پایان نامه های حوزه مطالعه اجتماعی ورزش (2): تحلیل جامعه شناختی سیاست های ایران در ورزش زنان

گروه ورزش و فرهنگ

های مقوله ورزش زنان بود که به تدریج و البته با درایت و سیاست زنان ورزشی، کمرنگ شد یا از بین رفت: وجود برخی نظرات در خصوص حرمت شرعی ورزش برای زنان، غربی بودن پدیده ورزش مدرن،  اختلاط زن و مرد و در آخر، پوشش غیر اسلامی زنان ورزشکار.

 

رابطه زنان و به ویژه زنان مسلمان ایرانی با ورزش، مخصوصا ورزش های مدرن و ورزش های قهرمانی از جمله پرسش هایی است که می تواند در حوزه مطالعه اجتماعی ورزش بسیار چالش برانگیز باشد.

این مساله موضوع رساله نسرین خواجه افضلی، فارغ التحصیل جامعه شناسی، در مقطع کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران می باشد. راهنمایی این پایان نامه که در آذر 1387 دفاع شده، بر عهده سید ضیاء هاشمی و مشاوره آن بر دوش رحمت الله صدیق سروستانی بوده است.

در چکیده این پایان نامه آمده است: ورزش پدیده ای چند بعدی، شامل ابعاد فرهنگی، اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی است. بررسی سیاست دولتها در ورزش زنان می تواند شمه ای از سیاستهای کلان دولت در ابعاد مختلف ورزش به دست دهد.

نگارنده سپس اضافه می کند: سی سال پس از انقلاب اسلامی ایران، زمان خوبی برای بررسی سیاستهای جمهوری اسلامی ایران و تاثیرات و نتایج آن در خصوص ورزش زنان است.

در این پژوهش او با با تقسیم کردن تاریخ ورزش زنان به پیش و پس از انقلاب، در نگاهی کوتاه و اجمالی به ورزش زنان در دو دوره از حکومت پهلوی (پهلوی اول و دوم ) گزارش می دهد که در هر دو دوره، طی روندی افزایشی، توجه زیاد و غیرعادی به ورزش زنان می شده و تلاش فراوانی در جهت به صحنه آوردن زنان از طریق ورزش و حرکتهای نمایشی-ورزشی به عمل آمده است.

 به نظر وی در پیش از انقلاب این حضور همراه با جشن های رفع حجاب بود و زن مدرن ایرانی را با این الگو معرفی می کرد: ورزشکار و بی حجاب.

تاکید خواجه افضلی در پژوهش خود بر سیاست های پس از انقلاب بوده است، وی در این راستا با مصاحبه های عمقی با مسئولان ورزشی پس از انقلاب و دیگر افراد ذیربط، در هفت مقوله به تشریح و بررسی سیاستهای جمهوری اسلامی پرداخته است که عبارتند از :

1. اسلامی کردن ورزش
2. بازی های اسلامی زنان
3. طرح ادغام انجمنهای ورزشی زنان در فدراسیونهای ورزشی
4. طراحی لباس های اسلامی
5. پوشش رسانه ای ورزش زنان
6. حجاب و عفاف در ورزش

وی در نتیجه تحقیق خود در یافته است نگرش مسئولان به ورزش زنان ورزش زنان به دلیل چهار ویژگی در محاصره خطوط قرمز و از جمله آسیب شناسی های مقوله ورزش زنان بود که به تدریج و البته با درایت و سیاست زنان ورزشی، کمرنگ شد یا از بین رفت:

1. وجود برخی نظرات در خصوص حرمت شرعی ورزش برای زنان
2. غربی بودن پدیده ورزش مدرن
3.  اختلاط زن و مرد و در آخر
4. پوشش غیر اسلامی زنان ورزشکار

به عقیده وی:

«سیاستهای رسمی جمهوری اسلامی‏، در ابتدا، اغلب تحدیدی و ایدئولوژیک بوده است‎‎‎‏، نهادهای مذهبی تاثیر زیادی در این سیاستها داشته اند، تاثیرمثبت افراد بر ورزش زنان بیشتر به دلیل وزن سیاسی و توانایی های فردی بوده تا تاثیر سیاستها. ولی این سیاستها رفته رفته به سمت تساهل و توجه روزافزون به گسترش ورزش زنان پیش رفته است»

 

نسخه هایی از این پایان نامه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.