جامعه شناسان و انسان شناسان متخصص دین(3) : آیلین ورتن بارکر

سيد حسين ميررضي

پروفسور آیلین بارکر (Eileen Vartan Barker) استاد بازنشسته جامعه شناسی (با رویکرد خاص به مطالعات دین) مدرسه اقتصادی لندن(LSE) و از جامعه شناسان جریان ساز در حوزه جامعه شناسی دین محسوب می شود. وی در 21 آوریل سال 1938 در ادینبورگ انگلستان بدنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات متوسطه، در خلال سال های 1967 تا 1970 موفق به دریافت مدرک لیسانس در رشته جامعه شناسی از مدرسه اقتصادی لندن (LSE) با احراز رتبه اول گردید. «مطالعه ای در جامعه شناسی کیش گردانی» عنوان پایان نامه ای است که بارکر در سال 1984 به دفاع از آن پرداخت و موفق به اخذ مدرک دکترا از همین دانشگاه گردید. جنبش های جدید دینی (کیش ها و فرقه ها) به خصوص در اروپای غربی و شرقی و آمریکای شمالی، وضعیت دین در کشورهای پسا کمونیست ، حقوق اقلیت های دینی، جمع گرایی دینی جزء زمینه های تخصصی وی قرار دارند. اما تحقیقات وی همواره متمرکز بر کیش ها (cults) و فرقه ها (Sects) و جنبش های جدید مذهبی و واکنش های اجتماعی که باعث رشد این مقولات در جامعه می شوند بوده است. او همچنین از سال 1989 در حال تحقیق بر روی تغییرات در موقعیت مذهبی کشور های پسا کمونیستی است. پروفسور آیلین بارکر در سال 1970 فعالیت دانشگاهی خود را با سمت استادیاری جامعه شناسی در مدرسه اقتصادی لندن (LSE) آغاز نمود و در نهایت در سال 2003 از این دانشگاه بازنشست شد. او در کنار دانیل هرویو لژر (Hervieu-Léger) و گریس دیوی (Grace Davie) یکی از سه زن برجسته معاصر در حوزه جامعه شناسی دین به شمار می رود که در این میان گریس دیوی از شاگردان وی در این حوزه محسوب می شود. این جامعه شناس شهیر بریتانیایی حدود 250 تالیف را در کارنامه خود به ثبت رسانده که تاکنون پاره ای از این آثار به 27 زبان زنده دنیا ترجمه شده است. کتاب «ساخت یک مونی: شست و شوی مغزی یا انتخاب؟» (The Making of a Moonie: Brainwashing or Choice?) وی با وجود آن که به مثابه یک متن درسی به رشته تحریر درنیامده، هم در زمینه جامعه شناسی دین و هم در دروس روش در بریتانیا و دانشگاه های متعددی در سراسر جهان تدریس می شود. همچنین کتاب «جنبش های جدید دینی: مقدمه ای کاربردی» (New Religious Movement: Practical Introduction) یکی از کتاب های سودمند و پرارجاعی است که از جانب وی به نگارش درآمده و تاکنون به 27 زبان زنده دنیا ترجمه شده و جوایز فراوانی را به خود اختصاص داده است. بارکر همواره در کنار فعالیت های دانشگاهی، نقش مشاور را برای بسیاری از دولت ها داشته و در این میان به دعوت نهادهای دولتی و دانشگاهی، تا کنون به ایراد بیش از 500 سخنرانی در مجامع مختلف (دولتی و دانشگاهی) مبادرت کرده است. تاسیس موسسه خیریه (INFORM) در مدرسه اقتصادی لندن که به گردآوری اطلاعات پیرامون ادیان جدید مبادرت می کند، با پشتیبانی دولت بریتانیا (وزارت کشور انگلیس) به ارتباط تنگاتنگ وی با دولت در مسائل دینی اشاره دارد. این استاد بازنشسته جامعه شناسی در سال 2000 موفق به اخذ مدرک دکترای افتخاری فلسفه از سوی دانشگاه کپنهاگ/دانمارک (University of Copenhagen) گردید.

متن کامل این مطلب را در فایل ضمیمه بخوانید.