پلیس مرزبانی در گذر زمان

مرزهای سرزمین پهناور ایران در ادوار مختلف تا امروز به اشکال خاصی حفاظت و نگهداری شده است این امر در قرون گذشته توسط ساکنین مرز و عشایر مرزی که عمدتا از بین طوایف شجاع و وفادار به حکومت انتخاب می شدند انجام می پذیرفت

مرزهای سرزمین پهناور ایران در ادوار مختلف تا امروز به اشکال خاصی حفاظت و نگهداری شده است این امر در قرون گذشته توسط ساکنین مرز و عشایر مرزی که عمدتا از بین طوایف شجاع و وفادار به حکومت انتخاب می شدند انجام می پذیرفت .

به گزارش روز پنجشنبه خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران "ایسکانیوز" با تثبیت نسبی مرزها و تنظیم قراردادهای مشترک ، رسیدگی به امور مرزی از طریق وزارت امور خارجه انجام پذیرفت و با تنظیم قراردادهای انتظامات مرزی (سرحدی) این امر به کمیسرهای مرزی یا کلانتران مرز واگذار گردید که با بکارگیری پاسگاههای مرزی وظایف محوله را انجام می دادند .

شغل کمیسری مرز ابتدا به فرماندهان قوای نظامی منطقه واگذار شده پس از شهریور ۱۳۲۰ سازمان کلانتران مرز به ژاندارمری وقت ملحق گردیده اداره مرکزی امور مرزی کشور با توجه به اهمیت ویژه آن به دفعات در تابعیت وزارت کشور ، وزارت جنگ و ژاندارمری قرار گرفت .

در هنگام تصدی امور مرزی توسط نیروهای نظامی گردانهای نظامی جهت حراست از مرزها در نوار مرزی مستقر و فرماندهان گردانها به عنوان مرزبان درجه ۱ ، فرماندهان گروهانها به عنوان مرزبان درجه ۲ و دسته ها با افراد آنها در پاسگاه های مرزی استقرار می یافتند .

در سال ۱۳۵۰ به دلیل وقوع حوادث مهم مرزی توجه مسئولین به مرز و مرزبانی معطوف و با توجه به اهمیت و نقش مرزبانی در اوضاع داخلی کشور ، تقویت یگانهای مرزی ضرورت پیدا نموده و جایگاه تشکیلاتی آن نیز در حد معاون ژاندارمری کل کشور ارتقاء یافت .

در سال ۱۳۶۲ به دلیل مشکلات موجود در نوار مرزی کشور و دوگانگی امور مدیریتی در مرز ، گردانهای مرزی منطبق با تعداد مرزبانیهای درجه ۱ تشکیل و گروهانهای مرزی را تحت عنوان مرزبانان درجه ۲ با افزایش تعداد پاسگاههای مرزی تحت پوشش قرار دادند .پس از تشکیل نیروی انتظامی در سال ۱۳۷۰ ، اداره مرکزی مرزبانی تحت عنوان اداره کل مرزبانی ناجا زیر مجموعه معاونت امنیت قرار گرفته و مناطق مرزی و حوزه های مرزی با توجه به نوع قراردادهای مرزی وحوزه سرزمینی به عنوان مرزبانان درجه ۱-۲ تعیین گردیدند . ضمن آنکه برای هر پاسگاه مرزی یک برجک مرزی ۹ نفره برابر سازمان گروه پیاده ، تعیین و سازماندهی گردید .

در نهایت در سال ۱۳۷۹ با توجه به اهمیت خاص مرز و مرزبانی و مشکلات عدیده موجود در نوار مرزی کشور و گرایش بیشتر فرماندهان مناطق مرزی به امور انتظامی ، پس از انجام مطالعات و بررسیهای لازم و چندین سال کار کارشناسی با پیشنهاد مقامات ذیربط و تصویب فرماندهی معظم کل قوا ، ساختار جدید فرماندهی مرزبانی ناجا تشکیل و راه اندازی گردیده است .

در سازمان جدید ، فرماندهی مرزبانی نجا در تابعیت مستقیم فرماندهی ناجا می باشد. ضمن اینکه ضعف و خلاءموجود ساختار استانی در استانهای مرزی با تشکیل فرماندهی مرزبانی استان رفع گردیده و امور مرزبانی های درجه ۱ در مرزهای خشکی به فرماندهان هنگ های مرزی و در مرزهای دریائی به فرمانده پایگاه های دریابانی محول گردید و با تحت پوشش قراردادن گروهانهای مرزی و ساحلی تحت عنوان مرزبانان درجه ۲ و پاسگاه های مرزی و ساحلی و برجکهای مرزی و ساحلی حفاظت از مرزهای کشور را عهده دار گردیده اند .

در ساختار جدید تلاش گردیده است با تصویب و احداث پاسگاه ها و برجکهای جدید مرزی و ساحلی و رعایت فاصله متوسط پاسگاه های مرزی با توجه به ویژگیهای سرزمینی و جغرافیایی ، افزایش تجهیزات و سازمان شناوری پایگاهها دریابانی و استفاده از تجهیزات پیشرفته و نوین در امر کنترل مرز و بکارگیری نیروهای متخصص و متعهد در رده های مختلف یگانهای مرزی ، فرماندهی مرزبانی ناجا بتواند نقش اساسی خود را در حفظ مرزهای کشور ج.ا.ا و تامین امنیت مرزی و استیفای حقوق دولت و مرزنشینان ایفاء نماید.