فضاهای شهری در بافت های تاریخی ایران

گروه کتاب و رسانه

فضاهای شهری در بافت های تاریخی ایران، تهران، تالیف حسین سلطانزاده، ناشر: دفتر پژوهش های فرهنگی با همکاری شهرداری تهران، 214 صفحه به همراه تصاویر، عکس و کروکی
انسان ها در دوره های مختلف تاریخی، فضاهای متفاوتی را با توجه به نیاز، شرایط و توانایی هایشان ایجاد می کنند.  این فضاها اغلب به انواع متعددی شکل می پذیرند و کارکردهایی گوناگون مانند کارکردهای فراغتی ، تجاری، ارتباطی و... می یابند. با گذر زمان و تغییرات ایجاد شده، بسیاری از عوامل موثر در شکل گیری یک فضا دگرگون می شوند و مکان های پیشین که در روزگار خود دارای اهمیت بوده اند، به فضاهایی تاریخی تبدیل می شوند که در اکثر موارد کارکرد اصلی خود را از دست داده اند.
کتاب «فضاهای شهری در بافت های تاریخی ایران»، به بررسی کارکردی و کالبدی پنج فضای مهم تاریخی شامل: معابر و بازارها، میدان ها، دروازه ها، فضاهای ورودی و فضاهای مجاور پلها در شهرهای گوناگون ایران می پردازد. این کتاب با داشتن تصاویر و عکس های بسیار، که از مآخذ گوناگون گردآوری شده اند، به درک ما از این فضاها یاری می رساند و می تواند ما را به سمت نگاهی مقایسه ای میان فضاهای پر اهمیت تاریخی و فضاهای امروزی در شهرهای گوناگون ایران هدایت کند. در جایی از کتاب می خوانیم:
«... شهرهای تاریخی مانند بسیاری از شهرهای امروز همواره با یک آهنگ سریع و شتابان و تحت تاثیر نیازهای آنی گروه های مختلف شکل نمی گرفتند، بلکه در حالت معمول، هماهنگ با نیازهای مادی و معنوی جامعه و با رشد و توسعه ای تدریجی پدید می آمدند و تغییر شکل های لازم را می پذیرفتند.» (صفحه ی 29)
این کتاب جلد یک از مجموعه ی «فرهنگ و معماری» در دفتر پژوهشهای فرهنگی است که توسط دکتر حسین سلطانزاده به تالیف رسیده است. نویسنده با بررسی پنج فضای نام برده(معابر و بازارها، میدان ها، دروازه ها، فضای ورودی، فضاهای مجاور پلها) به توضیف ابعاد گوناگون این فضاها پرداخته است. بخش هایی از کتاب که به بررسی کارکردی فضاهای مورد اشاره می پردازد، به دلیل در نظر گرفتن جنبه های فرهنگی و اجتماعی این فضاها، منبعی مناسب برای درک حضور انسان در این گونه فضاهای تاریخی است.
این مولف علاوه بر این کتاب، کتابهای دیگری نیز در زمینه ی فرهنگ و معماری توسط دفتر پژوهشهای فرهنگی به چاپ رسانده است. که از آن جمله می توان «چنجره های قدیمی تهران» ، «فضاهای ورودی خانه های تهران قدیم» ، «فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران» و... را نام برد.


سایت دفتر پژوهشهای فرهنگی:
iranculturestudies.com

صفحه ی مربوط به بخش گروه معماری در سایت دفتر پژوهشهای فرهنگی:
iranculturestudies.com/persian/gmemari.html


::
تهیه و تنظیم: مرضیه جعفری