«سمفونی دماوند» از شاهین فرهت

شاهین فرهت، آهنگساز ایرانی، همواره از «سمفونی دماوند» به عنوان بهترین اثر خود نام می بُرد و چند سالی می شد که سخت در پی فراهم آوردن امکان اجرای آن بود. به ارکستر سمفونیک تهران …

شاهین فرهت، آهنگساز ایرانی، همواره از «سمفونی دماوند» به عنوان بهترین اثر خود نام می بُرد و چند سالی می شد که سخت در پی فراهم آوردن امکان اجرای آن بود. به ارکستر سمفونیک تهران متوسل شد ولی راه به جایی نبرد. بارها در گفت و گو با رسانه ها از نبودن امکانات برای اجرای سمفونی اش سخن گفت تا در نهایت، اجرا و ضبط آن به وسیله ارکستر جشنواره ارمنستان به رهبری سورن خانگالدیان ممکن شد.

اجرای مذکور از سمفونی دماوند همراه با «سوییت برای سازهای زهی (سراب)» (اپوس ۷) به صورت سی دی با پشتیبانی مالی مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شده است.

شاهین فرهت درباره «دماوند» چنین می گوید:

«می توان گفت که کوه دماوند مجموعه تابلوهای مختلفی است از کمال لطافت و نهایت خشونت در طبیعت. این گوناگونی و طیف وسیع احساسی این کوه، سرچشمه الهامی برای خلق این سمفونی است. این کوه همیشه مرا تحت تاثیر قرار می داده و نهایتا در سال ۱۳۷۸ منجر به ساخت سمفونی دماوند شد. "دماوند" یک اثر برنامه ای است که در آن به فرم سمفونی کاملا وفادار مانده ام و حتا اگر شنونده از موضوع آن آگاه نباشد هم به عنوان یک اثر سمفونیک محض قابل شنیدن است.

این سمفونی از سه بخش تشکیل شده است: در نخستین بخش که به فرم سونات نگاشته شده شخصیت کوه و صعودی ذهنی تجسم می یابد. این بخش با مقدمه ای آغاز می شود که حالتی اسرار آمیز دارد و "وهم دماوند" نامیده شده است. پس از مقدمه، تم اصلی سمفونی و به دنبال آن تم های دوم و سوم ارائه می شوند.

تم اصلی و تم مقدمه در طول سمفونی شنیده می شود. تم اصلی با عنوان "دماوند: کوهی استوار" مرحله گسترش، آغاز صعود به قله را نشان می دهد و چند اوج دارد و دامنه، یعنی پیش از رسیدن به قله و بالاخره اوج اصلی یعنی قله کوه را مجسم می سازد. سپس تم ها مراجعت می کنند و در پایان بخش نخست، غروب را پس از بازگشت از قله حس می کنیم و تم آغازین (وهم دماوند) و تم اصلی دماوند: کوهی استوار) را به گوش می رسانند.

بخش دوم از سمفونی، "زیبایی های کوه دماوند" نامیده شده و نسبت به بخش اول، از فرم ساده تری برخوردار است. ساختمان ریتمیک نخستین تم در بخش اول، در اینجا معکوس می شود. سومین بخش، از دو تابلو تشکیل شده است. در آغاز سرما مجسم می شود و سپس توفان و کولاک در قله دماوند به تصویر کشیده می شود. پس از فرونشستن توفان، تم اصلی دماوند دوباره شنیده می شود و سپس به صورت مارش درمی آید و سمفونی، با توصیف شکوه کوه دماوند به پایان می رسد.»

این سی.دی. پیوستی هفت صفحه ای به دو زبان پارسی و انگلیسی را نیز به همراه دارد که در آن اطلاعاتی درباره فعالیت های هنری آهنگساز و ویژگی های اثر نگاشته شده است.

شاهین فرهت (متولد ۱۳۲۵) پس از دریافت لیسانس پیانو از بخش موسیقی دانشکده هنرهای زیبا (دانشگاه تهران) تحصیلات خود را در پاریس، استراسبورگ و نیویورک در رشته های آهنگسازی و موسیقی شناسی پی گرفت. وی علاوه بر تدریس در دانشگاه تهران، از سال ها پیش، استاد دوره های تابستانی آکادمی موسیقی گوتنبرگ در سوئد است.

پیش از «دماوند» چهار اثر از شاهین فرهت به نام های سمفونی ایرانی، سوییت ایرانی، کنسرتو ایرانی و راپسودی ایرانی به صورت دو سی.دی، با اجرایی نه چندان مطلوب از ارکستر سمفونیک تهران (به رهبری فریدون ناصری) انتشار یافته است.

پژمان اکبرزاده