اولین تعطیلات به اضافه او, منهای او

آداب رفتار تعطیلات در خانواده ای که دچار تغییرات اعضا شده

تعطیلات نوروز همیشه دلپذیر است اما گاهی تعطیلاتی که پیش‌رویمان قرار می‌گیرد، برایمان بسیار متفاوت می‌شود. گاهی این تفاوت‌‌ها مثبت و شیرین از جنس شروع سالی جدید در کنار همسر و برای اولین‌بار در خانه خودمان است و گاهی حضور فرزندی نورسیده رنگ و بوی دیگری به این روزها می‌دهد. متاسفانه گاهی هم این تفاوت به دلیل از دست دادن عزیزی است که جای خالی‌اش در این ایام بیشتر می‌شود و خانه رنگ عید به خود نمی‌بیند اما در هر کدام از این وضعیت‌ها چه باید کرد و چه رفتاری مناسب‌تر است؟...

هر چیزی اولینش با بارهای دیگر تفاوت دارد؛ دید اول، بار اول، مکان اول، اتفاق اول و... هر کدام معنی خاصی دارد و اولین تعطیلات خانم و آقایی که زندگی مشترکی را در کنار هم شروع کرده‌اند، متفاوت است چون هر چیزی که برای بار اول اتفاق می‌افتد، هیجان و تصورهای ذهنی بیشتری دارد و از آنجا که آمادگی و تجربه آن قبلا وجود نداشته، خاطره‌های آن هم چه منفی و چه مثبت ماندگارتر خواهد بود.

آداب اولین تعطیلات در کنار همسر

بعد از ازدواج و در اولین عیدی که خانم یا آقایی متاهل شده‌‌اند، هم احساس خودشان و هم دیدگاه اطرافیان به آنها متفاوت است چون برای اولین‌‌بار به‌عنوان مهمان به خانه پدر و مادرشان پا می‌گذارند و خاطره خاص خود و احساس عجیبی برای هر دو طرف دارد. برخوردهای پدر و مادرها معمولا با شادی و رسمی‌تر است و احتمالا هدیه‌های قابل‌توجهی به آنها می‌دهند که ممکن است در عیدهای بعد این اتفاق نیفتد. زوجی هم که اولین تعطیلات نوروزی را در کنار هم سپری می‌کنند، بی‌شک لحظه‌لحظه آن را به یادگار در ذهن خود ثبت خواهندکرد. خیلی از آنها ترس، اضطراب و احساس خوشایندی را از قرار گرفتن در محیط جدید، رفت و آمد با خانواده‌ها و اقوام همدیگر تجربه می‌کنند. البته تفاوت‌هایی که حس می‌کنند، معمولا شادی‌بخش است و در ذهنشان ماندگار خواهد شد ولی متاسفانه اگر تعطیلات خوشایندی را هم نگذرانند در یادشان باقی می‌ماند.

پس باید هر دو طرف و حتی خانواده‌ها سعی کنند که این اولین عید بدون حاشیه و به ‌بهترین صورت بگذرد. برای این کار باید سعی کنند توقعات بیش از حد از هم را کنار بگذارند و حاشیه‌ها را فراموش کنند.

مثل هر واقعه جدیدی، بی‌شک ایرادها و مشکل‌هایی هم بروز می‌کند اما باید آمادگی و مهارت لازم برای مهار و حل آنها پیدا کرد و از خیلی از نواقص چشم پوشید تا آنچه در یادها حک می‌شود، مثبت و خوشایند باشد. باید هیجان‌های مثبت را تجربه و سعی کنند لحظه‌های زیبایی برای خود خلق کنند تا بعدها حسرت این روزها را نخورند.

آداب اولین تعطیلات در کنار فرزند

اگر امسال اولین سالی است که کودکی هم به جمع شما و همسرتان اضافه شده، بدانید اتفاقی مثبت در زندگی‌تان افتاده و مرحله‌ای جدید را شروع کرده‌اید که تنوعی در زندگی‌ مشترکتان ایجاد کرده است.

پاگذاشتن کودکی که به قول قدیمی‌ها ماحصل عشق و از خون و گوشت و پوست زن و مرد است، به زندگی باعث می‌شود تحولی هم در زندگی آنها و هم پدر و مادرشان که نوه‌دار شده‌اند، ایجاد شود و این خاطره‌ و انرژی مثبتی در تعطیلات نوروزی خواهد بود.

البته گاهی تصور نوه‌دار شدن، به‌خصوص اگر نوه اول باشد، برای پدربزرگ و مادربزرگ کمی شوک‌آور است چون ممکن است احساس کنند پیر شده‌اند! یعنی دچار احساس دوگانه‌ای شوند؛ از یک طرف خوشحالی و از طرفی ترس از پیر شدن! خوشبختانه پس از مدت کوتاهی، شادی جای تمام احساس‌های دیگر را می‌گیرد و بی‌شک در کنار نوه‌شان تعطیلات نوروزی زیبا و خاطره‌انگیز‌تری را تجربه خواهند کرد. پدر و مادر هم معمولا در اولین‌ عیدی که در کنار فرزندشان می‌گذرانند، می‌توانند فرصت را غنیمت بشمارند تا از تجربه بزرگ‌ترها در بچه‌داری استفاده کنند. البته ممکن است حضور نوزاد باعث شود، نتوانند مثل سال‌های گذشته مسافرت بروند یا رفت و آمد چندانی برای دید و بازدید داشته باشند ولی معمولا این موضوع مشکلی ایجاد نمی‌کند چون حتما از قبل خود را برای این شرایط آماده کرده‌اند. از طرفی علایقشان تغییر می‌کند، یعنی درست است که اوایل ازدواج‌ ممکن است یک سفر دونفره برایشان هیجان‌انگیز بوده‌ باشد اما در شرایط جدید، دیگر احساس نیاز به این هیجان در آنها کمرنگ‌ و حالا رسیدگی و لذت از حضور فرزند برای پدر ومادر هیجان مثبت محسوب می‌شود. پدر و مادر جوان نباید در این زمینه هیچ اضطرابی به دلشان راه بدهند چون با کمک خانواده‌ها می‌توانند شرایط را مدیریت کنند و در کنار فرزندشان از تعطیلات لذت ببرند و دیگران هم آنها را درک خواهند کرد.

آداب اولین تعطیلات بدون عزیز از دست رفته

گاهی عزیزی از دست می‌رود و خانواده‌اش مجبور می‌شوند اولین عید و تعطیلات را بدون او و فقط با یاد و خاطره‌اش بگذرانند. مسلما مرگ عزیزان ناگوار و غیرمترقبه است و هیچ‌کس از آن خبر ندارد و عید بدون حضور آنها، ناگوار و دردناک خواهد بود و مدام خاطره‌ها در ذهنشان تداعی می‌شود. بهتر است اطرافیان و نزدیکان این افراد را تنها نگذارند و برای همدردی به آنها سر بزنند و فراموششان نکنند. حضور در منزل متوفی، یاد کردن از او و دعا خواندن و ذکر فاتحه، بی‌شک در تسکین خانواده داغدار تاثیر خواهد داشت.

خود خانواده داغدار هم می‌توانند با خیرات دادن، به بهداشت روانی خود کمک کنند، حتی اگر از خاطرات فردی که حالا دیگر در میانشان حضور ندارد بگویند، اشکالی ندارد و باعث کاهش تالم و افسردگی می‌شود ولی اگر این عزاداری و یاد کردن‌ها بیش از حد شود، زندگی را تحت‌تاثیر قرار ‌دهد و باعث افت عملکرد اعضای خانواده شود، درست نیست.

علاوه بر این، اگر امکانش وجود داشته باشد، می‌توانند مسافرت هم بروند و نباید در این زمینه سختگیر بود یا اگر کودکی وجود دارد که دلش عیدی می‌خواهد، هیچ اشکالی ندارد که به او عیدی بدهند و لازم نیست مدام به او لباس سیاه بپوشانند و... حتی اگر یکی از والدین کودک فوت کرده، درست است که باید یاد و خاطره او را زنده نگه داشت و به کودک آموخت احترام او را نگه دارد اما نباید از مسیر تعادل خارج شد. این کار روحیه دلمردگی را در خانواده حکمفرما می‌کند و باید در این زمینه تجدیدنظر شود. یادمان باشد لازم نیست بچه در تمام بازدیدهایی که در عید اول برای تسلیت و تسلی انجام می‌شود، حضور داشته باشد و می‌توان گاهی او را از این کار معاف کرد.

دکتر محمدرضا خدایی

روان‌پزشک عضو هیات علمی دانشکده بهزیستی و توانبخشی