برایم offline بگذار ای خداوند رحیم

اكنون در جهان مسیحیت كلیساهایی مجازی وجود دارد كه به شكلی گسترده و با مراجعان بسیار, نه تنها تمامی ویژگی های یك كلیسای واقعی را دارند, بلكه فعالیت و ارائه خدمات آن ها از تنوع بیش تری برخوردار است

تغییر و تحول سریع پدیده‌ها، اگر نگوییم بزرگ‌ترین، بی‌شك از برجسته‌ترین ویژگی‌های دوران معاصر است. انسان جدید تنها می‌تواند حكایت‌های تازه رسیده را بنگرد و بلافاصله درباره‌ آن تصمیم بگیرد، چرا كه پدیده‌های نوین دیگر در راهند. در اوایل سال ۲۰۰۱، كلیسای ملی استرالیا در راستای جذب بیش‌تر مردم برای حضور در مراكز و محافل مذهبی، از ابزار نوظهوری به نام اینترنت بهره برد و افرادی كه روزهای یك‌شنبه برای شركت در مراسم دعا به كلیسا می‌رفتند، می‌توانستند ساعاتی از اینترنت به طور رایگان استفاده كنند. چندی بعد مهندسان و طراحان اینترنتی در كلیساهای پروتستان آمریكا، اقدام به راه‌اندازی سایت‌هایی كردند كه در آن به شكل هم‌زمان افراد می‌توانستند با استفاده از اینترنت در دعاهای روز یك‌شنبه كلیسا شركت كنند، بدون آن‌كه نیاز به طی كردن مسافت و حضور در كلیسا داشته باشند. این مساله در موارد بسیاری مورد انتقاد اسقف‌ها و كشیشانی قرار گرفت كه معتقد بودند اینترنت مردم را از كلیسا دور كرده و باعث كاهش حضور مؤمنان در روزهای یك‌شنبه شده است. به همین دلیل طی اطلاعیه‌های مكرر اعلام كردند كه هیچ جایگزینی برای حضور در كلیسا وجود ندارد و مسیحیان موظف هستند. روزهای یك‌شنبه به كلیسا بیایند، حتی اگر در زمان‌های دیگر برای نیایش و گوش دادن به موعظه‌های كشیش از اینترنت استفاده می‌كنند.

علی‌رغم این دستورالعمل‌های دینی، استفاده از اینترنت برای مقاصد دینی به سرعت افزایش یافت. چنان كه رویتر با چاپ گزارش مفصلی در تاریخ ۲۸ دسامبر سال ۲۰۰۱ اعلام كرد كه از هر چهار مراجعه كننده آمریكایی، یك نفر برای مقاصد دینی به اینترنت رجوع می‌كند.

در این گزارش هم‌چنان ذكر شد كه ۶۹ درصد از این افراد درصدد یافتن منابع مطالعاتی دینی و تحقیق درباره ادیان مختلف هستند و تنها ۲۱ درصد در جست‌وجوی متون مقدس دینی و شركت در اعمال و نیایش‌های آن هستند و مابقی افراد نیز برای امور متفرقه به این سایت‌ها مراجعه می‌كنند.

در گزارش دیگری كه در اواخر همان سال توسط مركز مطالعاتی و تحقیقاتی پیواینترنت به چاپ رسید، شمار مراجعه‌كنندگان امور مذهبی بین دو تا سه میلیون نفر در سال تخمین زده شد. اسقف كن كلسی، به عنوان یكی از نخستین كشیشان اینترنتی در مصاحبه‌ای با آسوشیتدپرس در اوایل سال ۲۰۰۳ گفت: كلیسای اینترنتی جامعه‌ای جدید و به عبارتی خلق سرزمینی جدید است. ما در كلیسای اینترنتی تمام كارهای جامعه دینی را انجام می‌دهیم، به طور مثال عبادت‌های روزانه، خواندن كتاب مقدس، حضور كشیش برای گفت‌وگو و تسكین و حتی ثبت اعترافات گناه‌كاران در این جامعه الكترونیكی تحقق یافته است. ربكا سامرز، مسئول مركز شورای كاتولیكی كانزاس‌سیتی نیز چند ماه بعد خبر از راه‌اندازی جامعه اینترنتی ادیان داد و گفت كه آن‌ها بودجه قابل توجهی برای این جامعه مجازی كه به گسترش تعالیم مسیح و حفظ مسیحیان در جهان كمك خواهد كرد، اختصاص داده‌اند. براندا براشر كه از محققان و مؤلفان گروه تحقیقاتی بارنا است، با انتشار كتابی با عنوان Give Me that Online Religion با تاكید بر ضرورت اجتناب‌ناپذیر توسعه جوامع دینی در اینترنت، خبر داد كه بیش از یك میلیون وب‌سایت دینی روی اینترنت فعال است كه این تعداد هر روز روبه افزایش است. این مساله به فرقه‌های دیگری از مسیحیت و هم‌چنین ادیان دیگر به ویژه بودیسم سرایت كرد و آن‌ها نیز اقدام به راه‌اندازی چنین مراكزی كردند. اكنون در جهان مسیحیت كلیساهایی مجازی وجود دارد كه به شكلی گسترده و با مراجعان بسیار، نه تنها تمامی ویژگی‌های یك كلیسای واقعی را دارند، بلكه فعالیت و ارائه خدمات آن‌ها از تنوع بیش‌تری برخوردار است. دسترسی شبانه‌روزی به كشیش‌هایی كه ساعت‌ها با مراجعین چت می‌كنند، موسیقی‌های مذهبی كه در تمام ساعات قابل شنیدن است، استفاده از كتاب‌خانه‌ها و مقالات و تحقیقات آكادمیك و علمی و هم‌چنین شركت در دعاهای دسته‌جمعی و خواندن كتاب مقدس از جمله متداول‌ترین امور كلیساهای اینترنتی است.

بزرگ‌ترین مشكلی كه كلیساهای اینترنتی با آن مواجهند، تماس افراد بسیار با زبان‌ها و فرهنگ‌های متفاوت و ملیت‌های گوناگون است. حل این مشكل علاوه بر نیاز مبرم به مترجمان آشنا و زبردست، مستلزم حضور فعال مبلغان كارشناسی است كه فرهنگ و آداب و رسوم ملت‌های مختلف را به خوبی بدانند و شیوه برقراری ارتباط با آن‌ها را تجربه كرده باشند، چرا كه كارشناسان روان‌شناسی اجتماعی معتقدند نمی‌توان همان تعالیم و متونی را كه به شهروند اروپایی ارائه شده است، بدون درنظر گرفتن تفاوت فرهنگی و اجتماعی به فردی در شرق دور ارائه كرد.

مشكل دیگر كلیساهای اینترنتی، انتقاد شدید سنت‌گرایان است كه هم‌چنان معتقدند اینترنت عامل جدایی مؤمنان مسیحی از كلیسا و قطع رابطه آنان با سازمان كشیشان است. كن كلسی، در پاسخ این انتقاد به خبرنگار آسوشیتدپرس گفت:

«این مهم نیست كه مسیحیان به كلیسا بروند یا از طریق اینترنت خود را در كلیسا حس كنند، این مهم است كه رابطه آن‌ها با جهان مسیحیت و دنیای كلیسا قطع نشود. ما باید تصمیم بگیریم، یا رابطه را برای همیشه قطع كنیم و هر روز شاهد كاهش مؤمنان باشیم، یا بپذیریم كه این رابطه وجود داشته باشد حتی به شكل مجازی».

نویسنده: هادی اتابكی