نقد پوستر نامزدها

پوستر به عنوان یک رسانه دوبعدی در کادرهای عمودی یا افقی طراحی می شود پوستر تبلیغاتی باید بتواند در فضای محدود, اطلاعات ضروری و تاثیر گذار را در اختیار مخاطب قرار دهد و معمولا از نوشته و تصویر تشکیل می شود اما نکته مهم در اینجاست که نوشته ها, تصاویر و حتی رنگ و بافت ابتدا به عنوان عناصر بصری مهم هستند و بررسی محتوای آنها در مرحله دوم اتفاق می افتد چراکه چشم انسان قبل از تجزیه تحلیل و دریافت محتوای پیام, آنها را به شکل خط یا سطح می بیند و اینها همانند نیروهایی در کادر عمل می کنند که برآیندشان یا صفر یا خنثی است یا حداکثر و در جهت انتقال صددرصدی پیام به بیننده

پوستر به‌عنوان یک رسانه دوبعدی در کادرهای عمودی یا افقی طراحی می‌شود. پوستر تبلیغاتی باید بتواند در فضای محدود، اطلاعات ضروری و تاثیر‌گذار را در اختیار مخاطب قرار دهد و معمولا از نوشته و تصویر تشکیل می‌شود اما نکته مهم در اینجاست که نوشته‌ها، تصاویر و حتی رنگ و بافت ابتدا به‌عنوان عناصر بصری مهم هستند و بررسی محتوای آنها در مرحله دوم اتفاق می‌افتد چراکه چشم انسان قبل از تجزیه - تحلیل و دریافت محتوای پیام، آنها را به شکل خط یا سطح می‌بیند و اینها همانند نیروهایی در کادر عمل می‌کنند که برآیندشان یا صفر یا خنثی است یا حداکثر و در جهت انتقال صددرصدی پیام به بیننده.

از نکات مهم در پوستر شعار و اطلاعات است که باید کاملا خوانا باشد. استفاده از مفاهیم کلیشه‌ای و عدم خلاقیت در به‌کارگیری مضامین و عکس‌ها در این رسانه، در عرصه رقابت از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند اشخاص را جذب یا دفع کند و حتی تاثیری معکوس داشته باشد.

به‌طور مثال اگر می‌خواهیم اعتماد را منتقل کنیم، استفاده از سطوح تیز و ترکیب‌بندی‌های نامتعادل، حس اعتماد را از مخاطب می‌گیرد، در عین حال اگر شعار ما پویایی است، استفاده از عناصر زیادی ممکن است به تشتت و سردرگمی منجر شود.

بنابراین با بررسی حتی پوستر یک کاندیدا می‌توان به مدیریت ذهنی و استراتژی وی پی برد و مهم‌تر اینکه بی‌توجهی کاندیداها به این موضوع می‌تواند به نتیجه‌ای معکوس منجر شده و برآیند نیروها صفر شود. این گزارش تفسیری از پوسترهای نامزدهای انتخاباتی در یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری است:

در پوستر محمدرضا عارف ترکیب‌بندی و انتخاب کادر افقی کاملا تاثیرگذار است. ایجاد کنتراست بالا یعنی روشنی در سمت چپ تصویر با تیرگی زمینه و حضور سفیدی‌ها در سه نقطه مهم تصویر باعث تاکید روی عکس شده اما جهت نگاه در عکس به سمت نوشته‌ها باعث چرخش چشم به سمت آنها شده و تصویر را از حالت قرینه خارج کرده، قرار‌گیری نوشته‌ها در نقطه طلایی و نهایتا ریتم قرار‌گیری و رنگشان، چشم را به سوی جمله پایین تصویر سمت چپ هدایت می‌کند. این پوستر با پرهیز از پرگویی و شلوغی در عین سادگی پیام مشخص را به بیننده منتقل می‌کند. استفاده از رنگ‌های سمبلیک به‌وضوح مبین گرایشات این کاندیداست.

در پوستر روبه‌رو مربوط به محمدباقر قالیباف عدم شفافیت مهم‌ترین مساله پوستر است. تنها کنتراست موجود در پوستر میان نوشته بالا سمت چپ و عکس آقای قالیباف در جلوی تصویر و زمینه است یعنی یک خاکستری در زمینه و دوتیرگی که هیچ‌کدام از لحاظ بصری گردشی را برای چشم بیننده ایجاد نمی‌کنند، تصویر زمینه به بافت تبدیل شده و عناصر تزیینی پشت سر آقای قالیباف از ابهت آن کاسته و فضا را بیش از حد فانتزی کرده، معمولا این عناصر تزیینی در تبلیغ محصولات مصرفی استفاده می‌شود، نوشته‌ها خوانا نیست و رنگ هیچ نقش فعالی را در پوستر ایفا نمی‌کند، ضمنا دوربری (بریدن دور عکس‌ها) عکس و مونتاژ آن روی عکس زمینه، پوستر را از حالت حرفه‌ای خارج کرده و آن را تا حد یک پوستر تجربی تنزل داده است.

در پوستر محسن رضایی اگر پوستر را سیاه و سفید ببینیم تقریبا چیزی قابل شناسایی نخواهد بود، انتخاب کادر افقی آن را متمایز کرده ولی قرار‌گیری عناصر بصری به دنبال هم در یک خط افقی، چشم را برای انتخاب سردرگم می‌کند، زمینه شاید به نظر محو می‌رسد، اما قدرت بصری آن از نوشته‌ها و حتی عکس آقای رضایی کمتر است، رنگ آبی قطعا در دل طرفداران رنگ قرمز نخواهد نشست و عدم خوانا بودن نوشته‌ها باز از اشکالاتی است که پوستر را از رسالتش که اطلاع‌رسانی است دور می‌کند. با چند تغییر این پوستر قابلیت تبدیل به یک پوستر تاثیر‌گذار را دارد.

در پوستر غرضی، عکس از لحاظ بصری در جای مناسبی قرار گرفته، اما استفاده از پرچم ایران، آن را کلیشه‌ای کرده و تمرکز را از تصویر گرفته، زمینه دارای انرژی رنگی ضعیفی است و استفاده از زمینه سیاه یا سفید می‌توانست تاثیر پیام را دوچندان کند، اطلاعات موجود در سمت راست تصویر در پوستر غیرضروری است و بهتر بود در بروشور‌های اطلاع‌رسانی از آنها استفاده می‌شد.

پوستر حدادعادل دارای ترکیب‌بندی کلاسیک است، استفاده از پرچم ایران در اینجا کلیشه نیست چراکه کل فضا، یادآور پوستر‌های ساده انتخاباتی در دوره‌های اول انقلاب است. این پوستر صرفا به شناسایی کاندیدا پرداخته و فاقد پیام و شعاری است که بیانگر دیدگاه وی بوده و بر همین اساس مخاطب را به خود جلب کند.

در پوستر ولایتی تصویر به سه سطح تقسیم شده است، سفیدها در بالا سمت راست و پایین، سمت چپ با تشکیل دو مثلث چشم را به مرکز تصویر هدایت می‌کنند اما خاکستری روشن در سطح میانی، این قسمت را بیش از حد به عقب رانده و تمرکز را از روی عکس پوستر گرفته است. نوشته‌ها با خطوط پررنگ در زیر مثلث‌های سفید خواناست و با تیرگی نگاه را به سمت خود جلب می‌کند اما به جهت جدا بودن از هم ارتباطی با هم برقرار نکرده و مانع گردش چشم در صفحه می‌شوند. عدم استفاده از عناصر متعدد به‌سادگی و تاکید پیام کمک کرده اما رنگ در این پوستر به جهت پایین آوردن کنتراست نقشی منفعل دارد.

در پوستر روحانی یکی از نقاط قوت تصویر، انتخاب درست عکس به جهت، فرم و نحوه قرار‌گیری آن در کادر است. حرکت دست، سر و چشم‌ها، نگاه بیننده را به سمت نوشته (شعار) متمرکز می‌کند. نوع رنگ انتخابی (بنفش) در مقابل سطوح خاکستری نقشی فعال داشته و در خدمت ارتباط با بیننده قرار گرفته است.

ایجاد کنتراست بالا بین عکس و زمینه (تیرگی و روشنی)، موجب شده تا مفهوم عکس به‌عنوان کیفیت بصری قابل خوانش، بر بیننده کاملا تاثیرگذار باشد. این پوستر در همان لحظات اول، کاندیدا را به بیننده معرفی و دیدگاه‌های وی را مشخص می‌کند، پرهیز از شلوغی و استفاده از خط خوانا از دیگر نقاط قوت این پوستر است.

پوستر جلیلی دارای ترکیب‌بندی قرینه و نموداری تقریبا عمودی و افقی است، نوشته تبدیل به یک سطح شده و به جهت عدم خوانش، دارای تاکید در نگاه اول نیست. انرژی‌های فعال در تصویر، رنگ‌ها هستند که به جهت برابری کنتراستشان با دیگر عناصر در صفحه، کل تصویر را به سمت یکنواخت‌شدن هدایت کرده‌اند. سفیدها در صفحه رها شده و مانع گردش چشم در کل کادر می‌شوند. نگاه عکس خلاف جهت تصویر قرار گرفته که معمول نیست.

مریم امیرفرشی‌نژاد