شناخت عوامل انحراف نوجوانان و جوانان

همه روانشناسان و متخصصان علوم اجتماعی بر این باورند که از بین عوامل تاثیرگذار در گرایش افراد به آسیب‌های اجتماعی، خانواده نقشی بسیار برجسته و انکارناپذیر دارد. چرایی مطلب …

همه روانشناسان و متخصصان علوم اجتماعی بر این باورند که از بین عوامل تاثیرگذار در گرایش افراد به آسیب‌های اجتماعی، خانواده نقشی بسیار برجسته و انکارناپذیر دارد. چرایی مطلب به زبان ساده به شکل‌گیری شخصیت عاطفی کودک در محیط خانوادگی برمی‌گردد.

از این رو می‌توان گفت روابط عاطفی خانواده در شکل‌دهی به لایه‌های عاطفی و شخصیتی کودک امروز و نوجوان و جوان فردا بسیار موثر است.

بزهکاری در جوامع با شکل گیری آن جامعه همزاد است.

این پدیده بخش زیادی از سرمایه مادی و معنوی کشورها و دولتمردان را به خود مشغول داشته و همگان باید در پیشگیری از ارتکاب جوانان به بزه کوشش کنند. البته باید در کنار عامل خانواده به عوامل مهمی چون عوامل اجتماعی و طبقه اقتصادی اشاره کرد. کوشش نگارنده بر نقش خانواده متمرکز شده و سعی بر آن است تا در کنار معرفی موضوع، روش‌های عملی نیز به خانواده ارایه شود تا در برخورد با مساله فعالانه و آگاهانه عمل کند.

چرا خانواده مهم است؟

روان‌شناسان بر این باورند که کودکی که از نظر عاطفی رشد نیافته، توان تحمل رنج و مشقت و ارتباط درست با مسایل را نداشته و زمینه برای کجروی وی مهیاتر از سایرین است این کودک شکیبایی و پشتکار خود را از دست داده و به راه‌های ناصواب درجهت نیل به اهداف خودگرایش پیدا می‌کند.

رشد عاطفی درست با روابط سالم در محیط خانواده و کیفیت روابط بین افرادی که کودک در آن رشد می‌کند، بستگی دارد.

از طرفی روش تربیتی نادرست نیز در گرایش جوانان به جرم موثر است. بررسی‌ها نشان می‌دهند، کودکانی که مهربانی را در خانواده تجربه نکرده‌اند، نمی‌توانند در اجتماع مهربان باشند (حتی اگر به دیگران آسیب نرسانند، احتمالاً به خود صدمات جسمی یا روحی می‌زنند).

بزهکاری در فرزندان چه خانواده‌‌هایی مشاهده می‌شود؟

بررسی‌ها نشان می‌هد که بیشتر بزهکاری‌ها و کجروی‌ها ریشه در فرزندان خانواده‌هایی دارد که در دسته‌بندی‌های زیر قرار می‌گیرند:

الف) والدین با روش‌های تربیتی بسیارسختگیرانه و یا بسیار آزاد و رها و بی‌بندوبار (عدم رعایت اعتدال)

ب) استفاده از تنبیه بدنی به جای استدلال و درنتیجه عدم پذیرش عقلانی و منطقی مساله توسط کودک

ج) بی‌توجهی و غفلت والدین نسبت به فرزندان به‌جای روابط گرم و صمیمی و نزدیک

پیشگیری

برای درمان بزهکاری روش‌های متفاوتی تجربه شده است.

با توجه به هدف این نوشتار اعتقاد بر آن است که نقطه شروع مناسب خانواده است. خانواده درمانی یعنی ایجاد محیط آرام و سالم در خانواده، برای نیل به این هدف موارد زیر توصیه می‌شود:

پدر و مادر یکدیگر را دوست بدارند تا کودک و نوجوان در پناه این دوستی به ‌آرامش خاطر برسد.

گذشت و بخشش را فراموش نکنیم تا کودک بی‌گناه در تندبادهای مشاجرات والدین چون پر کاه به بی‌قراری نرسد.

با کودک خود همبازی شویم و یا بخشی از فرایند تفریحات سالم وی را شریک شویم. رفتن به پارک یا تماشای مسابقات ورزشی و...

ناسازگاری والدین در محیط خانواده کودک را خانواده‌گریز، افسرده و پژمرده می‌کند.

اعضای خانواده با احترام با یکدیگر رفتار کنند تا کودک احساس امنیت و قدرت اظهار عقیده پیدا کند.

تاکید بیشتر روی نقاط قوت کودک تا حس اعتماد به نفس در وی تقویت شود. در این صورت کودک در جهت رفع کاستی‌ها و ضعف‌های خود می‌کوشد و تلاش اطرافیان را خیرخواهی محض می‌بیند.

به شخصیت آنها در حضور دیگران احترام بگذاریم.

با آنها مشورت کنیم تا خود را عضو موثر خانواده حس کنند و خود نیز در جهت اهداف خانواده کوشش کنند.

در برابر کارهای خوب آنها، تشویق شایسته به عمل آوریم.

با متانت و صبر زمینه و فرصت پذیرش اشتباه و جبران آن را فراهم کنیم.