یک انسان شناس در محل دفن زباله: انسان شناسی زباله

آتلانتیک برگردان مهسا شیخان

متن زیر، گفتگوی مجله آتلانتیک با جاشوآ رنو استادیار انسان شناسی است. انسان شناسی که به عنوان کارگر دفن زباله در یکی از محل های دفن زباله در دیترویت به مدت نه ماه مطالعات میدانی خود را انجام داد. یافته ها و مشاهدات پروفسور رنو دیدگاه های جدیدی را درباره مصرف و سبک زندگی ارائه می  دهد. حاصل مشاهدات وی در کتابی با عنوان «زباله های دورریختنی: کار و زندگی در محل دفن زباله در آمریکای شمالی» به تازگی منتشر شده است. ترجمه این گفتگو را در زیر می خوانیم. علی رغم رواج گسترده مینیمالیسم، یک آمریکای معمولی هنوز هم در طول یک ماه حدود 130 پوند زباله تولید می کند (و ظاهرا [میزان زباله تولیدی] اروپایی ها  از این هم بیشتر است). زباله یک مسئله باستانی است، و با وجود حجم بسیار بالای امروزی اش ، انسان توانسته در [قالب سیستم] اقتصاد مدرن، روش های مناسبی را  برای حمل و نقل و دور کردن زباله ایجاد کند.

اما محل دفن زباله در آمریکا چگونه است؟ جاشوآ رنو، استادیار انسان شناسی در دانشگاه بینگ هامپتون، ماه ها به مشاهده و مصاحبه با کارگران محل دفن زباله در آمریکا و کانادا پرداخته، و خود برای تحقیق بر روی آخرین کتابش با عنوان «زباله های دورریختنی: کار و زندگی در محل دفن زباله آمریکای شمالی» در یکی از این محل ها در خارج از دیترویت کار کرده است. رنو روایت می کند که «به دنبال برقراری ارتباط مجدد میان تولید کنندگان زباله و محل دفن زباله است- برای اینکه راه های متفاوتی را نشان دهد که ما با زباله بی آنکه خود بدانیم مرتبط هستیم». من اخیرا با رنو درباره کتابش و اینکه چرا وی فکر می کند تفکر به زباله اهمیت دارد، مصاحبه ای انجام داده ام. در زیر بخش کوچکی از گفتگوی ما را می خوانید:

بوری لم: چه چیزی شما را به زباله و محل دفن زباله علاقه مند کرد و چرا تصمیم گرفتید که در یک محل دفن زباله کار و مطالعه کنید؟

جاشوآ رنو: من به این واقعیت علاقه مند بودم که دنیای اسرارآمیزی از فعالیت که لازم است همه درباره آن بدانیم، وجود دارد ولی برای اکثر ما پنهان مانده است. افرادی هستند که محیط ما را بهداشتی و پاکیزه می کنند، افرادی که به فکر سلامتی و خوشحالی ما هستند، و بسیاری از ما حتی نمی دانیم که زباله های مان به کجا می رود. با در نظر گرفتن اینکه جامعه ما مولد زباله است، این مسئله برای من جذابیت پیدا کرد.

اکثر زباله های ما، علی رغم تلاش زیادی که برای بازیافت آن و به کارگیری راه های جایگزین داریم، به محل دفن زباله منتهی می شوند، بنابراین مطالعه آن ها معنادار است. من تصمیم گرفتم که در محل دفن زباله کار کنم به این دلیل که می خواستم بدانم که این محل، ، از دیدگاه فردی که مراقب زباله های همه افراد است، از درون چگونه است. می خواستم بدانم که چه حسی دارد، و فکر کردم که همکاران من بیشتر دوست دارند که درباره تجربیات شان با من صحبت کنند چرا که مرا با خود در هماهنگی می دیدند.

لم: این همان چیزی است که شما به آن «ارتباط اجتماعی» زباله می گویید در تقابل با جنبه محیط گرایی که عموما مورد بحث است؟

رنو:  بخشی از آن بله. ما تنها به افرادی تکیه داریم که با آن کار می کنند، و از طریق ما در معرض زباله هستد. چرا که تعداد محل دفن زباله بسیار بزرگ کم است، و جوامع بسیاری به آن متکی هستند، و این بدان معنی است که برخی افراد و مکان ها فشاری نامتناسب را متحمل می شوند. در کل، جوامع روستایی و برخی ایالت ها متحمل این فشار هستند. آن ها به جای همه ما از خود گذشتگی می کنند، اما زمانی که ما به زباله فکر می کنیم بیشتر تمایل داریم که خارج از تصویر کلی درباره آن ها بنویسیم و تنها به طبیعت و زمین آسیب پذیر که با مصرف بیش از حدمان آلوده اش می کنیم به شکلی انتزاعی فکر کنیم.

اگر این را تشخیص دهیم، احتمالا از خود خواهیم پرسید که آیا اصولا کسی دوست دارد که به زباله نزدیک باشد. در دیگر جوامع، در سراسر دنیا، این فهم کلی وجود ارد که برخی بازیافت کنندگان غیر رسمی در نزدیکی این محل ها زندگی می کنند و با زباله های دیگران برای گذران زندگی تلاش می کنند. افرادی در کشور ما هم همین کار را می کنند، اما ما بهترین دسترسی به زباله را برای آن ها فراهم نمی کنیم. حتی اکر فضای زیادی در این کشور داشته باشیم، در مقایسه با دیگر کشورها، هنوز هم گروه های اقلیت را در معرض زباله های دیگران قرار می دهیم.

لام: درباره نابرابری های زباله در آمریکا کمی صحبت کنید.

رنو: آمریکا فضای زیادی برای دفن زباله دارد، با این حال برخی جوامع بیشتر از دیگران در معرض زباله هستند. از آنجا که این محل های دفن زباله خیلی وسیع بسیار معدود هستند، شما برای داشتن یک محل دفن زباله بسیار وسیع به فضای بسیار زیادی نیاز دارید. همچنین این فضا باید فاصله نسبتا کمی با بزرگراه داشته باشد  که بتوانید زباله ها را از دورترین مکان ها به آنجا بیاورید، و نیازمند زمینی ارزان هستید و نمی توانید از طرف اجتماع ساکن نزدیک آن محل مقاومت زیادی را تحمل کنید.

این بدان معنی است که در مکان های روستانی که مالیات کمی می پردازند و سازمان های سیاسی کمتری دارند با احتمالا بیشتری به یک سایت دفن زباله تبدیل می شوند. در نتیجه، اکثر سایت های دفن زباله در نزدیکی نزدیک جوامع فقیر و یا رنگین پوست احداث می شوند. بنابراین حتی با اینکه ما در این کشور فضای زیادی  داریم، هنوز هم گروه های اقلیت و محروم را در معرض زباله های عمومی قرار می دهیم. شهر روستایی کوچکی که من مطالعه کردم دو محل دفن زباله عظیم داشت، که این غیر طبیعی است. و این پیامد جمعیت کشاورز مسنی بود که نمی توانست نه بگوید. این محل دفن زباله که در انجا احداث شد قرار بود که به نزدیکی شهری سفیدپوست نشین و مرفه تر منتقل شود، اما آن ها توانستند به شکلی موفقیت آمیز مقاومت کنند. زباله های کانادا که در آنجا جمع می شوند قرار بود که به زمین های بومی در آنتاریوی شمالی منتقل شود، اما آن ها نیز مقاومت کردند. زباله ها عموما در جایی جمع می شوند که ساکنین محلی نتوانند در قبال آن مقاومت کنند.

لام: شما به مدت نه ماه در یک محل دفن زباله مشغول به کار بوده اید. شما در کتاب تان نوشتید که، بر مبنای تجربه شخصی تان، به نظر می رسد که محل دفن زباله و زباله چیزهایی هستند که انسان نمی تواند کنترل و یا حفظ کند. چرا؟

رنو:  هر عملیات دورریزی زباله یک مشکل دارد: زمانی که مواد اورگانیک تجزیه می شوند، این دعوتی است برای تمامی جانوان و حشرات میکروبی و تجریه کننده زباله.

اولین محل های دفن زباله طوری طراحی شده بودند که خاک سطح زباله را می گرفت و بنابراین مگس ها و حشرات نمی توانستند در داخل زباله تخم ریزی کنند، بنابراین حشرات تجریه کننده زباله به راحتی نمی توانستند به آن دسترسی داشته باشند، این تا میزانی کار می کرد، اما شما نمی توانید حشرات و جانداران زنده را برای مدت طولانی از زباله دور نگه دارید. در عوض، در محل های دفن زباله پرندگان بسیاری دارید، و باز هم در زیر سطح زمین میکروب هایی داری که گاز متان تولید می کنند. پرندگان مزاحم هستند، اما میکروب ها یک آلودگی جوی ایجاد می کنند که بیست و پنج بار قدرتمند تر از گاز گلخانه ای و کربن است. بنابراین مهم نیست که شما چه فعالیتی دارید، جانداران و دیگر عناصر در عملیات زباله و با طراحی های انسانی مزاحمت ایجاد می کنند.

از بین بردن چیزها و دفن آن ها، اغلب واقعیت را تحریف می کند، و به نظر می رسد که همه چیز قابل بازیافت هستند.

لم:  شما از کار در محل دفن زباله چه چیزی آموختید و چگونه فهم کارگران زباله می تواند کیفیت زندگی ما را ارتقاء دهد؟

رنو: من آموختم که این کار قبل از هر چیز دشوار است، محل دفن زباله اغلب بی ارزش نیست، که بخواهید زباله ها را رها کنید تا در هوای آزاد تجزیه شوند. این محل ها با دقت زباله ها را فشرده، گسترده و دفن می کنند- زباله هایی متنوع مثل- لجن فاضلاب، خاکستر کوره های زباله سوز، زباله های حیاط و مواد دورریختنی ساکنین- و بنابراین اطمینان از اینکه همه در یک محدوده دفن زباله وجود دارند. اما از آنجا که  حفظ و کنترل آن ها دشوار است، این اتفاق می افتد، که به همین دلیل است که نیازمند کارگرانی هستید که در ازاء مبلغی ناچیز، کاغذها را جمع آوری کنند، شیرابه های خطوط گاز را تعمیر کنند، جاده ها را پاکسازی کنند و غیره. این کاری است که من برای نه ماه انجام دادم، و تا زمانی که بدان مشغول بودم، پیچیدگی این کار را درک نکرده بودم.

اما این به بینش و درک دیگری هم منجر شد، آن که این افراد آنقدر این کار را خوب انجام می دهند که ما بسیار آسان فراموش می کنیم که این یک ارتباط اجتماعی است، که ما را به دیگر افراد و مکان ها مرتبط می کند. اگر محل های دفن زباله به آسانی از دید ما ناپدید شوند، ما حتی می توانیم چیزها را با سرعت بالاتری دور بریزیم، گویی که این کار ما هیچ پیامدی ندارد. این نامنتظرانه ترین چیزی بود که دریافتم، اینکه محل دفن زباله در واقعا شیوه تفکر ما و تخیل ما را نسبت به امر ممکن تغییر می دهد. من در این کتاب استدلال می کنم که به دلیل کاری که انجام می دهند، از بین بردن چیزها و دفن کردن آن ها، اغلب واقعیت را منحرف می کند، و اینطور نشان می دهد که همه چیز دورریختنی هستند و همچنین باعث می شود که ما فکر کنیم که می توانیم دقیقا همان چیز را و یا حتی بهتر از آن را بدون هیچ هزینه ای نگهداری کنیم.

فکر می کنم که باید دوباره با مکان هایی که فراموش کرده ایم، مثل محل های دفن زباله، مرتبط شویم. برای درک این مسئله که چه اتفاقی باید بیافتد که زندگی ما، افراد و فعالیت های مورد نیازش را آنطور که هست حفظ کند. فکر می کنم که این می تواند برای ما انگیزه ای برای فکر به شیوه های جایگزین زندگی باشد.

لام: این چیزی است که شما آن را «یکسانی بازتولیدشونده» می نامید، که به نظر من بسیار جالب است، چرا که اغلب ما به مصرف گرایی در قالب خرید کالا ها فکر می کنیم چون آن ها نو و جدید و متفاوت هستند. چگونه علاقه و یکسان بودن می تواند مولد زباله باشد؟ و شیوه های جایگزین زندگی که نخواهیم زباله زیادی تولید کنیم چیستند؟

رنو:  یکسانی بازتولیدشونده بدان معناست که ما می خواهیم کالاها دقیقا مشابه با کالاهای قبلی ای باشند که خریداری کرده ایم و دقیقا مشابه کالاهایی که در آینده خریداری خواهیم کرد. افزایش بسته بندی را می توان به عنوان نتیجه و محصول این تعهد به یکسانی دانست. بسته بندی اطمینان می دهد که کالاها دیگر کیفیت خود را از دست نمی دهند و از محل تولید تا فروشگاه فاسد نمی شوند. و ما تمامی آن بسته بندی رادور می ریزیم. و تولید کننده، نیز به زعم خود، کالاها و محصولات زیادی را که مطابق با معیارهای کیفیت شان نیست دور می ریزند ، چرا که آن ها از آن یکسانی، تقاضا و انتظار مصرف کننده را برآورده می کنند. این کنایه از این است که ممکن است یک چیزی کالایی عالی باشده یک قوطی کوکا، برای مثال، که ایده ما را درباره کوکا برآورده کند ولی اگر یک لیبل کمی خراب داشته باشد، به محل دفن زباله فرستاده می شود. به بیانی دیگر، بخش اعظم این زیاله نه تنها آنچه را که ما به عنوان مصرف کننده می خواهیم، حفظ می کند، بلکه شرکت های برند هم همین کار را می کنند.

بنابراین، چیزی که می توانیم برای آغاز جریان آگاهی مصرف کننده انجام دهیم این است که باید برای تولید کننده روشن کنیم که عیبی ندارد اگر کالاها کمی از ایده آل کیفیت پایین تری داشته باشند. ما می توانیم آن ها را با قیمت های پایین تر خریداری کنیم. این نوع اتفاق می تواند رخ دهد، اما این تنها یک راه حل کامل نیست. در واقع، ما باید در قبال یافتن چیزها تا خریداری شان راحت تر باشیم. اگر دسترسی بیشتری به محل دفن زباله دشته باشیم، و یا محل های بازیافت، مثل افرادی در سراسر دنیا، آنگاه می توانیم این اتکا به بازتولیدی یکسان را به چالش بکشیم و خود را با تغییر راحت تر وفق دهیم.

لام:   از کار میدانی خود چه جمع بندی ای دارید؟

رنو:  مهم ترین دریافت من از این کار میدانی این بود که ما تنها چیزها را دور نمی ریزیم، بلکه علاقه شدیدی داریم که چیزها را مشابه نگه داریم و تغییر ندهیم. فکر می کنم این درباره چیزی بیشتر از آگاهی میحطی است. نوعی مقاومت هستی شناختی که به نظر میرسد که نسبت به هر چیز و هر فرد در حال مسن شدن داریم.

ما انکار و مقاومت سیستماتیکی در فرهنگ مان و نسبت به مرگ به طور کلی داریم، و نمی پذیریم که به زباله خودمان نزدیک شویم و این به همان دلیل است. به همین دلیل است که من درباره محل های دفن زباله به عنوان تحریف کننده حس ما از فرآیند و تغییر صحبت می کنم، چرا که باور دارم که آن ها خرابی و ناپایداری مواد را انباشته می کنند به شیوه ای که سایر ما می توانند محیط هایی پایدار را حفظ و در آن زندگی کنند. این بزرگترین فهم من بود، و فکر می کنم که یک راه حل برای این بحران هستی شناختی این است که یاد بگیریم که پذیرای فقدان و مرگ باشیم، اما این چیزی بیشتر از بازیافت بیشتر و یا علاقه به محیط زیست است.

منبع: آتلانتیک مارس 2016

تصویر: محل دفن زباله در ایالت کالیفرنیا،