۲۰ نكته ویندوزی برای تازه كارها و حرفه ای ها

شما ممكن است كار با كامپیوتر را از زمان سیستم‌عامل DoS شروع كرده باشید یا از تازه‌واردهایی باشید كه كامپیوتر را با ویندوز XP شناخته‌اید. در هر صورت همچنان چیزهای زیادی وجود دارند كه بتوانید درباره سیستم‌عامل بیاموزید. بیست نكته‌ای كه می‌خواهیم در این‌جا به آن‌ها اشاره كنیم از جمله همین كارهایی هستند كه ممكن است شما بعضی از آن‌ها را بدانید و بعضی دیگر برایتان تازگی داشته باشد. اغلب این نكات را می‌توانید در ویندوزهای ۹۸، Me، ۲۰۰۰ یا XP به‌كار بگیرید. نكته دیگر آن است كه صفحه كلید را از یاد نبرید. درست است كه در ویندوز همه چیز با منوها و ماوس و آیكون كار می‌كنند، اما اگر ماوس از كار بیفتد چه كار می‌كنید؟ حداقل این است كه برای رفع اشكال درایور ماوس باید از صفحه كلید استفاده كنید. پس صفحه كلید را فراموش نكنید.

۱) از تركیب Alt+tab استفاده كنید.

با كلیك كردن روی برنامه‌های موجود در نوار ابزار می‌توانید آ‌ن‌ها را فراخوانی كنید اما اگر آیكون برنامه‌ها كوچك باشند یا نام برنامه‌‌های فعال به‌طور كامل دیده نشوند، آن وقت كمی استفاده از این روش سخت می‌شود. به جای آن می‌توانید از تركیب كلیدهای Alt+tab به‌طور متناوب امكان حركت بین برنامه‌های مختلف را فراهم می‌كند و حتی برنامه‌هایی كه در taskbar دیده نمی‌شود را در آنجا می‌توانید ملاحظه كنید.

۲) كلید ویندوز و كلید Application

اگر از صفحه كلید استفاده می‌كنید ولی كلید ویندوز Application كه به جای كلیك سمت راست ماوس كار می‌كند در آن وجود ندارد یا كار نمی‌كند، می‌توانید از تركیب Ctrl+Esc و Shift +F۱۰ استفاده كنید.

۳) پنجره‌های گم شده را پیدا كنید.

گاهی اوقات بعضی از پنجره‌ها، از خارج از كادر قابل دیدن دسكتاپ قرار می‌گیرند. تنها راه برگرداندن آن‌ها، استفاده از صفحه كلید است. كلیدهای Alt+space منوی سیستمی ویندوز را ظاهر می‌كنند كه معمولاً در گوشه سمت چپ بالای صفحه قرار دارد. با زدن كلید M برای حركت و استفاده از كلیدهای مكان‌نما می‌توان آن را به محدوده قابل دیدن دسكتاپ آورد. البته میان‌برهای زیادی برای انجام دادن كارها با استفاده از صفحه كلید وجود دارد كه می‌توانید برای آشنایی با آن‌ها به راهنمای ویندوز مراجعه كنید.

۴) استفاده از «پاكسازی دیسك»

سیستم‌های كامپیوتری معمولاً دارای انبوهی از فایل‌های بدون استفاده هستند كه سیستم را كند می‌كنند و یافتن فایل‌های موردنظر نیز دشوار می‌سازند. برای رفع این مشكل به منوی start رفته و مسیر programs و بعد Accessories و بعد Tools System و سپس Disk Cleanup را طی كنید. پاكسازی دیسك مقدار فضایی كه در اثر این پاكسازی آزاد می‌شود را محاسبه می‌كند و به شما اعلام می‌كند. خالی كردن سطل بازیافت و حذف فایل‌هایی موقتی اینترنتی از جمله راه‌های آزادسازی فضای كامپیوتر هستند. موارد موردنظرتان را علامت زده و OK را بزنید.

۵) اندازه سطل بازیافت را تغییر دهید.

ممكن است از دیدن فضایی كه پس از خالی كردن سطل بازیافت به كامپیوترتان برمی‌گردد، شگفت‌زده شود. به‌طور پیش‌فرض ویندوز حدود ۱۰ درصد از فضای هر درایو را به سطل بازیافت اختصاص می‌دهد. این موضوع مربوط به زمانی بود كه ظرفیت دیسك‌ها كم بود اما اكنون اگر شما یك درصد از یك درایو بزرگ را به این كار اختصاص دهید هم باز فضای زیادی در اختیار سطل بازیافت قرار داده‌اید. برای تغییر این اندازه، روی سطل بازیافت كلیك راست كرده و به properties بروید و اندازه جدید را تعیین نموده و OK كنید.

۶) برنامه‌های بدون استفاده را كنار بگذارید

برای حذف برنامه‌های كه هرگز استفاده نمی‌كنید یا به ندرت مورد استفاده قرار می‌دهید از طریق Control Panel به Add/Remove Programs بروید. ممكن است بعضی برنامه‌های ناشناخته را آن‌جا ببینید كه توسط خود سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما اگر برنامه‌های كاربردی دارید كه مدت طولانی بلااستفاده مانده‌اند، در حذف آن‌ها تردید نكنید.

۷) برنامه Outlook Express را پاكسازی كنید.

بهتر است نگاهی به فولدر پیام‌های برنامه Outlook Express بیندازید. وقتی شما پیامی را حذف می‌كنید یا به فولدر دیگری می‌فرستید، برنامه OE فقط آن را علامت‌گذاری می‌كند و به واقع آن را حذف نمی‌نماید. پس روی فولدر Deleted Items در برنامه OE كلیك راست كنید و آن را به‌طور كامل تخلیه كنید.

۸) از جزییات سخت‌افزارها مطلع باشید

در بسیاری از مواقع دانستن جزییات سخت‌افزاری كامپیوترتان به رفع مشكلات پیش‌آمده كمك می‌كند. برای این كار نیازی به باز كردن بدنه كامپیوتر نیست. روی My Computer كلیك راست كنید وی properties را انتخاب كنید یا می‌توانید از Control Panel روی آیكون System كلیك كنید. با توجه به نسخه ویندوز شما، روی زبانه Device Manager یا دكمه Device Manager در زبانه Hardware كلیك كنید. در این حالت فهرستی از سخت‌افزارهای موجود روی كامپیوترتان ظاهر می‌شود كه براساس type مرتب شده‌اند. با دوبار كلیك روی دستگاهی كه می‌خواهید جزییاتش را بدانید، صفحه مربوط به اطلاعات آن ظاهر می‌شود.

۹) درباره سخت‌افزار بیشتر بدانید.

برای آن‌كه اطلاعات بیشتری از سخت‌افزارهای كامپیوترتان داشته باشید، دستور DXDIAG را از صفحه Run در منوی استارت اجرا كنید. زبانه‌های System، sound و Display اطلاعات مفیدی را از CPU، حافظه، كارت صدا، كارت VGA و مقدار حافظه آن به دست می‌دهد. همچنین از این ابزار می‌توان برای رفع مشكلات DirectX نیز استفاده كرد.

۱۰) از System Information بیشتر یاد بگیرید.

یكی از جاهایی كه می‌توان از آن اطلاعات خوبی را درباره سیستم به دست آورد همان System Information است. از منوی استارت، مسیر programs و Accessories و System Tools و System Information را طی كنید تا به منابع سخت‌افزاری و گروه‌بندی اجزا برسید. ممكن است كه نتوانید تمامی اطلاعات آن را مطالعه كنید یا متوجه شوید اما می‌توانید را در یك فایل متنی ذخیره كنید و برای مراجعات بعدی نگهداری نمایید.

۱۱) آیا می‌دانید چه چیزهایی در حال اجرا هستند؟

بعضی برنامه‌ها خودشان را نصب می‌كنند تا به‌طور خودكار از start-up اجرا شوند و چه بخواهید و چه نخواهید، بخشی از حافظه و پردازنده را اشغال می‌كنند. در ویندوزهای ۹۸ و Me و XP، می‌توان برنامه‌هایی كه مایل نیستند را از طریق زبانه startup از برنامه MSCONFIG حذف نمایید. (این برنامه را از طریق صفحه ‌Run می‌توانید اجرا كنید). در ویندوز ۲۰۰۰ باید از برنامه‌های كمكی دیگری استفاده كنید. از طریق برنامه MSCONFIG می‌توانید برنامه‌های زیادی را غیرفعال كنید اما اگر System tray را هم غیرفعال كنید آنگاه چیزهایی مثل ساعت را نیز از دست خواهید داد.

۱۲) استفاده بهتر از پردازنده

با زدن كلیدهای Ctrl+Alt+Del می‌توانید Task Manager را اجرا كنید تا ببینید كه چه برنامه‌هایی در حال اجرا هستند. در ویندوز ۹۸ و Me فهرست ساده‌ای از برنامه‌های در حال اجرا را می‌بینید و در ویندوز XP و ۲۰۰۰، فهرست پروسه‌های فعال، میزان حافظه مورداستفاده و زمان اشتغال شده از CPU نیز دیده می‌شود.

۱۳) از راهنمای ویندوز استفاده كنید.

اگر با كامپیوترتان مشكلی دارید، می‌توانید از راهنمایی خود ویندوز كمك بگیرید. برای این كار از منوی start به Help بروید و موضوع مورد اشكال را در كادر مربوط تایپ كنید. اگر جواب موردنظرتان را پیدا نكردید، سعی كنید عبارات دیگری را امتحان كنید.

۱۴) پیام‌های خطا را یادداشت كنید.

بعضی اشكالات كامپیوتر، پیام‌های خطایی نیز صادر می‌كنند و گاهی بهتر است این پیام‌ها را یادداشت كنید تا درباره آن‌ها مطالعه نمایید. در ویندوز ۲۰۰۰ و XP با زدن كلیدهای Ctrl+C می‌توانید اغلب پیام‌های خطا را در Clipboard ذخیره كنید و بعد آن را در برنامه‌ای مانند Notepad ثبت كنید. در ویندوز ۹۸ و Me كه این كلیدها كار نمی‌كنند یا می‌توانید پیام خطا را یادداشت كنید یا با زدن Alt+PrintScreen یك نمای گرافیكی از آن را ثبت كنید و در برنامه‌ای مانند Paint آن را ذخیره نمایید.

۱۵) استفاده از پایگاه دانش مایكروسافت

محل بعدی كه برای كسب راهنمایی می‌توانید به آن مراجعه كنید، پایگاه دانش مایكروسافت یا Microsoft Knowledge Base است. به نشانی http://support.microsoft.com بروید و مشكل خود را با چند كلمه تایپ كنید مثلاً shutdown problem و یا قسمتی از پیام خطایی كه دریافت كرده‌اید را بنویسید.

۱۶) خط فرمان قدیمی

همه دانش‌آموزان قدیمی مدرسه Dos، به خاطر دارند كه همه برنامه‌ها و عملیات مدیریت فایل‌ها از طریق خط فرمان (Command Prompt) انجام می‌گرفت. هنوز هم كارهای زیادی را می‌توان از طریق همان پنجره‌ تك رنگ خط فرمان در ویندوز انجام داد. پنجره ویندوز اكسپلورر می‌تواند نمایش خوبی از وضعیت فایل‌های موجود در سیستم بدهد اما با خط فرمان كارهای بهتری می‌توان انجام داد.

البته از هر دوی آن‌ها نیز می‌توان به‌طور تركیبی استفاده كرد. وقتی شما یك فایل، یا فولدر را از اكسپلورر بكشید و داخل پنجره خط فرمان بیندازید، نام و مسیر كامل آن در خط فرمان ظاهر می‌شود. مثلاً می‌توانید در خط فرمان بنویسید CD (به معنای Change Directory) و سپس فولدر موردنظر به درون آن پنجره بكشید و رها كنید. سپس Enter را بزنید تا دایركتوری جاری به نحوی كه گفته‌اید، تغییر كند. و برعكس اگر در خط فرمان بنویسید explorer /e ، پنجره ویندوز اكسپلورر در فولدری كه شما داخل آن هستید، باز خواهد شد.

۱۷) از دستور DIR استفاده كنید.

دستور DIR (به معنای Directory) فهرستی از فایل‌های موجود در فولدر جاری را نشان می‌دهد. اما اگر بخواهید فایل‌های پنهان و فایل‌های سیستمی نیز نشان داده شوند باید از DIR/A استفاده نمایید. همچنین می‌توانید از فرمان ATTRIB برای نمایش یا تغییر مشخصه‌ها یا Attribute فایل‌ها استفاده نمایید.

۱۸) استفاده از Xcopy

ویندوز اكسپلورر می‌توانید فایل‌ها یا فولدرهای موردنظرتان را به محل دیگری كپی نماید. برای آن‌كه كنترل بهتری روی این كار داشته باشید می‌توانید از دستور Xcopy در خط فرمان استفاده نمایید. Xcopy این امكان را به شما می‌دهد كه فایل‌هایی را كپی كنید كه دارای یك یا چند مشخصه خاص باشند یا فایل‌هایی را كپی كنید كه بعد از تاریخی خاص ایجاد شده‌اند یا تغییر كرده‌اند و یا حتی فقط فایل‌هایی را كپی كنید كه مثلاً خصوصیت آرشیوی دارند. به غیر از این‌ها، با این دستور می‌توانید فقط فایل‌هایی خاص را داخل زیر شاخه‌ها پیدا و كپی كنید و یا فقط فایل‌های آرشیوی را دوباره‌نویسی كنید. با نوشتن فرمان ?/Xcopy می‌توانید فهرست همه كاربردهای این دستور را ببینید. چون تعداد سوییچ‌هایی كه این دستور به خود می‌گیرد زیاد است و در یك صفحه جا نمی‌گیرد می‌توانید با فرمان xcopy/?xcopy.txt هم دستورات را در فایل متنی Xcopy ذخیره نمایید.

۱۹) اجرای برنامه‌ها از خط فرمان

برای اجرای یك برنامه از خط فرمان فقط كافی است كه نام آن را بنویسید. برای باز كردن فایل‌های داده‌ای می‌توانید از فرمان START كمك بگیرید. مثلاً بنویسید START Xcopy.TXT تا فایل موردنظر در برنامه Notepad باز شود.

۲۰) فایل‌هی موردنظرتان را با خط فرمان بیابید.

همان‌گونه كه فرمان DIR می‌تواند فایل‌هایی موردنظر شما را پیدا كند، فرمان FoR نیز می‌تواند عمل گفته شده را روی فایل‌های گفته شده اجرا نماید. به‌عنوان نمونه دستور زیر همه فایل‌های موجود در دایركتوری جاری كه نامشان Project ۱ است را باز می‌كند و هر كدام را در برنامه متناظرشان باز می‌كند:

FOR %V IN (PROJECT۱.*) DO START %V

علامت %V نشان‌دهنده یك متغیر است كه به جای آن می‌توانید هر حرفی را بگذارید. هر فایلی كه با فایل درون پرانتز منطبق باشد، دستور بعد از DO تكرار می‌شود. در ویندوزهای ۲۰۰۰، XP، فرمان FOR كارهای بیشتری هم انجام می‌دهد. برا ی دیدن همه ویژگی‌های این دستور و ذخیره آن در یك فایل متنی تایپ كنید:

FOR/?>FORHELP.TXT

برای دیدن هم دستوراتی كه در خط فرمان قابل استفاده هستند بنویسید HELP>HELP.TXT و فایل ایجاد شده را در ویرایشگری مانند Notepad بخوانید.

ترجمه: پویا بهنام