آموزش الکترونیکی,راهی جدید برای توسعه دانش

به طور خلاصه می توان گفت که مراکز آموزش الکترونیکی, دارای مزایای بی شماری است با توسعه این مراکز, امکان یادگیری در هر زمینه ای, برای هر فردی در هر زمان و مکانی به شکل گسترده فراهم شده است

به طور خلاصه می توان گفت که مراکز آموزش الکترونیکی، دارای مزایای بی شماری است. با توسعه این مراکز، امکان یادگیری در هر زمینه ای، برای هر فردی در هر زمان و مکانی به شکل گسترده فراهم شده است. در این گفتار به شکل تفصیلی به مزیت های نسبی آموزش الکترونیکی خواهیم پرداخت.برای این نوع آموزش، به تاسیس ساختمان ها و امکانات فیزیکی و صرف هزینه های گزاف نیاز نیست و دانشجویان و مدرسان مجبور نیستند منزل یا محل کار خود را برای حضور در کلاس ترک کنند.افزون بر این، ساعت های شروع و خاتمه کلاس ها ثابت نیست و دانشجویان هر زمان که بخواهند می توانند وارد کلاس شوند و تا هر زمان که لازم باشد حضور در کلاس را ادامه دهند.در این روش می توان هر روز و هر لحظه با استاد و همکلاسی ها ارتباط برقرار کرد و به تبادل نظر و مباحث گروهی درباره مفاد درسی و یا تمرین های داده شده از طرف استاد، به وسیله اینترنت پرداخت.

یکی از نکاتی که در آموزش الکترونیکی توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است، آزادی در انتخاب موضوع ها و سرفصل های مورد علاقه است. در این روش هیچ فردی برای آموزش حد و مرزی روشن ندارد و به راحتی می تواند به اطلاعات تمامی رشته های علمی در حداقل زمان ممکن دسترسی پیدا کند.

● نیاز نداشتن به حضور فیزیکی استاد و دانشجو در کلاس درس

از آ ن جا که در این نوع دانشگاه تمامی ارتباطات از طریق اینترنت انجام می شود، لزومی به حضور استاد و دانشجو در کلاس نیست و تنها کافی است دانشجو یا استاد از طریق یک دستگاه رایانه از منزل یا نزدیک ترین مرکز متصل به اینترنت، به سایت متصل شوند و از امکانات آن استفاده کنند. این امر خود سرمنشأ مزایای دیگری است، چرا که با این اوصاف دیگر به صرف هزینه برای ساختمان سازی مجتمع های آموزشی نیز نیاز نخواهد بود. از سوی دیگر در شهرهای بزرگ منجر به کاهش رفت و آمد در شهر و در نتیجه کمتر شدن ترافیک شهری و آلودگی هوا می شود.

● وابسته نبودن کلاس درس به زمان خاص

هر چند که این سیستم آموزشی از فناوری های Teleconferencing و مانند آن که به حضور در پشت رایانه در زمان های خاصی نیاز دارد، پشتیبانی می کند، ولی قسمت عمده سیستم آموزشی مبتنی بر دروسی است که هر زمان دانشجو اراده کند می تواند به سایت مرکز متصل شود و دروس را دریافت کند. از این رو این سیستم برای افراد شاغل که وقت محدودی برای تحصیل دارند به طور کامل مناسب است، چرا که در هر ساعتی از شبانه روز می توانند به سایت مراجعه و دروس مورد نظر را دریافت کنند.

● کیفیت بالاتر ارائه دروس آموزشی

در روش سنتی، درس توسط یک استاد ارائه می شود که این امر مطلوب نیست، چرا که کیفیت مطالب ارائه شده در کلاس به شاخص های زیادی وابسته است. به عنوان مثال اگر در جلسه ای استاد درس کسالت داشته باشد، این مسئله می تواند بر کیفیت مطالب ارائه شده در آن جلسه تاثیر منفی بگذارد. هم چنین شاخص های محیطی از قبیل سرما و گرما نیز می تواند بر کیفیت آموزش تاثیر منفی بگذارد. در حالی که در سایت این مشکلات وجود ندارد و دروس توسط تیم های مجرب آماده و با استفاده از فناوری های مدرن و متنوع چند رسانه ای به نحو مطلوبی ارائه می شود. علاوه بر آن ممکن است دانشجو در کلاس سنتی بر اثر مسائلی، گیرایی خوبی نداشته باشد و چون مطالب فقط یک بار ارائه می شود، بنابراین کیفیت آموزش پایین می آید، در صورتی که در سایت این محدودیت وجود ندارد و دانشجو می تواند بارها مطالب ارائه شده در جلسه را مشاهده کند و از این لحاظ کیفیت آموزش بهبود می یابد.

● پشتیبانی از تعداد زیاد دانشجویان در یک کلاس

در مراکز آموزشی به طور معمول این مشکل وجود دارد که دانشجویان به علت تکمیل ظرفیت کلاس ها نتوانند در دروس مورد علاقه خود ثبت نام کنند. این مشکل در سایت آموزش الکترونیکی وجود ندارد و دانشجویان ثبت نام شده در یک کلاس درس می تواند هزاران نفر باشد.

● بالا بردن سطح علمی جامعه به خصوص نسل جوان

در دانشگاه های واقعی به علت محدودیت امکانات از لحاظ مکان و استاد، هر سال تعداد محدودی از طریق آزمون هایی که برگزار می شود موفق به ورود به دانشگاه می شوند که بدین ترتیب بسیاری از افرادی که در آزمون ها شرکت می کنند شانس ادامه تحصیل در دانشگاه را از دست می دهند، ولی در مراکز آموزش الکترونیکی این محدودیت ها وجود ندارد. بنابراین تمامی افراد علاقه مند به تحصیل شانس ادامه تحصیل را پیدا می کنند که این امر به طور قطع می تواند در افزایش سطح علمی و فرهنگی جامعه جوان کشور بسیار مؤثر باشد.

● دسترسی آنلاین به کتابخانه دیجیتال

در مراکز آموزشی به علت محدودیت، نسخه های محدودی از یک کتاب به خصوص در کتابخانه ها برای استفاده دانشجویان نگهداری می شود که این امر مشکلاتی ایجاد می کند. به فرض اگر چندین دانشجو نسخه های کتاب به خصوصی را برای استفاده از کتابخانه به امانت گرفته باشند بقیه دانشجویان شانس استفاده از آن کتاب را در زمانی که به امانت برده شده است، از دست می دهند که این امر درباره کتاب های کمیاب بیشتر است.

علاوه بر آن به مرور زمان کتاب های موجود در کتابخانه به علت استفاده نامناسب برخی از دانشجویان از بین می رود یا کیفیت خود را از دست می دهد. تمامی مسائل گفته شده برای مقاله ها و مجله ها نیز صادق است. ولی در سایت آموزش الکترونیکی با استفاده از کتابخانه دیجیتال، تمامی کتاب ها و مقاله ها به شکل آنلاین در اختیار دانشجو است و مشکلات مطرح شده در مورد محدودیت استفاده از آن ها در زمان خاص یا از بین رفتن آن ها به مرور زمان در اینجا صادق نیست.

● بالا رفتن میزان اثر بخشی و بازده آموزشی

در این روش چون فرآیند آموزش و یادگیری به شکل گروهی است و هم چنین به دلیل ارتباط همیشگی بین دانشجویان و یا بین دانشجویان و استادان، دوره ها و مباحث گروهی و انجام تکالیف به شکل گروهی و جمعی است، طبیعی است که بازده آموزش بسیار بالا است و دانشجو رغبت بیشتری به یادگیری و تمرین از خود نشان می دهد.در این سیستم چون تمامی مباحث درسی و پرسش و پاسخ ها در بانک های اطلاعاتی ذخیره می شود، بنابراین حتی اگر دانشجویی در این مباحث گروهی شرکت نداشته باشد، باز هم می تواند از نتیجه این مباحث بهره مند شود و مطالب زیادی را از آن ها یاد بگیرد.آموزش های الکترونیکی امکان برابر و دسترسی یکسان در فراگیری علم و دانش را برای همه افراد، در نقاط مختلف دنیا فراهم می کند. امروزه هر کس از هر جای دنیا قادر است ، به فراگیری دانش مورد نیاز خود اقدام کند. در آموزش های الکترونیکی از انواع رسانه های متنی، شنیداری و گفتاری بهره گرفته می شود.

امکان استفاده از فیلم و پویانمایی و هم چنین قطعات صوتی در کنار رسانه های متنی و تصویری، علاوه بر جذاب شدن محتوای دروس الکترونیکی امکان انتقال حجم بالایی از اطلاعات و دانش را در فرصتی کوتاه تر فراهم می کند. برای مثال، پویانمایی از حرکت یک پیستون در درون یک سیلندر می تواند به تنهایی گویای چندین پاراگراف مطلب باشد، بنابراین در آموزش های مجازی چند ثانیه فیلم یا پویانمایی این قابلیت را دارد تا همه مطلبی را که ممکن است به چند صد کلمه توضیح نیاز داشته باشد طی چند ثانیه به یادگیرنده منتقل کند. اگر چه نرم افزارهای موجود امکان تولید قطعاتی به شکل پویانمایی و فیلم را در متن یک درس الکترونیکی ممکن می سازد ولی به دلیل محدودیت های فعلی در پهنای باند ارتباطی امکان استفاده وسیع از این رسانه های پر حجم در مقیاس زیاد وجود ندارد.از دیگر مزایای آموزش های مجازی تعامل بیشتر بین یاددهنده و یادگیرنده است. ابزارهایی که فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در اختیار آموزش مجازی قرار می دهد امکان ارتباطی، مشاوره و همکاری و تعامل بیشتر میان استادان و فراگیران را فراهم می سازد.

برای مثال امکاناتی نظیر پست الکترونیک، محاوره متنی، ویدئو کنفرانس و ابزاری از این دست، امکان ارسال پیام، طرح سؤال و تبادل مقالات و گزارش های علمی را بین اعضا ممکن می سازد. هم چنین این ابزار علاوه بر برقراری ارتباط یک طرفه امکان ارتباط های چند طرفه را نیز فراهم می سازد. برای مثال اعضا می توانند در باره موضوع های گوناگون به بحث و تبادل بپردازند. ابزاری مانند میز گفت و گوی مجازی این امکان را می دهد که موضوعی را طرح و دیگران را به اظهار نظر درباره آن موضوع دعوت کنیم. علاوه براین هر یک از افراد می توانند به دیدگاه های ابراز شده نیز نقدی وارد و توضیحی را اضافه و یا سؤال جدیدی را مطرح کنند.آموزش الکترونیکی به طور خودکار و در ۲۴ ساعت شبانه روز در اختیار فراگیران است. بنابراین یادگیرندگان آموزش های الکترونیکی در زمان دلخواه خود می توانند به مرور دروس خود بپردازند، به تمرین ها پاسخ گویند و در آزمون های مربوطه شرکت کنند.

به همین دلیل می توان گفت که آموزش های مجازی در هر زمان و مکان در دسترس افرادی است که خواهان کسب دانش و علم اندوزی هستند. در آموزش های مجازی امکان دسترسی به حجم بالایی از اطلاعات و دانش موجود در نقاط مختلف دنیا فراهم می شود. از طریق لینک هایی که در متون ارائه شده در این آموزش ها وجود دارد، مطالب تکمیلی درباره موضوع مورد بحث به یادگیرنده ارائه می شود. هم چنین مطالب ارائه شده از سطح کیفی و دقت و صحت بالایی برخوردار است چرا که در این نوع آموزش، استادان و معلمان برجسته از سر تا سر دنیا می توانند در تولید محتوا و مطالب مشارکت کنند، به همین دلیل مطالب از کیفیت و غنای بیشتری برخوردار خواهد بود. در آموزش مجازی فراگیرنده نقش فعال تری ایفا می کند.

از آن جا که در این نوع آموزش استاد حضور فیزیکی ندارد و در کل رابطه استاد و دانشجو محدود است، بار یادگیری بیشتر بر دوش فراگیرنده است و استاد مخاطبان خود را به تحقیق و جست وجو و یافتن منابع آموزشی هدایت می کند. در نتیجه یادگیرنده مجبور می شود با تلاش و احساس مسئولیت بیشتری به یادگیری بپردازد. از دیگر مزایای این نوع آموزش می توان به قابلیت تکرار مطالب در هر زمان و مکان، افزایش زمان دسترسی به آموزش، امکان به اشتراک گذاشتن منابع آموزشی و مدیریت دقیق بر فرآیند آموزش اشاره کرد.

نویسنده: غفوری