند

ورزش رولر اسکیت که در کشورهای غربی و بویژه آمریکای شمالی طرفداران بسیار زیادی دارد طی بیش از ۲۵۰ سالی که از ابداع آن می‌گذرد، پیشرفت‌ها و تحولات متعددی را تجربه کرده و وسایل آن دائم بسیط‌تر و مدرن‌تر شده، اما شکل بنیادین و پایه‌های تشکیل‌دهنده آن تقریبا به روال نخست باقی مانده است.

چوب و تکه اسکیتی که ورزشکاران به پای خود می‌بندند و روی چرخ‌های آن به حرکت درمی‌آیند، طی این سال‌های طولانی تغییراتی داشته و چرخ‌های زیر چوب‌ها و بهتر بگوییم نوع حرکت این چوب‌ها به آرامی تکوین یافته است. آنچه تاریخ به ما یادآوری می‌کند، این است که اولین مرتبه استفاده از این رولر اسکیت‌ها به سال ۱۷۴۳ برمی‌گردد و اگر هم چند سال قبل از آن چنان واقعه‌ای شکل گرفته باشد، به ثبت نرسیده است.

خالق و عامل واقعه ۱۷۴۳ بدرستی در متون تاریخی مورد اشاره قرار نگرفته است، اما این مساله محرز است که ۱۷ سال بعد از آن تاریخ یک نوع بدوی و اولیه اسکیت که روی چرخ‌های ساده و کوچکی استوار بود، توسط یک مهاجر اروپایی به نام جان جوزف مرلین باب شد. چرخ‌های به حرکت درآورنده این اسکیت‌ها هم آهنی بود و در ۴۰ ـ ۳۰ سال بعد نمونه‌ها و مدل‌هایی از همین قبیل مورد استفاده جوانان در اروپا قرار‌می‌گرفت.

در سال ۱۸۱۹ اولین رولر اسکیت‌های مدل Patented که یک فرانسوی به‌نام پتی بلد آن را در کشورش طراحی کرده بود، به بازار روانه شد. این مدل‌ها قدری خشک و فاقد انعطاف بود و نمی‌شد با آنها مانور زیادی داد و زیگزاگی رفت.

در سال ۱۸۶۳ اسکیت‌های مستقر روی چهارچرخ سر‌برآورد که در آن مقطع به آنها Quad Skate می‌گفتند. مخترع این وسایل یک آمریکایی به نام جیمز لئونارد پلیمپتون بود و اولین نمونه‌های کارش در شهر نیویورک رو شد. وجه تمایز این اسکیت‌ها با اسکیت‌های قبلی قرارداشتن نوعی لاستیک لغزنده و دارای قوه انبساط در زیر آن بود که اجازه می‌داد افراد استفاده‌کننده با قدری فشار دادن به یکی از دو سمت، حرکت خود را به همان سمت سوق دهند. آنها می‌توانستند بدن خود را موازی با همان سمت و جهت به سطح زمین نزدیک کنند و مانور بدهند و احساس هیجان کنند.

در ۱۵۰ سالی که از آن تاریخ می‌گذرد، چوب اسکیت‌ها و وسیله حرکتی زیر آنها کم یا زیاد دچار تغییراتی شده و حتی مدل‌هایی به بازار آمده که به جای چرخ‌های سنتی، نوعی لبه تیغ مانند و لغزان زیر آن تعبیه شده است. یک هدف تمامی مخترعان و کامل‌کنندگان این وسیله، بخشیدن هیجان و سرعت بیشتر به اسکیت‌ها بوده است و از این طریق اسکیت‌های اولیه که وسایلی برای تفریح صرف و با سرعتی اندک بود، اینک در فاصله کمی تا سال ۲۰۱۳ وسایل بسیار تند و تیز و خطرناکی است که مدل‌‌هایی از آن فقط توسط حرفه‌ای‌ترین آدم‌ها قابل استفاده است و استفاده آن توسط آدم‌های ناوارد و آماتور می‌تواند حادثه‌ساز و مرگ‌آفرین هم باشد. برخی می‌گویند این ورزش در درجه اول مدیون ویلیام براون و جوزف هنری هیوز انگلیسی است که سال‌های ۱۸۷۶ و ۱۸۷۷ قابل استفاده‌ترین اسکیت‌های مستقر روی چرخ را ابداع کردند ولی حقیقت امر هر چه باشد، از دهه ۱۸۸۰ به بعد وسعت ساخت و استفاده از رولر اسکیت‌ها در آمریکا بیشتر شد و یکصد سال بعد از آن اسکات اولسون و بره ‌نان اولسون از شهر مینیاپولیس آمریکا نوع پرطرفداری از اسکیت‌های لبه‌ای و تیغی را که شبیه به مدل‌های مورد استفاده ورزشکاران هاکی روی یخ است، روانه بازار کردند. کار آنها به قدری گرفت که بعدا یک شرکت تولید رولر بلید هم دایر کردند و کمپانی‌های دیگری نیز با هدف ساخت و فروش این رولرها تاسیس و وارد عرصه کار شدند.

همسو با‌ آن استفاده از اسکیت‌های رولر (چرخ)‌ دار نیز رواج و محبوبیت خود را حفظ کرده است. یکی از آخرین مدل‌های اسکیت مستقر روی یک لبه در سال ۱۹۸۸ توسط مایکل اف گیلسون از منطقه کیپلز لیک کالیفرنیا ابداع و به‌کار گرفته شد. بعد از آن اسکیت‌ها با تغییراتی اندک‌تر به بازار آمد در تمامی این سال‌ها و با ایجاد هر تغییر و تکامل، اسکیت‌ها به سوی سرعت بیشتر و کنترل کمتر و به تبع آن به سمت مرگ‌های ناخواسته‌ و احتمالی پیش رفته و استفاده از آنها بر خلاف خواسته‌ها و اهداف اختراع‌کنندگان اولیه آنها توام با ریسک‌هایی وسیع شده و حتی مدل‌های کم آزار و کم‌سرعت اسکیت‌ها هم به سبب عدم تبحر افراد استفاده‌کننده گاه موجب مرگ آنها شده است، چه برسد به مدل‌های تیغی و مجهز به بلیدها و لبه‌های تیز و آهنی که برخی از آنها به طرز ترسناکی غیرقابل کنترل و استفاده ناپذیر بخصوص برای افراد عادی است.

هر چند سال‌هاست که فدراسیون‌های ملی و حتی جهانی برای ساماندهی این ورزش مفرح و خطرناک ساماندهی و تشکیل شده‌ است و با طراحی و برنامه‌ریزی این نهادها مسابقاتی رسمی و منظم و همیشگی هم برای این رشته طراحی و اجرا می‌شود. کار این رشته به جایی کشیده که ۲۰ سال پیش در المپیک بارسلونا رشته رولر هاکی از ورزش‌های غیررسمی اجراشده در آن بازی‌ها به شمار می‌آمد و مورد توجه زیادی هم قرار گرفت.